آیین‌نامه معاملات دولتی
فصل اول - نصاب معاملات
مصوب 1349.12.27 کمیسیون دارایی مجلس شورای ملی
ماده 1 - معاملات جزئی معاملاتی است که مبلغ آن از ده هزار ریال تجاوز نکند.
معاملات متوسط معاملاتی است که مبلغ آن از ده هزار ریال بیشتر‌و از دویست هزارریال تجاوز نکند. معاملات عمده معاملاتی است که مبلغ آن از دویست هزار ریال بیشتر باشد.
تبصره 1 - مبنای نصاب در خرید برای معاملات جزئی و متوسط مبلغ معامله و در مورد معاملات عمده مبلغ برآورد است.
تبصره 2 - مبنای نصاب در فروش مبلغ ارزیابی کارشناس منتخب دستگاه است.
فصل دوم - مناقصه
الف - روش انجام مناقصه
ماده 2 - در مورد معاملات جزئی مأمور خرید باید به فروشندگان کالا یا انجام‌دهندگان کار مورد احتیاج مراجعه و پس از تحقیق کامل از بهای کالا یا کارمورد نیاز معامله را با رعایت صرفه دولت انجام دهد مأمور خرید باید ذیل سند هزینه را با قید نام و نام خانوادگی و سمت و تاریخ و ذکر اینکه معامله به تعیین بهای ممکن انجام شده است امضاء کند.
ماده 3 - در مورد معاملات متوسط مأمور خرید باید از فروشندگان کالا یا انجام‌دهندگان کار مورد احتیاج که عده آنها کمتر از سه نفر نباشد (مگر درمواردی که عده فروشندگان یا انجام‌دهندگان کار در محل کمتر باشد) از هر کدام روی برگ جداگانه استعلام بهای کتبی به عمل آورد. به این ترتیب که‌مأمور خرید نوع کالا یا کار مورد معامله و مقدار و مشخصات آن را به طور کامل در برگ استعلام بها تعیین و فروشنده کالا یا انجام دهنده کار حداقل‌بهای آن را با قید مدت اعتبار بهای اعلام شده در آن تصریح و با ذکر کامل نشانی خود و تاریخ امضاء می‌کند مأمور خرید باید ذیل برگهای استعلام بها را‌با ذکر اینکه استعلام بها وسیله او به عمل آمده است با قید تاریخ و نام و نام خانوادگی و سمت خود امضاء کند.
تبصره 1 - در مواردی که فروشنده یا انجام دهنده کار در محل کمتر از سه نفر باشد مأمور خرید مراتب را باید در متن سند هزینه بنویسد و امضاء‌کند.
تبصره 2 - مأمور خرید با توجه به مدتی که فروشندگان کالا یا انجام‌دهندگان کار در برگ استعلام بها برای اعتبار بهای پیشنهاد شده ذکر کرده‌اند‌طوری باید اقدام کند که به علت انقضای مدت خسارتی متوجه دولت نشود.
ماده 4 - مأمور خرید در صورتی که حداقل بهای به دست آمده در استعلام بها را عادله تشخیص دهد با پیشنهاد دهنده حداقل بها معامله را انجام‌خواهد داد.
ماده 5 - در مورد معاملات عمده معامله باید با انتشار آگهی مناقصه (مناقصه عمومی) یا ارسال دعوتنامه ( مناقصه محدود) به تشخیص وزیر انجام‌شود.
ب: آگهی مناقصه (مناقصه عمومی)
ماده 6 - آگهی مناقصه یک نوبت در روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی به تشخیص دستگاه مناقصه‌گزار و از یک تا سه نوبت به اقتضای اهمیت‌معامله در یکی از روزنامه‌های کثیرالانتشار محل منتشر می‌گردد و اگر در آن محل روزنامه منتشر نشود در روزنامه مرکز شهرستان یا استان مربوط یا‌تهران منتشر خواهد شد.
تبصره 1 - در مواردی که دستگاه مناقصه‌گزار تشخیص دهد که انتشار آگهی در چند محل ضرورت دارد می‌تواند در محل‌هایی که لازم بداند به نشر‌آگهی اقدام کند.
تبصره 2 - در مواردی که دستگاه مناقصه‌گزار لازم تشخیص دهد که می‌تواند از سایر وسایل و طرق انتشاراتی از قبیل پخش آگهی در رادیو و یا‌تلویزیون و یا ارسال آگهی برای اشخاص ذیربط و یا الصاق آگهی در معابر عمومی استفاده نماید.
تبصره 3 - اگر به تشخیص دستگاه مناقصه‌گزار موضوع معامله ایجاب کند که علاوه بر انتشار آگهی در داخل کشور موضوع به اطلاع فروشندگان‌کالا یا انجام‌دهندگان کار درخارج کشور هم برسد یک نسخه از آگهی باید به وسیله وزارت امور خارجه به هر یک ازسفارتخانه‌های ممالک مربوط در‌تهران و یک نسخه هم به سفارتخانه‌های کشور شاهنشاهی ایران در ممالک مربوط در خارج از طریق وزارت مذکور فرستاده شود.
