مقدمه ویرایش سوم

چاپ نخست مبحث چهاردهم مقررات ملی ساختمان،  با پیش‌نویس تهیه‌شده توسط زنده یاد مهندس حشمت‌اله منصف و توسط کمیتۀ تخصصی به ریاست ایشان تدوین و در سال 1380 منتشر شد.

همراه با تحولات مستمر علمی و صنعتی و براساس نیاز به روزآمد شدن مقررات طرح و اجرای ساختمان، دفتر تدوین مقررات ملی ساختمان بازنگری مباحث مقررات ملی را در دستور کار خود قرار داده است. 

 بازنگری اول مبحث چهاردهم نیز در کمیتۀ تخصصی به ریاست مهندس منصف انجام و پس از تصویب در شورای تدوین مقررات ملی آمادۀ چاپ بود که به دلیل تغییرات مدیریتی در وزارت راه و شهرسازی و تغییر کلی ترکیب شورای تدوین و کمیته‌های تخصصی چاپ نشد. همان بازنگری با تغییراتی در سال 1391 منتشر شد.

تهیه ویرایش سوم (بازنگری دوم) مبحث چهاردهم، از تیرماه سال 1393 بر پایه همان استخوان‌بندی متن اولیه و زیر نظر مهندس منصف آغاز شد و گرچه ایشان به دلیل کسالت امکان حضور در جلسات کمیته را نداشتند ولی در مورد تغییرات پیشنهادی با ایشان مشورت و از رهنمودهای ایشان استفاده‌شده است. پس از درگذشت مهندس منصف نیز کمیته تخصصی کوشش کرده است به روش ایشان در تدوین مقررات که نتیجۀ سال‌ها مطالعه و تجربه بوده است، وفادار بماند. 

تغییرات عمده در متن ویرایش حاضر نسبت به ویرایش قبلی را می‌توان به شرح زیر برشمرد:

فصل اول

- بند مربوط به حاکم بودن احکام قانونی "قانون نظام‌مهندسی و کنترل ساختمان و آئین‌نامۀ اجرائی آن " و مبحث دوم مقررات ملی ساختمان "نظامات اداری " بر الزامات مقرر شده در مبحث چهاردهم اضافه‌شده است.

- نگهداری تأسیسات به مبحث بیست و دوم مقررات ملی ارجاع شده است.

فصل دوم

- تعاریف جدید اضافه‌شده و تعدادی از تعاریف موجود اصلاح‌شده است.

فصل سوم

- الزامات تخلیه چگالیده دستگاه‌های گرمائی چگالشی با سوخت مایع یا گاز اضافه‌شده است.

- لزوم تأمین هوا و کنترل دمای فضاهای محل سکونت یا کار انسان اضافه‌شده است.

فصل چهارم

- فاصلۀ بازشوهای ورود هوا از معابر اصلاح‌شده و امکان باز شدن بازشوی هوا به پاسیو تحت شرایطی مجاز شناخته‌شده است.

- دوش، سالن‌های آرایش زنان و مکان‌های ویژۀ سیگار کشیدن در فضاهای عمومی به فضاهایی که هوای آن‌ها نباید بازگردانی شود اضافه‌شده است. 

- مقادیر هوای ورودی از بیرون و هوای تخلیۀ فضاهای مختلف و غلظت مونواکسید کربن در تهویه پارکینگ‌ها بازنگری شده است.

فصل پنجم

- الزامات تخلیۀ هوای خشک‌شویی و تخلیۀ هوای آشپزخانه‌های تجاری اصلاح‌شده است.

- الزامات سیستم‌های بازیافت انرژی در سیستم‌های تخلیۀ هوا اضافه‌شده است.

فصل ششم

- الزامات مربوط به پلنوم هوا  بازنگری و به روز شده است.

- استانداردهای ساخت کانال‌های فلزی و غیرفلزی مشخص‌شده است.

- الزامات صافی‌های هوا اضافه‌شده است.

- الزامات سیستم‌های آشکارساز دود اضافه‌شده است.

- استاندارد عایق‌کاری داخل کانال و درج مشخصات روی عایق کانال اضافه‌شده است.

