چکیده

در این مقاله ابتدا ماهیت‌ قراردادهای‌ BOT ،شیوه‌های تامین منابع مالی پروژه‌ها از طریق قراردادهای‌ BOT و نیز مزایا و معایب‌ BOT مورد بحث قرار گرفته،سپس نحوه مدیریت ریسک این‌گونه‌ قراردادها و جنبه‌های مهم ریسک در آن‌ها ارائه گردیده‌ است. ماهیت قراردادهای‌ BOT (ساخت-بهره‌برداری‌ انتقال): روش‌ BOT اولین‌بار در کشور ترکیه در سال 4891 توسط نخست‌وزیر وقت(اوزال)،به عنوان بخشی از برنامه‌ی گسترده‌ی خصوصی‌سازی برای ایجاد تأسیسات جدید زیربنایی مورد استفاده قرار گرفته است. برای تشویق بخش‌ خصوصی برای ورود به پروژه‌های زیربنایی از طریق‌ BOT ، علاوه بر تأمین یارانه‌ها توسط دولت،بخش خصوصی به‌ پذیرش بخشی از ریسک توسط دولت یا مؤسسات تأمین‌ مالی بین‌المللی نیاز دارد. پیچیدگی ساختار قراردادهای‌ BOT سبب شده که‌ سطح ریسک طرفهای قرارداد بیشتر از قراردادهای دیگر مشارکت دولت و بخش خصوصی در سرمایه‌گذاری‌ پروژه‌های زیربنایی باشد. شناسایی ریسکهای معمول‌ بر اجرای پروژه مقدم می‌باشد و در سطوح کلی می‌توان‌ چنین زمان و تلاشی را بعنوان راهنما و منبع برای‌ پروژه‌های مشخصی ذخیره کرد و این می‌تواند یک چک‌ لیست برای پروژه‌های‌ BOT باشد. بطور کلی ریسکهای‌ موجود در پروژه‌های‌ BOT را می‌توان براساس طبقه‌بندی‌ زیر مشخص نمود: *ریسک‌های سیاسی *ریسک‌های ساختاری *ریسک‌های عملیاتی *ریسک‌های تامین مالی *ریسک‌های قانونی 2-2)طبقه‌بندی ریسک در پروژه‌های‌ BOT : (Risk classification) در هر مرحله از اجرای پروژه ریسکهای ذیل وجود دارد: مرحله ساخت:ریسکهای این مرحله شامل تاخیر در انجام پروژه،افزایش هزینه،ریسک سیاسی و ریسک زیر بنایی(ترجیح دادن تسهیلات دیگر که در رقابت مستقیم‌ با پروژه‌ BOT هستند)می‌باشند.

واژه های کلیدی:

  مدیریت ریسک ، مدیریت ریسک در قراردادهای ساخت ، پروژه، بهره‌برداری ، تجزیه و تحلیل ریسک ،دولت، پروژه‌های BOT ، قراردادهای