بسته منابع راهنمای بانک جهانی برای مشارکت عمومی-خصوصی (2017)
نیک می دانید که هیچ اقتصادی در دنیا نمیتواند بدون ایجاد زیرساختهای لازم پیشرفت مناسبی داشته باشد. تا کنون به دلایلی مانند بالا بودن هزینه تامین سرمایه، طولانی بودن مدت بازگشت سرمایه، توان مالی ناکافی بخش خصوصی و عدم حمایت قوانین و مقررات از وی، توسعه زیرساختها بیشتر توسط بخش عمومی انجام گرفته است. امروزه، ناتوانی بخش دولتی در ایجاد و نگهداری زیرساختها متناسب با نیازهای روز، بدون یاری گرفتن از بخش خصوصی کاملا آشکار شده است؛ چرا که علاوه بر عوامل نظری مانند امکان تحقق بهره وری بالاتر که در نتیجه انگیزه و توان بالاتر بخش خصوصی در مدیریت منابع و زمان پروژههای زیربنایی بدست می آید، بخش عمومی با کسری بودجه مزمن و شدید مواجه شده و روز به روز بر تنگناهای آن افزوده می شود. طبیعی است که بهینه ترین حالت، استفاده هماهنگ از همه قابلیت های هر دو بخش عمومی و خصوصی برای توسعه زیرساختها و تاسیسات زیربنایی، اعم از توانایی های حاکمیتی و حمایتهای قانونی تا همکاری در تامین بهینه منابع مالی مورد نیاز است. این دغدغه موجب ظهور و گسترش روشی در توسعه پروژه های زیربنایی و ارائه خدمات عمومی توسط بخش خصوصی و به نمایندگی از بخش عمومی شده است که با نام مشارکت عمومی- خصوصی (Public-Private Partnerships) شناخته می شود. در روش مشارکت عمومی– خصوصی (PPP) تلاش می شود تا با ایجاد برنامه ها، چارچوب ها و ساختارهای مناسب، یک راهبرد برد-برد بین دو بخش عمومی و خصوصی تعریف شود؛ لذا مشارکت عمومی- خصوصی می تواند با حمایتهای بجای بخش عمومی، به روشی مطمئن برای جذب سرمایهگذاری بخش خصوصی در جهت ارائه خدمات عمومی و بسترسازی برای توسعه پایدار کشور بدل شود. شایسته است همه عوامل نظام فنی و اجرایی کشور از جمله مشاوران، پیمانکاران و تامینکنندگان انواع کالاها و تجهیزات (شرکت های تجاری، کارخانه ها و ...) و نیز دست اندرکاران حوزه مالی و سرمایه گذاری کشور (اعم از موسسات مالی و اعتباری، شرکت ها و صندوق های سرمایه گذاری و ...) در همراهی با بخش عمومی برای ملحق شدن به این روش جدید و کارآمد، با اصول و مفاهیم آن به صورت پایهای آشنا شده و بتوانند از تجربیات مستند جهانی را در این زمینه بهره مند گردند. بدیهی است پیشبرد پروژههای مشارکت عمومی- خصوصی بر پایه مراجع و راهنماهای معتبر بینالمللی می تواند امکان جلب همکاری سرمایهگذاران و تامینکنندگان مالی خارجی را تسهیل کرده و موانع امروز کشور را در این زمینه از میان بردارد.
خوشبختانه، با توجه به سوابقی که مشارکت عمومی- خصوصی در دنیا و کشورهای پیشرو تا کنون داشته است، بانک جهانی به جمعآوری و یکپارچهسازی این تجربیات پرداخته و مرجعی مناسب برای آشنایی و معرفی اصول و مفاهیم این روش تدوین کرده که با نام راهنمای مرجع مشارکت عمومی-خصوصی (Public-Private Partnerships Reference Guide; version 3- World Bank 2017) منتشر شده است.
لذا در بسته حاضر مجموعهای از مهمترین منابع مورد استناد بانک جهانی در تدوین راهنمای بالا، گردآوری شده و به همراه اصل راهنما ارائه شده است. شایان ذکر است؛ این بسته براساس طیف متنوعی از موضوعات و مستندات در رابطه با مشارکت عمومی- خصوصی دستهبندی شده و عناوین اصلی به زیر عنوانهای کلیدی تقسیم شده که امکان جستجوی سریع و آسان در دستیابی به مطالب مورد نظر را فراهم آورده است.
در برگیرنده:
بیش از 200 منبع مربوط به مشارکت عمومی- خصوصی با ویژگی های:
عناوین اصلی بکار رفته در دستهبندی موضوعی شامل موارد زیر است:
• PPP چیست؟ (What is a PPP?)
• چالش پروژههای زیربنایی و شیوه کمک PPP- مسائل مربوط به زیرساختها (Infrastructure Challenges and How PPPs Can Help - Problems with Infrastructure)
• چالش پروژههای زیربنایی و شیوه کمک PPP- تغییرات آب و هوایی و بلایای طبیعی (Infrastructure Challenges and How PPPs Can Help – Climate Changes and Natural Disasters)
• شیوه تامین مالی (How PPPs Are Financed)
• نمونه هایی از سیاست گذاری PPP (PPP Policy Examples)
• فرآیندهای PPP و مسئولیتهای سازمانی (PPP Processes and Institutional Responsibilities)
• اتاق مشارکت عمومی- خصوصی (PPP Units)
• مدیریت مالی PPP توسط بخش عمومی (Public Financial Management for PPPs)
• شیوه اجرای برنامه جامع PPP (Broader PPP Program Governance)
• پروژه های PPP شهری و استانی (Municipal and other subnational PPPs)
• چارچوب PPP (PPP Framework)
• شناسایی پروژهها با قابلیت PPP (Identifying Candidate Projects)
• ارزیابی پروژههای PPP (PPP Project Appraisal)
• تحلیل پایداری تجاری پروژه (Commercial Viability Analysis)
• تحلیل ارزشآفرینی پروژه (Value for Money Analysis)
• تحلیل مالی (Fiscal Analysis)
• مطالعات و استانداردهای زیست محیطی و اجتماعی (Environmental and Social Studies and Standards)
• امکانسنجی پروژه و تحلیل پایداری اقتصادی (Project Feasibility and Economic Viability Analysis)
• ساختارسازی پروژههای PPP (Structuring PPP Projects)
• طراحی قراردادهای PPP (Designing PPP Contracts)
• مدیریت معاملات PPP (Managing PPP Transactions)
• مدیریت قراردادهای PPP (Managing PPP Contracts)
• شیوه مواجهه با پیشنهادهای ناخواسته (Dealing with Unsolicited Proposals)
• نمونه هایی از مواجهه با پیشنهادهای ناخواسته (Examples - Dealing with Unsolicited Proposals)
• راهنمای عملی در پیاده سازی پروژههای PPP (Practical Guidance on Implementing PPP Projects - PPP Program Material)
• راهنمای عملی در پیاده سازی پروژههای PPP – سایر راهنماییها و دستورالعملها (Practical Guidance on Implementing PPP Projects, Other Guidance and Toolkits)