شماره: 95/344396
تاریخ: 1395/10/29
پیوست: دارد
جهت اطلاع مدیران عامل محترم بانک‌های دولتی، غیردولتی، شرکت دولتی پست‌بانک، مؤسسات اعتباری غیر بانکی و بانک مشترک ایران – ونزوئلا ارسال می‌شود.
با سلام
احتراماً، بدین‌وسیله به استحضار می‌رساند به استناد تبصره ذیل ماده (۶۶) «آیین‌نامه نحوه تأسیس و اداره مؤسسات اعتباری غیردولتی» مصوب جلسه مورخ 1393/۱۰/28 هیأت محترم وزیران و باهدف روزآمد نمودن و متناسب و هماهنگ ساختن ضوابط و مقررات ناظر بر نحوه و شرایط صدور مجوز انجام عملیات ارزی برای بانک‌ها اعم از دولتی و غیردولتی و مؤسسات اعتباری غیر بانکی با اقتضائات و شرایط جدید، «دستورالعمل نحوه صدور اجازه‌نامه عملیات ارزی مؤسسات اعتباری» در بیست و دومین جلسه مورخ 1395/0۸/23 کمیسیون مقررات و نظارت مؤسسات اعتباری بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران مطرح و مورد تصویب قرار گرفت که مزید استحضار نسخه‌ای از آن به پیوست ایفاد می‌گردد.
در پایان ضمن اعلام اینکه از تاریخ ابلاغ این بخشنامه، ضوابط ناظر بر نحوه اخذ مجوزهای عملیات ارزی بانک‌های غیردولتی موضوع بخشنامه شماره مب/۱۰۹۶ مورخ 1380/۱۰/12 (تصویر پیوست) منسوخ می‌شود. خواهشمند است دستور فرمایند، مراتب به قید تسریع به واحدهای ذی‌ربط ابلاغ و بر حسن اجرای آن نظارت گردد. /3132756
مدیریت کل مقررات، مجوزهای بانکی و مبارزه با پول‌شویی
اداره مطالعات و مقررات بانکی
عبدالمهدی ارجمندنژاد ـ حمیدرضا غنی‌آبادی
مدیریت کل مقررات، مجوزهای بانکی و مبارزه با پول‌شویی اداره مطالعات و مقررات بانکی بانک مرکزی جمهوری اسلامی
دستورالعمل نحوه صدور اجازه‌نامه عملیات ارزی مؤسسات اعتباری
دی‌ماه 1395
مقدمه:
به استناد بند (ب) ماده ۱۱ «قانون پولی و بانکی کشور» و تبصره ذیل ماده (۶۶) «آیین‌نامه نحوه تأسیس و اداره مؤسسات اعتباری غیردولتی»، دستورالعمل نحوه صدور اجازه‌نامه عملیات ارزی مؤسسات اعتباری که ازاین‌پس به‌اختصار «دستورالعمل» نامیده می‌شود، به شرح زیر تدوین می‌شود:
ماده ۱ ـ گستره شمول تعاریف ذیل منحصراً محدود به این دستورالعمل است:
۱-۱- بانک مرکزی: بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.
۱-۲- مؤسسه اعتباری: بانک یا مؤسسه اعتباری غیر بانکی که به‌موجب قانون یا با مجوز بانک مرکزی تأسیس‌شده و تحت نظارت بانک مرکزی است.
۱-۳-ضوابط ارزی: مجموعه مقررات، آیین‌نامه‌ها، دستورالعمل‌ها و بخشنامه‌های ارزی ابلاغی توسط حوزه ارزی بانک مرکزی.
۱-۴-اجازه‌نامه عملیات ارزی: موافقت کتبی بانک مرکزی با انجام عملیات ارزی توسط مؤسسه اعتباری مطابق با مفاد این دستورالعمل.
۱-۵-مؤسسه اعتباری خارجی: بانک یا مؤسسه اعتباری غیر بانکی که در خارج از ایران تأسیس‌شده و تحت نظارت مرجع نظارت بانکی کشور متبوع خویش به عملیات بانکی اشتغال دارد.
۱-۶-مرجع نظارتی: مقام مسئول ناظر بر مؤسسات اعتباری در کشور متبوع مؤسسه اعتباری خارجی.
۱-۷-اداره مجوزهای بانکی: اداره مجوزهای بانکی بانک مرکزی
۱-۸-کمیسیون مقررات و نظارت: کمیسیون مقررات و نظارت مؤسسات اعتباری بانک مرکزی
۱-۹-سامانه ارزی: مجموعه سامانه‌ها و پایگاه‌های اطلاعاتی معرفی‌شده توسط بانک مرکزی نظیر پورتال ارزی، سیستم ثبت معاملات ارزی (ITRS) و سنا.