ماده 7 - در آگهی مناقصه باید نکات زیر ذکر شود:
1 - نوع و مقدار کالا و یا کار با ذکر مشخصات.
2 - مدت و محل و نحوه تحویل کالا یا انجام کار و ترتیب عمل و میزان خسارت درمواردی که طرف معامله در تحویل کالا یا انجام کار کلاً یا‌بعضاً تأخیر نماید.
3 - تصریح اینکه بهای پیشنهادی باید به مبلغ مشخص یا بر اساس درصد کسر یا اضافه نسبت به واحد بهای اعلام شده تعیین و در پاکت لاک و‌مهر شده تسلیم شود.
4 - مدت قبول پیشنهادها.
5 - محل تسلیم پیشنهادها.
6 - میزان سپرده شرکت در مناقصه به طور مقطوع که باید به صورت نقد به حساب سپرده دستگاه مناقصه‌گزار در بانک تحویل و رسید آن به‌ضمیمه پیشنهاد تسلیم شود.
7 - میزان تضمین حسن انجام معامله و ترتیب دریافت و استرداد آن. (در صورتی که موضوع معامله کالا باشد ممکن است به میزان تضمین حسن انجام معاملهاز کالای مورد معامله دریافت شود و در این صورت باید‌موضوع در آگهی قید گردد.
8 - حداکثر مدتی که برای بررسی پیشنهادها و تشخیص حائز حداقل و ابلاغ به برنده
مناقصه ضرورت دارد.
9 - روز و ساعت و محل قرائت پیشنهادها و همچنین مجاز بودن حضور پیشنهاددهندگان یا
نمایندگان آنها در کمیسیون مناقصه.
10 - میزان پیش پرداخت در صورتی که به تشخیص دستگاه مناقصه‌گزار پرداخت آن برنده
مناقصه لازم باشد و ترتیب پرداخت و واریز آن.
11 - محل توزیع یا فروش نقشه‌ها و برگ شرایط و مشخصات در صورت لزوم.
12 - محل توزیع نمونه‌های ضمانتنامه و قرارداد اگر تهیه آن لازم باشد که در این
صورت ضمانتنامه عیناً مطابق نمونه باید تنظیم و نمونه‌قرارداد نیز با قید اینکه
مورد قبول است باید امضاء و ضمیمه پیشنهاد شود.
13 - تصریح این نکته که شرکت در مناقصه و دادن پیشنهاد به منزله قبول اختیارات و
تکالیف دستگاه مناقصه‌گزار موضوع ماده 10 این آیین‌نامه‌می‌باشد.
ماده 8 - دستگاه مناقصه‌گزار در صورتی که ذکر شرایط خاصی را علاوه بر آنچه در
ماده 7 ذکر شده است لازم تشخیص دهد مشروط بر اینکه با‌قوانین و مفاد این آیین‌نامه
مغایر نباشد می‌تواند در متن آگهی یا در نقشه‌ها و برگ شرایط و مشخصات درج نماید
به طوری که عموم داوطلبان قبل از‌تسلیم پیشنهاد از مفاد آن اطلاع حاصل کنند ولی
منظور داشتن امتیازات جدید برای برنده مناقصه هنگام انعقاد قرارداد یا اجرای
قرارداد به هر عنوان‌ممنوع می‌باشد.
ماده 9 - در صورتی که شرایط مناقصه که بر طبق مواد 7 و 8 باید در آگهی ذکر شود
مفصل باشد و درج آن در روزنامه مستلزم هزینه زیاد گردد ممکن‌است نوع کالا یا کار
مورد معامله و مقدار و مدت و محل تحویل و میزان پیش پرداخت و مدت و محل قبول
پیشنهادها در آگهی درج شود و تصریح‌گردد که نقشه‌ها و برگ شرایط و مشخصات معامله
در محل معین موجود است و پیشنهاددهندگان باید یک نسخه از آن را دریافت و با قید
قبولی امضاء‌کرده و به پیشنهاد خود ضمیمه و تسلیم نمایند.
ماده 10 - دستگاه مناقصه‌گزار در خصوص اتخاذ تصمیم در مورد پیشنهادهای واصله و
انعقاد قرارداد دارای تکالیف و اختیارات زیر می‌باشد:
1 - دستگاه مناقصه‌گزار مکلف است سپرده شرکت در مناقصه برنده مناقصه را در صورتی
که حاضر به انجام معامله نشود و همچنین سپرده نفر‌دوم را در صورتی که بر اساس
تبصره ماده 27 برای انجام معامله به او رجوع شود و از انجام معامله امتناع نماید
ضبط کند.
