مقدمه

مبحث هفتم مقررات ملی ساختمان «پی و پی‌سازی» برای اولین بار در مردادماه 1369 منتشر شد. از آنجا که اساساً موضوع مهندسی ژئوتکنیک به علت پیچیدگی‌ها و عدم شناسایی‌هایی که در زمین موجود است، مانند سایر گرایش‌های مهندسی عمران در چارچوب آیین‌نامه و مقررات به راحتی نمی‌گنجد، متن اولیه این مبحث مختصر و در حد بیان تعاریف کلی عنوان‌شده بود. در ویرایش بعدی که در سال 1388 منتشر شد، علی‌رغم گسترش قابل توجه مطالب نسبت به ویرایش قبلی اما اعداد و ارقام محدوده‌های طراحی مانند ضرایب اطمینان و حدود مجاز بهره‌برداری ارائه نگردید. با توجه به پیشرفت‌هایی که در این گرایش مهندسی پیش‌آمده، اعتقاد اعضاء کمیته بر آن بوده است که لازم است اعداد و ارقام مورد نیاز طراحان را تا حد بیشتری مطرح نمود و لذا ویرایش حاضر با گسترش نسبتاً وسیعی در مقایسه با متن قبلی روبروست که امید است مورد استفاده مهندسان قرار گیرد. حرفه مهندسی ژئوتکنیک به علت آنکه تکیه بر آزمایش‌های صحرایی و آزمایشگاهی متعدد دارد و تغییرات قابل ملاحظه‌ای در خصوصیات خاک‌ها وجود دارد فضای حاکم بر مبحث این تخصص از سایر مباحث مقررات ملی ساختمان کمی متفاوت باشد. در این مبحث به قضاوت مهندسی از تفسیر مشاهدات و نتایج آزمایش‌ها تکیه بیشتری می‌شود ارتباط هم تجربه مهندسی نقش اساسی‌تری به عهده می‌گیرد و هم مسئولیت مهندس افزایش می‌یابد. زمینه اصلی ویرایش جدید، طراحی براساس حالات حدی است و در آن عمدتاً به حالات حدی نهایی و بهره‌برداری پرداخته‌شده است. این دو حالت حدی علاوه بر آنکه با مفاهیم علمی و عملی ژئوتکنیک هماهنگی خوبی دارد، امروزه در بیشتر گرایش‌های مهندسی عمران مطرح شده و مورد استفاده قرار می‌گیرد. سعی شده با معرفی ضرایب اطمینان مناسب، یافته‌های حالات حدی با یافته‌های تنش‌های مجاز قابل مقایسه باشد و طراحان بتوانند مطابق معمول با روش تنش‌های مجاز یا مشابه سایر همکارانشان در حرفه مهندسی عمران با روش حالات حدی طراحی کنن. از ویژگی‌های این مبحث ارتباط تنگاتنگ آن با سایر مباحث موجود در مقررات ملی ساختمان است. در این رابطه سعی شده ضمن منظور داشتن مسائل سازه‌ای، کمترین تناقصی با مباحث مربوط به آن‌ها ایجاد نشود. وجود متخصص سازه در جمع کمیته تدوین‌کننده این مبحث خود نشانه اهمیت این موضوع است. لازم است یادآوری شود که ضمن آنکه موضوع خاک و ژئوتکنیک از قدیمی‌ترین تخصص‌های مهندسی عمران است، ولی به علت پیچیدگی‌های خاص آن هنوز مسائل ناشناخته در آن فراوان بوده و نیاز به پژوهش و کسب تجربه بیشتری است. از این‌رو علی‌رغم اینکه در ویرایش جدید تا آنجا که ممکن بوده سعی شده برای سوالات و گزینه‌های مختلف طراحان، پاسخ‌های روشن و قاطعی داده شود اما سوالات پاسخ داده نشده و یا اشکالات متعددی ممکن است در متن فعلی وجود داشته باشد که برای برطرف کردن آن‌ها نیاز به راهنمایی عموم مهندسان و اهل فن می‌باشد.

فهرست مطالب

7-1 کلیات

1-7-1  هدف 

2-7-1 دامنه کاربرد

3-7-1 تعاریف

4-7-1 روش‌های طراحی

7-2 شناسایی ژئوتکنیکی زمین

1-7-2 هدف

2-7-2 شرایط نیاز به انجام عملیات شناسایی

3-7-2 شناسایی‌ها

4-7-2 حفاری و نمونه‌برداری خاک

5-7-2 آزمون‌های آزمایشگاهی

6-7-2 آزمون‌های درجا (محلی)

7-7-2 گزارش‌ها

7-3  گودبرداری و پایش

1-7-3 هدف

2-7-3 آماده‌سازی و تسطیح

3-7-3 گودبرداری

4-7-3 پایش و کنترل

7-4 پی سطحی

1-7-4 هدف

2-7-4 ملاحظات طراحی پی‌های سطحی

3-7-4 ظرفیت بابری پی‌های سطحی

4-7-4 نشست مجاز

 5-7-4 روش‌های طراحی پی سطحی

6-7-4 پی‌های انعطاف پذیر

7-7-4 ملاحظات اجرایی پی‌های سطحی

7-5 سازه‌های نگهبان

1-7-5 هدف

2-7-5 انواع سازه‌های نگهبان

3-7-5 پایداری انواع سازه‌های نگهبان

4-7-5 فشار خاک

5-7-5 روش‌های طراحی سازه‌های نگهبان

6-7-5 مهاربندی

7-7-5  خاک‌ریز پشت دیوار

8-7-5 زهکشی و آب‌بندی دیوارها

7-6  پی‌های عمیق

1-7-6 هدف

2-7-6 مبانی طراحی پی‌های عمیق

3-7-6 بارهای طراحی

4-7-6 شمع تحت بار محوری

5-7-6 شمع‌های تحت بار جانبی

6-7-6 گروه شمع

7-7-6 بار مجاز طراحی شمع‌ها

8-7-6 آزمایش‌های بارگذاری شمع

9-7-6 طراحی سازه‌ای شمع‌ها

10-7-6 ملاحظات ساخت و اجرای شمع‌