مشارکت دولتی - خصوصی (Public-Private Partnership) از الگوهای نوینی است که در سه دهه ی اخیر نظر متولیان امور ساختار زیربنایی در کشورهای مختلف جهان به خود جلب نموده است. بدلیل نقاط قوت، از آغاز شکل-گیری، این الگوها در یسیاری از کشورها، بخصوص کشورهای در حال توسعه کاربرد داشته و با درگیر نمودن گسترده ی بخش خصوصی توانسته است نقشی کلیدی در مسیر توسعه ی زیربناها ایفا نماید. این الگوها که در سرتاسر جهان جهت توسعه ی بخش های مختلف زیربنایی از قبیل حمل و نقل (جاده، پل، تونل، راه آهن، بندر و فرودگاه)، ساختارهای زیربنایی اجتماعی (بیمارستان، مدرسه، زندان) و تسهیلات عمومی (تصفیه خانه، شبکه ی آبرسانی و جمع-آوری فاضلاب) بکار گرفته شده اند، در اشکال گوناگونی به اجرا در می آیند که از مهمترین آنها می توان به واگذاری، خرید انرژی، PFI (Private Finance Initiative) و گروه BOT (Build – Operate - Transfer) اشاره نمود. از مهمترین مباحث مطرح در الگوهای مشارکتی، تقسیم ریسک بین طرفین و روش های تأمین مالی در آنهاست که تناسب آنها با ویژگی های هر پروژه ی زیربنایی، بیشترین نقش را در موفقیت آن خواهد داشت. لذا تحقیق حاضر، پس از بررسی مختصر الگوهای مشارکت و ویژگی های عمده ی آن، به مروری بر شناسایی ریسک های پروژه و روش های پاسخ به آن پرداخته است. پس از آن، روش های تأمین مالی که در مشارکت کاربرد بیشتری دارند مورد بررسی قرار گرفته است. با وجود نیاز مبرم به توسعه و بازسازی ساختارهای زیربنایی، بررسی ها نشان می دهد، مشارکت در کشور ما بسیار نوپا بوده و راهی طولانی در جهت ورود جدی بخش خصوصی در عرصه ی مشارکت در پیش داریم. در این تحقیق با بکارگیری روش SWOT (Strength, Weakness, Opportunity and Threat)، تحلیلی بر وضعیت پروژه های مشارکتی در بخش آزادراه ها و نیروگاهها و سپس راهکارهایی جهت ارتقای کیفی و کمی آن ارائه شده است. از آنجا که شرایط قراردادی، پس از انتخاب روش اجرا، مهمترین موضوع در مشارکت است، در آخرین بخش از تحقیق، با بررسی تعدادی از الگوهای قراردادی موجود در بخشهای مختلف زیربنایی، یک مدل عمومی قرارداد، جهت قراردادهای مشارکت دولتی - خصوصی ارائه شده است.

کلید واژه ها: