در منابع و مراجع مختلف، مشاركت عمومي-خصوصي به بيانها و صورتهاي مختلف تعريف شده است. براي آشنايي با اين مفهوم، نمونههايي از اين تعاريف جمعآوري شده است. مشاهده می شود که یک تعریف واحد بین المللی برای این رویکرد وجود ندارد و کشورها و نهادهای مختلف، به فراخور اقتضائات خود، تعریفی از آن را ارائه کرده اند. بنابراین در هر نوع استفاده از تجربیات و ضوابط ارائه شده توسط هر منبع و مرجعی می بایست به تعاریف پایه و ویژگی های مشارکت عمومی-خصوصی از دیدگاه آن ها توجه نمود.
1- World Bank Group-PPPIRC
تعريفي استاندارد از مشاركت عمومي-خصوصي كه به صورت بينالمللي پذيرفته شده باشد، وجود ندارد. واژه مشاركت عمومي-خصوصي به محدوده وسيعي از انواع قراردادهاي ميان بخش عمومي و نهادهاي خصوصي اطلاق ميشود و كشورهاي مختلف، تعاريف متفاوتي را براي مشاركت عمومي-خصوصي بر پايه برنامه خود در اين زمينه اقتباس كردهاند.
مشاركتهاي عمومي-خصوصي، مكانيزمي هستند که بر پایه آن ها، دولت ها می توانند به منظور تأمين و اجراي زيربناها و/يا خدمات عمومي، از منابع و تخصص بخش خصوصي استفاده کنند. در جاهايي كه دولتها با پايان عمر يا كمبود زيربناها مواجه شوند و نياز به خدمات كارآمدتری داشته باشند، مشاركت عمومی-خصوصي ميتواند با ارائه راه حلهاي جديد و تامين منابع مالي، كمك نمايد.
مشاركت عمومي-خصوصي مهارتها و منابع هر دو بخش عمومي و خصوصي را از طريق تسهيم ريسكها و مسئوليتها بكار ميگيرد. اين امر دولتها را در بهرهگيري از مزاياي تخصص بخش خصوصي توانمند كرده و به ايشان اجازه تمركز بر سياستها، برنامهريزي و مقررات بجاي درگيري در كارهاي روزمره را ميدهد.
يك مشاركت عمومي-خصوصي موفق نيازمند يك تحليل دقيق از اهداف توسعه بلند مدت و تخصيص ريسك است. وجود چهارچوب حقوقي و ساختاري در كشور براي پشتيباني از مكانيزمهاي اعمال حاكميت، تصديگري و نظارت موثر در مشاركت عمومي-خصوصي ضروري است. در يك قرارداد مشاركت عمومي-خصوصي بايد ريسكها و مسئوليتها به روشني به طرف مربوط تخصيص داده شود.
2- PPP Knowledge Lab
مشارکت عمومی-خصوصی، قرارداد بلند مدتی است بین بخش خصوصی و بخش عمومی، برای ایجاد دارایی عمومی یا ارائه خدمات عمومی که در چهارچوب آن بخش خصوصی ریسکهای قابل توجهی را متحمل شده و مسئولیت مدیریت را میپذیرد و منافع بر پایه کارایی تعیین میشود. مشارکت عمومی-خصوصی معمولا شامل قراردادهای ارائه خدمات یا قراردادهای ساخت به روش کلید در دست (Turnkey) که از دسته پروژههای خرید عمومی هستند، نمیشود. همچنین مشارکت عمومی-خصوصی شامل خصوصیسازی صنایع که در آنها بخش عمومی نقش مستمر محدودی دارد، نمیشود. تعداد روز افزونی از کشورها، جایگاه خاصی برای تعریف مشارکت عمومی-خصوصی در قوانین خود قرار میدهند و آن را متناسب با ویژگیهای ساختاری و قانونی خود تنظیم میکنند.
در برخی حوزههای قضایی، و به ویژه کشورهای دارای نظام حقوقی رومی-ژرمنی (Civil Law) که از قانون سنتی ناپلئون پیروی میکنند، میان قراردادهای عمومی مانند قراردادهای امتیازی (که در آنها بخش خصوصی به طور مستقیم به مصرفکنندگان نهایی ارائه خدمت کرده و ریسک مربوطه را میپذیرد) و مشارکت عمومی-خصوصی مانند پروژههای ساخت، بهرهبرداری و انتقال (BOT) برای ساخت تصفیهخانه آب یا مدیریت تاسیسات موجودی مثل یک بیمارستان (که در آن، بخش خصوصی خدمات را به صورت عمده فروشی، به یک بخش عمومی ارائه میکند) تفاوت قائل میشوند.