2 - دستگاه مناقصه‌گزار اختیار دارد مقدار کالا یا کار مورد معامله را تا بیست و
پنج درصد افزایش یا کاهش دهد مشروط بر اینکه کلیه محاسبات‌فنی نسبت به این افزایش
یا کاهش متناسباً رعایت و تطبیق نماید.
3 - دستگاه مناقصه‌گزار مجاز نیست به پیشنهادات مبهم و مشروط و بدون سپرده و
پیشنهاداتی که بعد از انقضای مدت مقرر در آگهی برسد ترتیب‌اثر دهد.
4 - دستگاه مناقصه‌گزار در رد هر یک یا تمام پیشنهادها مختار است.
5 - هزینه ثبت قرارداد در دفترخانه اسناد رسمی به عهده برنده مناقصه خواهد بود.
6 - دستگاه مناقصه‌گزار مکلف است هر گونه مالیات یا عوارض که بابت معامله به طرف
قرارداد تعلق گیرد از بهای کارکرد یا کالای تحویلی در‌موقع پرداخت مطالبات او کسر
کند.
ماده 11 - دستگاه مناقصه‌گزار مکلف به رعایت نکات زیر می‌باشد:
1 - مدت قبول پیشنهادها در مورد آگهی‌هایی که در داخل کشور منتشر می‌شود از تاریخ
اولین نوبت انتشار از ده روز نباید کمتر باشد و در مورد‌آگهی‌هایی که در خارج از
کشور طبق تبصره 3 ماده 6 منتشر می‌شود از 60 روز نباید کمتر تعیین شود.
2 - در صورتی که به تشخیص دستگاه مناقصه‌گزار نوع معامله ایجاب کند که نقشه یا برگ
شرایط و مشخصات و نمونه‌های ضمانتنامه و قرارداد‌و مدارک دیگری تهیه شود قبل از
نشر آگهی باید آنها را تهیه کند.
3 - میزان پیش پرداخت نباید از بیست و پنج درصد مبلغ معامله تجاوز کند و منحصراً در
قبال ضمانتنامه بانکی پرداخت خواهد شد.
4 - میزان سپرده شرکت در مناقصه با توجه به موضوع و خصوصیات معامله نباید از پنج
درصد مبلغ برآوردی معامله کمتر باشد ولی در صورتی‌که میزان سپرده به مأخذ فوق از
پانصد هزار ریال بیشتر شود دستگاه مناقصه‌گزار می‌تواند میزان سپرده را به مبلغ
متناسب که از پانصد هزار ریال کمتر‌نباشد تقلیل دهد.
5 - حداقل میزان تضمین حسن انجام معامله که باید قبل از انعقاد قرارداد اخذ شود در
مورد معاملاتی که موضوع آن انجام امور ساختمانی یا‌باربری یا فروش ماشین آلات باشد
پنج درصد و در مورد سایر معاملات ده درصد مبلغ معامله می‌باشد و باید به صورت نقد
به حساب سپرده بانکی‌دستگاه مناقصه‌گزار تحویل شود در مورد معاملات ساختمانی و
باربری علاوه بر پنج درصد مذکور دستگاه مناقصه‌گزار باید از هر پرداخت معادل
ده‌درصد کسر و به حساب سپرده بابت تضمین حسن انجام معامله منظور کند.
ج - دعوتنامه (مناقصه محدود)
ماده 12 - دعوتنامه شرکت در مناقصه محدود برای اشخاصی ارسال می‌شود که صلاحیت
آنها برای شرکت در معامله مورد نظر قبلاً تشخیص داده‌شده و نام آنها در فهرست
واجدین صلاحیت درج شده باشد.
ماده 13 - تشخیص صلاحیت بر اساس میزان سرمایه - ماشین آلات و لوازم کار - کادر
فنی تخصص - سابقه عمل و سایر شرایطی به عمل خواهد‌آمد که به اقتضای نوع معامله از
طرف وزارتخانه یا مؤسسه دولتی تعیین می‌شود ضوابط مذکور در آگهی که به این منظور
حداقل یک نوبت در روزنامه‌رسمی کشور شاهنشاهی و یک روزنامه کثیرالانتشار منتشر
می‌شود اعلام خواهد شد که داوطلبان در مهلت مقرر در آگهی اطلاعات و مدارک لازم
را‌ارسال دارند.
ماده 14 - برای تشخیص صلاحیت کمیسیونی مرکب از سه نفر عضو که از طرف وزیر یا رییس
مؤسسه به اقتضای تخصص و بصیرت انتخاب‌خواهند شد تشکیل می‌شود کمیسیون مذکور پس از
رسیدگی به مدارک داوطلبان واجدین صلاحیت را برای هر رشته از معاملات انتخاب و
عنداللزوم‌آنها را درجه‌بندی می‌کند و در صورتی که تعداد واجدین صلاحیت در هر رشته
یا هر درجه از پنج نفر کمتر نباشد نتیجه پس از تأیید وزیر یا رییس‌مؤسسه دولتی
مربوط به آنها ابلاغ و اسامی اشخاص مذکور در فهرست واجدین صلاحیت درج خواهد شد که
برای 3 سال معتبر است.