ماده ۲- انجام عملیات ارزی موضوع این دستورالعمل توسط مؤسسه اعتباری صرفاً پس از اخذ اجازه‌نامه عملیات ارزی و با رعایت قوانین و مقررات ذی‌ربط ازجمله ضوابط ارزی و همچنین مصوبات شورای پول و اعتبار و دستورات و بخشنامه‌های بانک مرکزی امکان‌پذیر است.
ماده ۳-اجازه‌نامه عملیات ارزی مؤسسه اعتباری طی سه مرحله و طبق مفاد این دستورالعمل صادر می‌شود.
ماده ۴ ـمؤسسه اعتباری مجاز به انجام عملیات ارزی در هر یک از مراحل اول، دوم و سوم به شرح زیر می‌باشد:
۴-۱-مرحله اول:
۴-۱-۱-خرید، فروش، نقل‌وانتقال ارز
۴-۱-۲-عملیات مربوط به حواله‌های وارده و صادره ارزی داخل کشور
۴-۲-مرحله دوم:
۴-۲-۱-افتتاح حساب‌های قرض‌الحسنه جاری و پس‌انداز، سرمایه‌گذاری مدت‌دار
۴-۲-۲-اعطای انواع تسهیلات
۴-۲-۳-صدور گواهی سپرده عام و خاص
۴-۲-۴-عملیات مربوط به اعتبار اسنادی وارداتی و صادراتی
۴-۲-۵-عملیات مربوط به بروات اسنادی وارداتی و صادراتی
۴-۲-۶-صدور انواع ضمانت‌نامه‌ها
۴-۲-۷-سرمایه‌گذاری در انواع اوراق بهادار
۴-۲-۸-ایجاد و برقراری روابط کارگزاری با مؤسسات اعتباری خارجی پس از انجام بررسی‌های لازم در خصوص وضعیت اعتباری و مؤسسات مذکور.
۴-۲-۹-عملیات مربوط به حواله‌های وارده و صادره ارزی خارج کشور
۴-۲-۱۰-خدمات مربوط به وجوه اداره شده
۴-۲-۱۱-انجام سفارشات مستمر مشتریان (دستور پرداخت مستمر)
۴-۳-مرحله سوم:
۴-۳-۱-انعقاد قراردادهای ری فاینانس و فاینانس
۴-۳-۲-عضویت در بازارهای بین‌بانکی ارزی
۴-۳-۳-انتشار و فروش اوراق بهادار نظیر اوراق مشارکت و صکوک
۴-۳-۴-سایر عملیات ارزی که در مراحل اول و دوم پیش‌بینی‌نشده است.
ماده ۵ ـ مؤسسه اعتباری می‌تواند حداقل شش ماه پس از تاریخ رسمی شروع به فعالیت اعلامی به بانک مرکزی، درخواست خود مبنی بر اخذ اجازه‌نامه عملیات ارزی مرحله اول که به امضای مدیرعامل رسیده را به همراه برنامه عملیاتی و سایر مدارک و مستندات لازم که فهرست آن توسط اداره مجوزهای بانکی اعلام می‌شود و تمامی آن‌ها ممهور به مهر مؤسسه اعتباری است، به اداره مذکور ارائه نماید.
ماده ۶- مؤسسه اعتباری موظف است، حداقل موارد زیر را در برنامه عملیاتی خود درج نماید:
۶-۱-راهبردها و اهداف انجام عملیات ارزی
۶-۲-سیاست‌ها و برنامه‌ها در خصوص نحوه تجهیز و تخصیص منابع ارزی طی سه سال آتی
۶-۳-سیاست‌های بازاریابی مرتبط با عملیات ارزی
۶-۴-برآورد درآمد، هزینه و سودآوری عملیات ارزی طی سه سال آتی
۶-۵-سیاست‌های مدیریت ریسک ارزی
۶-۶-سازوکارهای لازم و ضروری برای انجام عملیات ارزی نظیر اتصال به سیستم سوئیفت
۶-۷-سیاست‌ها و راهبردهای بانکداری الکترونیک در زمینه عملیات ارزی
۶-۸-ساختار سازمانی با ذکر عناوین واحدهای سازمانی مسئول انجام عملیات ارزی، شرح وظایف آن‌ها، روش‌های انجام کار، نحوه ارتباط، تبادل و گردش اطلاعات مابین آن‌ها، حدود اختیارات و مسئولیت‌های رده‌های مختلف مدیریتی و همچنین تعداد و کیفیت کارکنان واحدهای مزبور.