فصل هفتم

- آبگرمکن از فصل هشتم به این فصل منتقل شده و جدول استاندارد انواع آبگرمکن اضافه‌شده است.

- استانداردهای دیگ‌ها و پکیج‌های چگالشی اضافه‌شده است

- الزامات سیستم‌های کنترل دیگ‌ها به استاندارد ساخت ارجاع شده است.

- الزام در نظر گرفتن بارهای ناشی از زمین‌لرزه در طراحی و اجرای سیستم مهار دستگاه به سازه ساختمان اضافه‌شده است.

- الزام نصب سنسور جریان آب روی دیگ‌های نوع کویلی و  WATER TUBE اضافه‌شده است.

فصل هشتم

- گرم‌کننده‌های تابشی و برج خنک‌کن به مبحث اضافه‌شده است.

- الزامات تجهیزات رانده‌شده توسط موتور و توربین گاز اضافه‌شده است.

- نصب بخاری گازی بدون دودکش در واحدهای مسکونی ممنوع شده است.

- استاندارد کورۀ هوای گرم کانالی با گرمکن برقی اضافه‌شده است.

فصل نهم

- این فصل بر مبنای استانداردهای معتبر بازنگری  و به روز شده است.

فصل دهم

- استانداردهای لوله‌ها و فیتینگ‌ها به روز شده است.

- الزامات نصب لوله‌های دفنی به روز شده است.

- در مورد عایق لوله با توجه به احتمال یکسان نبودن الزامات مباحث 14 و 19 الزامات سختگیرانه تر معیار قرار داده‌شده است.

- لوله‌کشی گرمایش از کف اضافه‌شده است.

- لزوم در نظر گرفتن نیروهای ناشی از زلزله به الزامات طراحی بست‌ها و تکیه‌گاه‌های لوله‌ها اضافه‌شده است.

فصل یازدهم

-    لزوم در نظر گرفتن نیروهای ناشی از زلزله به الزامات طراحی بست‌ها و تکیه‌گاه‌های دودکش قائم و لوله رابط آن اضافه‌شده است.

- لزوم رعایت حداقل فاصلۀ 3 متر بین حریم ملک و دهانۀخروجی دودکش به الزامات اضافه‌شده است.

- رعایت حداقل ارتفاع دودکش به مقدار 1500 میلی‌متر بالاتر از بلندترین طوقه خروج دود مرتبط اضافه‌شده است.

- الزامات دودکش فلزی در داخل ساختمان اصلاح‌شده است.

- الزامات دودکش‌های بویلر های چگالشی اضافه‌شده است.

- الزامات عبور لولۀ رابط دودکش از دیوارها و تیغه‌های ساخته‌شده از مصالح سوختنی اضافه‌شده است.

فصل دوازدهم

- این فصل با توجه به استانداردهای معتبر بازنگری  و به روز شده است.

- الزامات نصب مخازن سوخت در داخل ساختمان کامل‌تر شده است.

- الزامات سیستم گرمکن سوخت تکمیل شده است.

- سیستم دیداری و شنیداری کنترل سطح مایع در مخازن سوخت  اضافه‌شده است.

فصل سیزدهم

- مبرد های جدید اضافه‌شده است.

- تعویض هوای موتورخانۀ تبرید به روز شده است.

- طراحی سیستم لوله‌کشی بر مبنای استانداردهای معتبر الزامی شده است.

- در قسمت اجرای لوله‌کشی محدودیت موقعیت لوله‌ها دقیق‌تر مشخص‌شده است.

فصل چهاردهم

- این فصل با عنوان سیستم‌های خورشیدی اضافه‌شده است.

فصل پانزدهم

- کاهش فاصلۀ مجاز که قبلا در فصل چهاردهم آمده بود به فصل پانزدهم منتقل شده است. 

پیوست‌ها

- جداول روز درجه حذف و پیوست 1 به استانداردهای مرجع اختصاص‌یافته است. 