تبصره - وزارتخانه‌ها یا مؤسسات دولتی می‌توانند با تصویب کمیسیون مذکور در این
ماده قبل از انقضای 3 سال مقرر نام اشخاصی را به فهرست‌واجدین صلاحیت اضافه کنند
یا از آن حذف نمایند.
ماده 15 - دعوتنامه شرکت در مناقصه محدود باید برای کلیه اشخاصی که نام آنها در
فهرست واجدین صلاحیت برای معامله مورد نظر مندرج است‌ارسال گردد مگر آنکه در فهرست
مزبور حداکثر معاملاتی که در زمان واحد می‌توان به یک شخص واگذار نمود پیش‌بینی
شده باشد که در این صورت از‌کسانی که معاملات واگذاری به آنها از نصاب مذکور تجاوز
کرده باشد دعوت به عمل نخواهد آمد.
ماده 16 - وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی می‌توانند فهرست واجدین صلاحیت یک
وزارتخانه یا مؤسسه دولتی دیگر را مورد عمل قرار دهند.
ماده 17 - دولت مکلف است حداکثر ظرف دو سال از تاریخ اجرای این آیین‌نامه فهرست
واجدین صلاحیت واحدی برای هر نوع معامله تهیه نموده‌تا برای مناقصه محدود مورد
استفاده کلیه وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی قرار گیرد. نحوه اجرای این ماده از طرف
هیأت وزیران بنا بر پیشنهاد وزارت‌دارایی تعیین و به موقع اجرا گذارده خواهد شد.
ماده 18 - مقررات مربوط به مناقصه عمومی در صورتی که با مقررات مناقصه محدود
مغایر نباشد در مناقصه محدود نیز لازم‌الرعایه است.
د - کمیسیون مناقصه
ماده 19 - کمیسیون مناقصه در مرکز از سه نفر به شرح زیر تشکیل می‌شود:
1 - معاون وزارتخانه یا مؤسسه دولتی به انتخاب وزیر یا رییس مؤسسه مربوط.
2 - ذیحساب وزارتخانه یا مؤسسه دولتی.
3 - رییس قسمت تقاضاکننده مورد معامله.
ماده 20 - در شهرستانها کمیسیون مناقصه از سه نفر به شرح زیر تشکیل می‌شود:
1 - رییس دستگاه مناقصه‌گزار.
2 - ذیحساب شهرستان مربوط.
3 - مسئول امور تدارکات دستگاه مناقصه‌گزار.
تبصره - در مورد معاملات مربوط به اداره دارایی رییس حسابداری اداره دارایی به
جای ذیحساب شهرستان در کمیسیون مناقصه شرکت خواهد‌کرد.
ماده 21 - در مواردی که معامله مربوط به امور فنی باشد حضور یک نفر مأمور فنی به
انتخاب دستگاه مناقصه‌گزار در کمیسیون مناقصه ضرورت‌دارد.
ماده 22 - در صورتی که در مدت مقرر پیشنهادی نرسیده باشد دستگاه مناقصه‌گزار
می‌تواند مناقصه را تجدید یا موضوع را برای اتخاذ تصمیم لازم‌به کمیسیون مذکور در
ماده 71 قانون محاسبات عمومی احاله کند.
ماده 23 - در صورتی که در مدت مقرر پیشنهاد رسیده باشد کمیسیون تشکیل می‌شود و
پیشنهادهای رسیده را اعم از اینکه یک یا بیشتر باشد مفتوح‌و رسیدگی و به شرح زیر
اتخاذ تصمیم خواهد نمود در صورتی که به نظر کمیسیون مناقصه کمترین بهای پیشنهاد
شده (یا بهای پیشنهاد شده در موردی‌که فقط یک پیشنهاد رسیده باشد) عادله باشد
کمیسیون پیشنهاد دهنده را به عنوان برنده مناقصه اعلام خواهد نمود و در غیر این
صورت می‌تواند اظهار‌نظر کند که مناقصه تجدید یا حداقل از سه نفر استعلام بها شود
و نتیجه آن در کمیسیون مطرح گردد در صورتی که حداقل بهای به دست آمده در
استعلام‌بها کمتر از حداقل بهای پیشنهاد شده در مناقصه باشد کمیسیون پیشنهاد دهنده
حداقل بها در استعلام را حائز حداقل اعلام می‌کند مگر اینکه تفاوت این‌دو بها کمتر
از 5 درصد باشد که در این صورت اگر پیشنهاد دهنده حداقل در مناقصه حاضر باشد به
حداقل بهای به دست آمده در استعلام معامله را انجام‌دهد به عنوان برنده مناقصه
اعلام خواهد شد و در صورتی که حداقل بها به دست آمده در استعلام برابر یا بیشتر از
حداقل بهای پیشنهاد شده در مناقصه‌باشد یا در استعلام بها کسی داوطلب معامله نباشد
یا تعداد داوطلبان
کمتر از سه نفر باشد کمیسیون می‌تواند پیشنهاد دهنده حداقل در مناقصه را به‌عنوان
برنده مناقصه اعلام کند یا رأی به تجدید مناقصه دهد.