۶-۹-سیاست‌ها و اقدامات در خصوص ایجاد نظام کنترل داخلی ذی‌ربط
۶-۱۰-تجهیزات رایانه‌ای اعم از سخت‌افزار و نرم‌افزار
ماده ۷- اداره مجوزهای بانکی پس از دریافت تمامی مدارک لازم نسبت به استعلام؛ از اداره مبارزه با پول‌شویی در خصوص وجود واحد تطبیق در مؤسسه اعتباری و رعایت موارد مربوط به پول‌شویی، تأمین مالی تروریسم و سایر موارد مرتبط و از ادارات نظارتی ذی‌ربط در ارتباط با انطباق عملکرد مؤسسه اعتباری با الزامات قانونی و ضوابط ابلاغی بانک مرکزی و نیز تأیید برنامه عملیاتی، اقدام می‌کند.
ماده ۸ ـ اداره مجوزهای بانکی پس از اخذ نظرات ادارات مبارزه با پول‌شویی و نظارتی ذی‌ربط، مراتب را جهت اتخاذ تصمیم به کمیسیون مقررات و نظارت ارسال می‌دارد.
ماده ۹ ـ اداره مجوزهای بانکی پس از اخذ تأییدیه معاون نظارت بانک مرکزی مبنی بر صدور اجازه‌نامه عملیات ارزی مرحله اول، نسبت به صدور اجازه‌نامه مذکور که به امضای مدیرکل مقررات، مجوزهای بانکی و مبارزه با پول‌شویی و مدیر اداره مجوزهای بانکی رسیده است، اقدام و رونوشتی از آن را برای اعضای هیأت عامل بانک مرکزی ارسال می‌کند.
ماده ۱۰ ـ مؤسسه اعتباری می‌تواند حداقل یک سال پس از صدور اجازه‌نامه عملیات ارزی مرحله اول، درخواست خود مبنی بر اخذ اجازه‌نامه عملیات ارزی مرحله دوم که به امضای مدیرعامل رسیده را به همراه برنامه عملیاتی به‌روز شده و سایر مدارک و مستندات موردنیاز که فهرست آن توسط اداره مجوزهای بانکی اعلام می‌شود و تمامی آن‌ها ممهور به مهر مؤسسه اعتباری می‌باشد، به اداره مذکور ارائه نماید.
ماده ۱۱ ـ اداره مجوزهای بانکی پس از دریافت تمامی مدارک لازم نسبت به استعلام، از اداره مبارزه با پول‌شویی در خصوص رعایت موارد مرتبط با پول‌شویی و تأمین مالی تروریسم و از ادارات نظارتی ذی‌ربط به جهت انطباق عملکرد مؤسسه اعتباری با الزامات قانونی و ضوابط ابلاغی بانک مرکزی و نیز مناسب بودن عملکرد مؤسسه اعتباری در زمینه انجام عملیات ارزی و تأیید برنامه عملیاتی به‌روز شده اقدام می‌کند.
ماده ۱۲ ـ اداره مجوزهای بانکی پس از اخذ نظرات ادارات مبارزه با پول‌شویی و نظارتی ذی‌ربط، مراتب را جهت اتخاذ تصمیم به معاون نظارت بانک مرکزی ارسال می‌دارد.
ماده ۱۳ ـ اداره مجوزهای بانکی پس از اخذ تأییدیه معاون نظارت بانک مرکزی مبنی بر صدور اجازه‌نامه عملیات ارزی مرحله دوم، نسبت به صدور اجازه‌نامه مذکور که به امضای مدیرکل مقررات، مجوزهای بانکی و مبارزه با پول‌شویی و مدیر اداره مجوزهای بانکی رسیده است، اقدام و رونوشتی از آن‌ها را برای اعضای هیأت عامل بانک مرکزی ارسال می‌کند.
ماده ۱۴ ـ مؤسسه اعتباری می‌تواند حداقل شش ماه پس از صدور اجازه‌نامه عملیات ارزی مرحله دوم، درخواست خود مبنی بر اخذ اجازه‌نامه عملیات ارزی مرحله سوم که به امضای مدیرعامل رسیده را به همراه برنامه عملیاتی به‌روز شده و سایر مدارک و مستندات موردنیاز که فهرست آن توسط اداره مجوزهای بانکی اعلام می‌شود و تمامی آن‌ها ممهور به مهر مؤسسه اعتباری می‌باشد، به اداره مذکور ارائه نماید.