 

در پایان، از کلیه سازمان‌های نظام‌مهندسی ساختمان استان‌ها، شرکت‌های سازنده لوازم و مصالح تاسیساتی و مهندسان که با ارسال نظرات و پیشنهادات ارزنده خود این کمیته را در انجام تعهداتش یاری نموده‌اند صمیمانه تشکر و قدردانی می‌نماید و امیدوار است این همکاری جامعه مهندسی کشور تداوم یابد تا نظرات و پیشنهادات جدید در ویرایش بعدی مبحث مورد بهره‌برداری قرار گیرد.

 

 

کمیته تخصصی مبحث چهاردهم مقررات ملی ساختمان 1396

فهرست مطالب

 14-1  الزامات قانونی

 14-1-1 دامنة کاربرد                                                                                            

 14-1-2 تعاریف

 14-1-3 استانداردها                                                                                            

 14-1-4 تغییر مقررات                                                                                          

 14-1-5 ساختمان‌های موجود                                                                                

 14-1-6 ساختمان‌های در حال ساخت                                                                      

 14-1-7 توسعه، تغییر، تعمیر                                                                                  

 14-1-8 راهبری و نگهداری                                                                                    

 14-1-9 تغییر کاربری                                                                                          

 14-1-10 تخریب                                                                                                

 14-1-11 مصالح                                                                                                

 14-1-12 مدارک فنی                                                                                          

 14-1-13 بازرسی و آزمایش                                                                                  

 14-1-14 تطبیق نظامات اداری این مبحث با مبحث دوم

 14-2  تعاریف                                                                                                      

 14-2- 1 کلیات    

 14-2-2 فهرست تعاریف    

 14-3  مقررات کلی                                                                                            

 14-3-1 کلیات                                                                                                

 14-3-2 پلاک‌گذاری                                                                                          

 14-3-3 حفاظت ساختمان                                                                                  

 14-3-4 محل دستگاه‌ها                                                                                      

 14-3-5 نصب دستگاه‌ها                                                                                      

 14-3-6 فضاهای دسترسی                                                                                  

 14-3-7 تخلیه چگالیده                                                                                      

 14-3-8 تأمین هوا و کنترل دما

 14-4  تعویض هوا                                                                                              

 14-4-1 کلیات                                                                                                

 14-4-2 دهانه‌های ورود و تخلیه هوا                                                                        

 14-4-3 تعویض هوای طبیعی                                                                              

 14-4-4 تعویض هوای مکانیکی                                                                            

 14-5  تخلیه هوا                                                                                              

 14-5-1 کلیات                                                                                                

 14-5-2 الزامات تخلیه مکانیکی هوا                                                                        

 14-5-3 تخلیه هوای مراکز تولید و نگهداری مواد خطرزا                                              

 14-5-4 موتور و هواکش                                                                                      

 14-5-5 تخلیه هوای آشپزخانة خانگی                                                                    

 14-5-6 تخلیه هوای آشپزخانة تجاری                                                                    

 14-5-7 بازیافت انرژی

 14-6  کانال‌کشی                                                                                              

 14-6-1 کلیات                                                                                                  

 14-6-2 پلنوم                                                                                                  

 14-6-3 طراحی و ساخت کانال                                                                              

 14-6-4 نصب کانال هوا                                                                                      

 14-6-5 صافی‌های هوا

 14-6-6 سیستم‌های آشکارساز دود

 14-6-7 عایق‌کاری کانال هوا                                                                                

 14-6-8 دمپر آتش                                                                                            

 14-7  دیگ، آب گرم‌کن و مخزن آب‌گرم تحت‌فشار                                        

 14-7-1 کلیات                                                                                                

 14-7-2 آب گرم‌کن                                                                                          

 14-7-3 مخزن تحت‌فشار آب‌گرم مصرفی                                                        

 14-7-4 دیگ آب گرم و بخار                                                                                

 14-7-5 لوازم اندازه‌گیری روی دیگ‌ها                                                                    

 14-7-6 کنترل سطح پایین آب دیگ                                                                      

 14-7-7 شیر اطمینان                                                                                        