در برخی کشورها، حوزههای خاصی از شمول محدوده مشارکت عمومی-خصوصی کنار گذاشته میشوند. از جمله حوزههایی که متاثر از مقررات خاصی هستند یا جاهایی که در آنها بخش خصوصی دارای ابتکار عمل گسترده باشد مانند حوزههای فناوری اطلاعات و ارتباطات. در برخی دیگر از کشورها، روشهایی که در آنها ریسکهای محدودتری به بخش خصوصی منتقل میشود مانند قراردادهای مدیریت به دلایل ساختاری از محدوده مشارکت عمومی-خصوصی کنار گذاشته میشوند، زیرا بخش عمومی ترجیح میدهد که آنها را در چارچوب فرایندهای سنتی تامین کالاها و خدمات پیش ببرد.
3- بانک توسعه آسیایی (ADB)
اصطلاح مشارکت عمومی- خصوصی (PPP) طیفی از روابط ممکن را در میان نهادهای دولتی و خصوصی در زمینه زیرساخت ها و سایر خدمات را توصیف می کند. اصطلاحات دیگر مورد استفاده برای این نوع فعالیت عبارتند از: مشارکت بخش خصوصی (PSP) و خصوصی سازی. هر چند این سه اصطلاح اغلب به جای هم مورد استفاده قرار می گیرند، متفاوت هستند.
PPPs چارچوبی را ارائه می دهد که در آن (در عین بکار گیری بخش خصوصی)، نقش دولت برای اطمینان از تحقق تعهدات اجتماعی، اصلاحات موفق بخشی و سرمایه گذاری های عمومی، تایید شده و ساختار و تشکیلات مربوط نیز ایجاد می شود. یک PPP قوی، وظایف، تعهدات و ریسک ها را در میان طرف های عمومی و خصوصی به روش بهینه تخصیص می دهد.
4- Investopedia (NASDAQ: IAC)
مشارکت عمومی-خصوصی بین بخش عمومی و بخش خصوصی و برای تامین مالی، ساخت و بهره برداری از پروژه هایی مانند شبکه های حمل و نقل عمومی، پارک ها و مراکز کنفرانس انجام می شود. تامین مالی یک پروژه از طریق مشارکت عمومی-خصوصی می تواند در وهله اول آن را امکانپذیر سازد و چه بسا موجب تکمیل سریع تر آن شود.
مشارکت عمومی-خصوصی قراردادهایی با مدت 25 تا 30 سال یا بیشتر دارند. هر چند بخشی از تامین مالی توسط بخش خصوصی انجام می شود، اما نیاز به پرداخت از جانب بخش عمومی و یا مصرف کنندگان محصول پروژه وجود دارد. بخش خصوصی در طراحی، تکمیل، اجرا و تامین مالی پروزه مشارکت می کند و بخش عمومی بر تعریف پروژه و نظارت و کنترل بر اهداف آن تمرکز می کند. توزیع ریسک ها بین بخش عمومی و بخش خصوصی بر پایه توانایی هر یک در ارزیابی، کنترل و مقابله با آنها انجام می شود.
5- بانک سرمایه گذاری اروپا (EIB)
"مشارکت عمومی و خصوصی" یک اصطلاح عمومی است که برای نوعی از رابطه بین بخش خصوصی و نهادهای عمومی ایجاد شده است که اغلب با هدف بکارگیری منابع و/یا تخصص بخش خصوصی برای کمک به تامین و ارائه تسهیلات و خدمات عمومی شکل می گیرد.
لذا این اصطلاح به منظور توصيف طيف گسترده اي از ترتیب های کاری از مشاركت هاي سبک، غير رسمي و استراتژيك، تا قراردادهاي خدمات طراحي، ساخت، تأمين مالي و بهره برداری (DBFO) و شركت هاي سرمایه گذاری مشترک رسمی استفاده مي شود.
یک "مشارکت عمومی و خصوصی" برای احداث و بهره برداری یک زیرساخت توسط بخش خصوصی (از طریق اعطای امتیازهایی) تعریف می شود که در غیر این صورت توسط بخش عمومی انجام می شود.
------------------------------------------------------------
محصولات مرتبط:
شرح خدمات مطالعات امكانسنجی پروژههای PPP
پرسشهای کلیدی پیشنیاز برای تهیه قرارداد سرمایهگذاری، ساخت، بهرهبرداری و انتقال(BOT)
چکلیست پیوستهای قراردادهای خانواده BOT
گنجینههای موضوعی مشارکت عمومی-خصوصی (PPP):