ماده ۱۵ ـ اداره مجوزهای بانکی پس از دریافت تمامی مدارک لازم نسبت به استعلام، از اداره مبارزه با پول‌شویی در خصوص رعایت موارد مرتبط با پول‌شویی و تأمین مالی تروریسم و از ادارات نظارتی ذی‌ربط به جهت انطباق عملکرد مؤسسه اعتباری با الزامات قانونی و ضوابط ابلاغی بانک مرکزی و نیز مناسب بودن عملکرد مؤسسه اعتباری در زمینه انجام عملیات ارزی و تأیید برنامه عملیاتی به‌روز شده اقدام می‌کند.
ماده ۱۶ ـ اداره مجوزهای بانکی پس از اخذ نظرات ادارات مبارزه با پول‌شویی و نظارتی ذی‌ربط، مراتب را جهت اتخاذ تصمیم به معاون نظارت بانک مرکزی ارسال می‌دارد.
ماده ۱۷ ـ اداره مجوزهای بانکی پس از اخذ تأییدیه معاون نظارت بانک مرکزی مبنی بر صدور اجازه‌نامه عملیات ارزی مرحله سوم، نسبت به صدور اجازه‌نامه مذکور که به امضای مدیرکل مقررات، مجوزهای بانکی و مبارزه با پول‌شویی و مدیر اداره مجوزهای بانکی رسیده است، اقدام و رونوشتی از آن را برای اعضای هیأت عامل بانک مرکزی ارسال می‌کند.
ماده ۱۸ ـ در شرایط خاص، حداقل زمان‌های مقرر در مواد ۵، ۱۰ و ۱۴ منوط به تائید ادارات نظارتی مربوط مبنی بر برخورداری موسسه اعتباری از شرایط لازم موافقت معاون نظارت بانک مرکزی، قابل کاهش است.
ماده ۱۹ ـ موسسه اعتباری موظف است، اطلاعات مربوط به عملیات ارزی خود را حسب مورد در سامانه ارزی درج نماید.
ماده ۲۰ ـ ﻣﺆﺳﺴﻪ ﺍﻋﺘﺒﺎﺭﻱ ﮐﻪ ﻗﺒﻞ ﺍﺯ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺍﺑﻼﻍ ﺍﻳﻦ ﺩﺳﺘﻮﺭﺍﻟﻌﻤﻞ، ﻣﺠﻮﺯ ﻋﻤﻠﻴﺎﺕ ﺍﺭﺯﻱ ﻣﺮﺣﻠـﻪ ﺳـﻮﻡ ﺭﺍ ﻣﻄـﺎﺑﻖ مفاد بخشنامه مب/۱۰۹۶ مورخ ۱380/۱۰/12 بانک مرکزی اخذ نموده است، مجاز به انجام تمامی عملیات ﺍﺭﺯﻱ ﻣﻮﺿﻮﻉ ﻣﺮﺍﺣﻞ ﺍﻭﻝ، دوم و سوم مندرج در ماده (۴) این دستورالعمل بوده و اخذ اجازه‌نامه ﻋﻤﻠﻴﺎﺕ ﺍﺭﺯﻱ ﻣﺠﺪﺩ موردنیاز نمی‌باشد.
ماده ۲۱ ـ موسسه اعتباری که قبل از تاریخ ابلاغ این دستورالعمل، مجوز عملیات ارزی مرحله اول و یا دوم را دریافت نموده، صرفاً مجاز به انجام عملیات ارزی مرحله اول و یا مرحله دوم- حسب مورد- در چارچوب مفاد بخشنامه شماره مب/۱۰۹۶ مورخ ۱۳۸۰/۱۰/۱۲ بانک مرکزی می‌باشد.
ماده ۲۲ ـ تخلف از مفاد این دستورالعمل، منجر به اعمال مجازات‌های انتظامی موضوع ماده (۴۴) قانونی پولی و بانکی کشور مصوب تیرماه ۱۳۵۱ می‌شود.
ماده ۲۳ ـ از تاریخ ابلاغ این دستورالعمل، مقررات مغایر با آن ازجمله بخشنامه شماره مب/۱۰۹۶ مورخ ۱۳۸۰/۱۰/۱۲ بانک مرکزی منسوخ اعلام می‌شود.
این دستورالعمل در ۲۳ ماده در بیست و دومین جلسه مورخ ۱۳۹۵/۸/۲۳ کمیسیون مقررات و نظارت مؤسسات اعتباری به تصویب رسید و از تاریخ ابلاغ لازم‌الاجرا می‌باشد.
بخشنامه های سازمان برنامه و بودجه