 14-7-8 لوازم کنترل و ایمنی                                                                                

 14-7-9 مخزن انبساط سیستم گرمایی                                                                  

 14-8  دستگاه‌های گرم‌کننده و خنک‌کننده ویژه                                            

 14-8-1 کلیات                                                                                                

 14-8-2 شومینة با سوخت جامد                                                                            

 14-8-3 شومینة گازی                                                                                        

 14-8-4 بخاری نفتی با دودکش                                                                            

 14-8-5بخاری گازی با دودکش                                                                           

 14-8-6 بخاری گازی بدون دودکش                                                                        

 14-8-7 بخاری‌برقی                                                                                          

 14-8-8 کورة هوای گرم بدون کانال                                                                      

 14-8-9 کورة هوای گرم کانالی                                                                            

 14-8-10 گرم‌کننده برقی سونا                                                                          

 14-8-11 کولرگازی و پمپ حرارتی                                                                    

 14-8-12 کولر آبی                                                                                          

 14-8-13 گرم‌کننده تابشی                                                                                

 14-8-14 تجهیزات و وسایل رانده‌شده توسط موتور و توربین گاز                              

 14-8-15 برج‌های خنک‌کننده  

 14-9 تأمین هوای احتراق

 14-9-1 کلیات                                                                                              

 14-9-2 تأمین هوای احتراق از داخل ساختمان                                                      

 14-9-3 تأمین هوای احتراق از خارج ساختمان                                                        

 14-9-4 تأمین هم زمان هوای احتراق از داخل و خارج ساختمان                    

 14-9-5 تأمین مکانیکی هوای احتراق                                                                

 14-9-6 دهانه‌ها و کانال‌های ورودی هوای احتراق                                          

 14-9-7 حفاظت در برابر گازها و بخارات خطرناک                                        

 14-10  لوله‌کشی                                                                                             

 14-10-1 دامنة کاربرد                                                                                    

 14-10-2 طراحی لوله‌کشی                                                                              

 14-10-3 مصالح لوله‌کشی                                                                                

 14-10-4 اجرای لوله‌کشی                                                                                  

 14-10-5 آزمایش                                                                                          

 14-10-6 عایق‌کاری

 14-11  دودکش                                                                                                

 14-11-1 کلیات                                                                                              

 14-11-2 دودکش با مکش طبیعی                                                                      

 14-11-3 دودکش با مکش یا رانش مکانیکی                                                          

 14-11-4 دودکش مشترک برای چند دستگاه                                                          

 14-11-5 دودکش قائم فلزی                                                                              

 14-11-6 دودکش قائم با مصالح بنائی                                                                  

 14-11-7 دودکش شومینه                                                                                

 14-11-8 لولة رابط دودکش                                                                              

 14-12  ذخیره‌سازی و لوله‌کشی سوخت مایع                                                          

 14-12-1 کلیات                                                                                              

 14-12-2 مخزن سوخت مایع                                                                              

 14-12-3 لوله‌کشی سوخت مایع                                                                          

 14-12-4 آزمایش  

 14-13  تبرید                                                                                                    

 14-13-1 کلیات                                                                                              

 14-13-2 مبرّدها                                                                                            

 14-13-3 طبقه‌بندی سیستم‌های تبرید از نظر احتمال نشت مبرد                                                                

 14-13-4 کاربرد سیستم‌های تبرید در ساختمان‌های مختلف                                      

 14-13-5 الزامات عمومی در موتورخانة سیستم تبرید                                                

 14-13-6 الزامات ویژه در موتورخانة سیستم تبرید                                                    

 14-13-7 لوله‌کشی سیستم تبرید                                                                        

 14-13-8 آزمایش در کارگاه                                                                              

 14-14 سیستم‌های خورشیدی                                                                                

 14-14-1 کلیات                                                                                      

 14-14-2 نصب

 14-14-3 سیال واسط                                                                  

 14-14-4 مصالح

 14-15 کاهش فاصله مجاز

 14-15-1دامنة کاربرد

 14-15-2 کلیات

 14-15-3 جدول کاهش مجاز

پیوست 1 - استانداردهای مرجع

پیوست 2- واژه نامه فارسی – انگلیسی