تبصره 1 - مناقصه‌گزار مکلف است قبل از روز افتتاح پیشنهاد شاخص قیمتهای مربوط به
مورد مناقصه را به وسائل مقتضی و مطمئن به طور‌محرمانه تهیه نموده در پاکت لاک و
مهر شده در اختیار کمیسیون مناقصه قرار دهد تا در روز افتتاح پیشنهادات پس از
قرائت پیشنهادات واصله مورد‌استفاده و اتخاذ تصمیم کمیسیون مناقصه قرار گیرد.
تبصره 2 - در مواردی که کمیسیون مناقصه رأی به تجدید مناقصه دهد احاله موضوع برای
اتخاذ تصمیم دیگر به کمیسیون مقرر در ماده 71 قانون‌محاسبات عمومی بلامانع است.
ماده 24 - در مواردی که موضوع مناقصه چند نوع کالا یا کار باشد هر گاه در شرایط
مناقصه اختیار تفکیک مورد معامله برای دستگاه مناقصه‌گزار‌پیش‌بینی نشده باشد
کمیسیون می‌تواند شخصی را که بهای پیشنهادی او در مجموع کمتر است برنده مناقصه
اعلام کند.
ه - اجرای نظر کمیسیون مناقصه.
ماده 25 - در صورتی که کمیسیون مناقصه برنده مناقصه را اعلام کند دستگاه
مناقصه‌گزار باید نتیجه را به برنده مناقصه ابلاغ کند که برای انجام‌معامله مراجعه
کند مگر اینکه مبلغ معامله از یک میلیون ریال زیادتر باشد و یا نظر مأمور فنی که
در کمیسیون حضور داشته منطبق با نظر کمیسیون‌نباشد که در این صورت ابلاغ نتیجه به
برنده مناقصه موکول به موافقت وزیر یا رییس مؤسسه یا کسانی می‌باشد که در مرکز یا
شهرستانها برای انجام این‌امر مجاز شده باشند و در صورت عدم موافقت مقامات مزبور
به تشخیص دستگاه مناقصه‌گزار مناقصه تجدید یا موضوع برای اتخاذ تصمیم به
کمیسیون‌مقرر در ماده 71 قانون محاسبات عمومی ارجاع خواهد شد.
تبصره - احکام ابلاغ مقرر در قانون مالیاتهای مستقیم در مورد ابلاغ نتیجه مناقصه
مجری خواهد بود.
ماده 26 - در مواردی که کمیسیون مناقصه برنده مناقصه را اعلام کرده باشد سپرده او
و شخصی که بهای پیشنهادی او در مرتبه دوم قرارداد (مگر‌اینکه رجوع به او طبق
تبصره ماده 27 میسر نباشد) نگاهداری و سپرده سایر پیشنهاددهندگان مسترد خواهد شد.
ماده 27 - در صورتی که برنده مناقصه از تاریخ ابلاغ نتیجه مناقصه ظرف مدت هفت روز
به استثنای ایام تعطیل نسبت به سپردن تضمین حسن‌انجام معامله اقدام نکند و یا برای
انجام معامله حاضر نشود سپرده شرکت در مناقصه او ضبط می‌شود و مراتب به شخصی که
پیشنهاد او در مرتبه دوم‌قرارداد با رعایت مفاد تبصره این ماده ابلاغ می‌گردد اگر
او هم از تاریخ ابلاغ نتیجه مناقصه ظرف مدت 7 روز به استثنای ایام تعطیل نسبت به
سپردن‌تضمین حسن انجام معامله اقدام نکند و یا برای انجام معامله حاضر نشود سپرده
او هم ضبط می‌شود و در این صورت به تشخیص دستگاه مناقصه‌گزار‌مناقصه تجدید یا
موضوع برای اتخاذ تصمیم به کمیسیون مقرر در ماده 71 قانون محاسبات عمومی ارجاع
خواهد شد.
تبصره - به شخصی که بهای پیشنهادی او در مرتبه دوم قرار دارد به شرطی ابلاغ
می‌شود که تفاوت بهای پیشنهادی او با برنده مناقصه از مبلغ سپرده‌بیشتر نباشد در
غیر این صورت رجوع به او ممنوع است.
ماده 28 - مأموران مسئول در دستگاه مناقصه‌گزار موظفند با توجه به مدت مقرر در
آگهی یا دعوتنامه مناقصه برای ابلاغ نتیجه مناقصه به برنده به‌نحوی اقدام نمایند
که به علت انقضای مدت خسارتی متوجه دستگاه مناقصه‌گزار نشود و الا مورد تعقیب قرار
خواهند گرفت.
ماده 29 - در صورتی که حائز حداقل بها بیش از یک نفر باشد و نسبت به انجام معامله
با یکی از آنها در مهلتی که کمیسیون تعیین خواهد کرد بین‌آنها توافق نشود حق تقدم
با برنده مناقصه خواهد بود که در محل انجام کار سکونت دارد در صورتی که سایرین نیز
واجد این شرط باشند کمیسیون برنده‌مناقصه را از طریق قرعه تعیین خواهد کرد.
فصل سوم - انعقاد قرارداد
ماده 30 - در معاملاتی که تحویل مورد معامله در مهلت مقرر در ماده 27 این
آیین‌نامه میسر نباشد باید قرارداد منعقد شود.
ماده 31 - در قرارداد نکات زیر باید قید گردد:
1 - نام متعاملین.
2 - نوع و مقدار مورد معامله با مشخصات کامل آنها.
3 - مدت انجام تعهد و محل و شرایط تحویل مورد معامله.
4 - ترتیب عمل و میزان خسارت در مواردی که برنده مناقصه در انجام تعهدات جزئاً یا
کلاً تأخیر نماید.
5 - الزام تحویل کالا بر طبق نمونه ممهور در صورتی که تهیه نمونه لازم باشد. در
این صورت باید نمونه کالا با مهر طرفین معامله ممهور و نزد‌مناقصه‌گزار نگاهداری
شود.
6 - اقرار برنده مناقصه به اینکه از مشخصات کالا یا کار مورد معامله و مقتضیات محل
تحویل کالا یا انجام کار اطلاع کامل دارد.
7 - اختیار مناقصه‌گزار نسبت به افزایش یا کاهش مورد معامله در مدت قرارداد تا
میزان بیست و پنج درصد مقدار مندرج در قرارداد.
8 - بهای مورد معامله و ترتیب پرداخت آن، در مواردی که انجام کار بر اساس واحد بها
باشد بهای مورد معامله برآورد و در قرارداد ذکر می‌شود‌ولی بهای کارهای انجام
یافته بر اساس واحد بها احتساب و پرداخت خواهد شد.
9 - مبلغ پیش پرداخت و ترتیب واریز آن در صورتی که در شرایط مناقصه ذکر شده باشد.
10 - میزان تضمین حسن انجام معامله و نحوه وصول اقساط آن در مورد امور ساختمانی و
باربری و ترتیب استرداد آن بر اساس شرایط مناقصه.
11 - مدت فاصله زمانی بین تحویل موقت و تحویل قطعی در قراردادهای مربوط به ساختمان
و راه‌سازی و نظائر آن بر اساس شرایط مناقصه.
12 - اقرار به عدم شمول ممنوعیت موضوع قانون راجع به منع مداخله وزراء و نمایندگان
مجلسین و کارمندان دولت در معاملات دولتی و‌کشوری مصوب دی ماه 1337.
13 - سایر تعهداتی که در شرایط مناقصه ذکر شده است.
14 - سایر شرایط که مورد توافق طرفین معامله قرار گیرد مشروط بر آنکه متضمن
امتیازاتی علاوه بر آنچه در شرایط مناقصه ذکر شده برای‌فروشنده نباشد.
فصل چهارم - ترتیب تحویل کالا یا خدمت
ماده 32 - تحویل مورد معامله به شرح زیر باید انجام شود:
الف - در مورد معاملات جزئی به وسیله و مسئولیت انباردار یا تحویل گیرنده کار حسب
مورد.
ب - در مورد معاملات متوسط به وسیله مسئولیت انباردار یا تحویل گیرنده کار و
نماینده قسمت تقاضا کنند.
ج - در مورد معاملات عمده به وسیله و مسئولیت انباردار یا تحویل گیرنده کار و
نماینده قسمت تقاضاکننده و نماینده دیگری که در مرکز از طرف‌وزارتخانه یا مؤسسه
دولتی و در شهرستانها از طرف دستگاه مناقصه‌گزار تعیین خواهد شد.
تبصره 1 - تحویل مورد معامله در موارد مندرج در بند ب و ج این ماده با تنظیم
صورتمجلس باید انجام شود و پس از اینکه مسلم شد کالا یا کار‌دارای تمام مشخصات
لازم می‌باشد مراتب و مقدار آن در صورتمجلس تحویل ذکر و از طرف مسئولان مربوط با
ذکر نام و نام خانوادگی و سمت و‌تاریخ باید امضاء شود در مورد بند الف گواهی تطبیق
مشخصات و مقدار کالا یا کار به عهده انباردار یا تحویل گیرنده کار می‌باشد.
تبصره 2 - در مواردی که تشخیص مشخصات مورد معامله محتاج بصیرت و تخصص باشد
نماینده قسمت تقاضاکننده از بین کسانی باید انتخاب‌شود که دارای اطلاعات کافی در
این خصوص باشد و این مسئولیت را عهده‌دار خواهد بود.
ماده 33 - برای کالاهای تحویل شده در تمام موارد باید قبض انبار که دارای شماره
مسلسل باشد صادر گردد و به امضای انباردار برسد و در واردات‌دفتر انبار ثبت و
شماره ثبت دفتر انبار در روی قبض ذکر شود.
تبصره - در مواردی که کالا در خارج از انبار تحویل می‌گردد و به انبار وارد
نمی‌شود با در نظر گرفتن مفاد ماده 32 و تبصره‌های آن حسب مورد‌اقدام خواهد شد و
تحویل گیرنده کالا به جای انباردار تکالیف مربوط را انجام خواهد داد و رسید یا
صورتمجلس مربوط حسب مورد مبنای صدور‌قبض انبار و حواله انبار قرار خواهد گرفت.
ماده 34 - در صورتی که در شرایط معامله برای تحویل مورد معامله علاوه بر آنچه در
مواد 32 و 33 تعیین شده تکالیف دیگری نیز پیش‌بینی شده‌باشد باید اجرا شود.
ماده 35 - در مواردی که بین مسئولان تحویل مورد معامله مذکور در بندهای ب و ج
ماده 32 از لحاظ مشخصات و سایر مسائل مربوط به کار یا‌کالایی که باید تحویل گرفته
شود اختلاف نظر باشد هر یک از مسئولان مذکور نظر خود را در صورتمجلس قید خواهند
کرد و ترتیب انجام تحویل مورد‌معامله در مرکز از طرف وزارتخانه یا مؤسسه در
شهرستانها از طرف مسئول دستگاه مناقصه‌گزار طبق جلب نظر افراد بصیر و مطلع تعیین
خواهد شد.
فصل پنجم - مزایده
ماده 36 - در مورد معاملات جزئی مأمور فروش مکلف است به داوطلبان معامله مراجعه و
پس از تحقیق کامل از بها با رعایت صرفه دولت معامله‌را انجام دهد و سند مربوط را
به تعهداتی که معامله با بیشترین بهای ممکن انجام شده است و با ذکر نام و نام
خانوادگی و سمت و تاریخ امضاء کند.
ماده 37 - در مورد معاملات متوسط حراج به شرح زیر انجام خواهد شد:
1 - اطلاعات کلی در مورد نوع و مشخصات و مقدار مورد معامله و روز و ساعت و محل
حراج و سایر شرایطی که لازم باشد باید با آگهی در‌روزنامه و در صورت ضرورت به
وسایل و طرف انتشاراتی دیگر از قبیل رادیو و تلویزیون یا الصاق آگهی در معابر به
اطلاع عموم برسد.
2 - مورد معامله باید قبلاً ارزیابی شود و حراج از بهای تعیین شده شروع گردد و به
خریداری که بالاترین بها را پیشنهاد کند واگذار شود و اگر‌حداقل به قیمت ارزیابی
شده داوطلب پیدا نشود مجدداً باید ارزیابی شود.
ماده 38 - در مورد معاملات عمده انتشار آگهی مزایده به شرح زیر به عمل می‌آید:
1 - در آگهی مزایده شرائطی که طبق این آیین‌نامه برای آگهی مناقصه پیش‌بینی شده در
صورتی که با عمل مزایده منطبق باشد باید رعایت شود.
2 - مقرراتی که در این آیین‌نامه در مورد ترتیب تشکیل کمیسیون مناقصه و اتخاذ
تصمیم در کمیسیون مذکور و اجرای تصمیم کمیسیون و انعقاد‌قرارداد و تحویل مورد
معامله معین شده در صورتی که با عمل مزایده منطبق باشد باید اجرا شود.
فصل ششم - مقررات عمومی
ماده 39 - اختلافات ناشی از معاملات موضوع این آیین‌نامه که بین طرفین معامله
ایجاد می‌شود در هیأتی مرکب از نماینده دستگاه مناقصه‌گزار و‌نماینده وزارت دارایی
مطرح می‌شود هیأت مذکور می‌تواند با طرف قرارداد توافق کند. این توافق برای طرفین
قابل اجرا و غیر قابل اعتراض است و در‌صورت عدم حصول توافق مدعی می‌تواند به
دادگاه صلاحیت‌دار دادگستری مراجعه نماید.
ماده 40 - وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی باید مایحتاج خود را به موقع پیش‌بینی و
در فصل مناسب تهیه کنند.
ماده 41 - دریافت ضمانتنامه بانکی یا اسناد خزانه یا اوراق قرضه دولتی به عنوان
سپرده شرکت در مناقصه یا مزایده و یا تضمین حسن انجام معامله‌بلامانع می‌باشد و در
هر صورت به تشخیص دستگاه مناقصه‌گزار در هر موقع قابل تبدیل به یکدیگر می‌باشند.
تبصره - ترتیب دریافت و نگاهداری و استرداد اوراق قرضه دولتی یا اسناد خزانه طبق
دستورالعملی که از طرف وزارت دارایی صادر خواهد شد‌تعیین می‌گردد.
فصل هفتم - ترک مناقصه یا مزایده
ماده 42 - در مورد معاملات موضوع بند 1 ماده 68 قانون محاسبات عمومی فروشنده باید
مورد معامله را در اختیار داشته یا تولیدکننده یا انجام‌دهنده آن باشد یا اینکه
وظیفه تهیه و فروش مورد معامله را به عهده داشته باشد.
ماده 43 - بهای مورد معامله موضوع بند 2 و مصنوعات مستظرفه موضوع بند 4 و کالاها
و حقوق موضوع بند 8 ماده 68 قانون محاسبات عمومی‌وسیله یک نفر مأمور بصیر به
انتخاب دستگاه خریدار با فروشنده تعیین و پس از تأیید وزیر یا مسئول مؤسسه دولتی
مربوط معامله انجام خواهد شد.
ماده 44 - بهای خدمات هنری و خدمات صنعتگران در صنایع مستظرفه و کارشناسی موضوع
بند 4 ماده 68 قانون محاسبات عمومی جز در‌موردی که تعرفه مبتنی بر قانون وجود دارد
در وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی که حسب وظایف محوله مستمراً نیاز به اینگونه خدمات
دارند و طبق‌تعرفه‌ای که بنا به پیشنهاد دستگاه مربوط و موافقت وزارت دارایی به
تصویب هیأت وزیران می‌رسد پرداخت می‌شود. بهای خدمات فوق در غیر موارد‌مذکور بنا
بر توافق قسمت تقاضاکننده یا طرف معامله تعیین و پس از تأیید وزیر یا رییس مؤسسه
دولتی مربوط یا کسانی که از طرف او مجاز هستند قابل‌تأدیه خواهد بود.
ماده 45 - در مورد معاملات موضوع بند 5 ماده 68 قانون محاسبات عمومی بهای کالاهای
انحصاری دولتی به نرخ اعلام شده و کالاهای ساخت‌کارخانه‌های خارجی که نماینده
انحصاری فروش در ایران دارند و کالاهای ساخت کارخانه‌های داخلی به نرخ اعلام شده
از طرف وزارت اقتصاد‌پرداخت خواهد شد.
تبصره 1 - در مواردی که نماینده فروش کالاهای انحصاری دولتی نباشد کالای مورد
نیاز از دارندگان دیگر با رعایت مقررات مواد 69 یا 71 قانون‌محاسبات عمومی خریداری
خواهد شد.
تبصره 2 - در مواردی که نماینده انحصاری فروش کالای ساخت کارخانه‌های خارجی یا
کارخانه داخلی کالا را موجود نداشته باشد یا به نرخ اعلام‌شده از طرف وزارت اقتصاد
نفروشد دستگاه خریدار می‌تواند کالای مورد نیاز را از سایر فروشندگان با رعایت
مقررات مواد 69 یا 71 قانون محاسبات‌عمومی خریداری کند و در صورتی که کالا را از
نماینده انحصاری فروش یا کارخانه داخلی با نرخ بیشتری خریداری کند باید مراتب را
به وزارت اقتصاد‌اعلام کند.
ماده 46 - کمیسیون موضوع ماده 71 قانون محاسبات عمومی با حضور کلیه اعضاء رسمیت
دارد و تصمیمات کمیسیون به اکثریت اعضاء معتبر‌خواهد بود.
ماده 47 - هر گونه تغییر در مقررات این آیین‌نامه بنا به پیشنهاد وزارت دارایی و
تصویب کمیسیون دارایی مجلس شورای ملی به عمل خواهد آمد.
آیین‌نامه فوق مشتمل بر چهل و هفت ماده و نوزده تبصره در اجرای ماده 72 قانون
محاسبات عمومی مصوب 1349.10.15 در جلسه روز پنجشنبه‌بیست و هفتم اسفند ماه یک هزار
و سیصد و چهل و نه به تصویب کمیسیون دارایی مجلس شورای ملی رسیده است.
رییس مجلس شورای ملی - عبدالله ریاضی
بخشنامه های سازمان برنامه و بودجه
