صنعت گزارشگری اعتباری (زیربنای تامین مالی فراگیر)








محمد جلیلی - موسی احمدی

قیمت 7.000 تومان - انتشارات موسسه فرهنگی هنری رایحه تسنیم - چاپ اول

تامین مالی فراگیر عبارت است از «توسعه خدمات بانکی برای دامنه وسیعی از جامعه بویژه افراد کم درآمد با کمترین هزینه ممکن». آمارهای بین المللی نشان می‌دهد که در حدود 2.5 (دو و نیم) میلیارد نفر از افراد واجد شرایط اشتغال در سطح جهان از دسترسی به خدمات مالی رسمی (آن دسته از خدمات مالی که توسط موسسات مالی دارای مجوز و قانونی ارائه می‌شود)، محروم هستند. تمرکز اصلی تامین مالی فراگیر بر چهار گروه عمده از محصولات بانکی شامل فراهم نمودن روشهای سپرده گذاری مناسب، فراهم نمودن روشهای ذخیره احتیاطی مناسب، فراهم نمودن محصولات و روشهای پرداخت و نقل و انتقال وجوه مناسب و فراهم نمودن کارتهای اعتباری است.
اهداف اصلی تامین مالی فراگیر یا «فراگیر نمودن تامین مالی» عبارتند از توسعه سیستم بانکداری رسمی در مناطق کمتر توسعه یافته و در میان آحاد جامعه، محدود نمودن فعالیت بازارهای پولی غیر متشکل و موسسات اعتباری غیر مجاز و فراهم نمودن زمینه ای که مردم مناطق کمتر توسعه یافته بتوانند تصمیمات مالی خویش را با دانش کافی اتخاذ نمایند.
از طرفی تامین مالی فراگیر در صورتی قابلیت تحقق می‌یابد که در درون آن مکانیزمهای مناسب برای تضمین بازگشت منابع مالی به بانکها و موسسات اعتباری تعبیه شده باشد. به عبارت دیگر اگر منابعی که بانکها بصورت وام یا تسهیلات در اختیار مردم قرار می‌دهند به موقع بازپرداخت نشود، امکان گردش آن و بهره مندی بخش بیشتری از جامعه از این منابع میسر نمی گردد. از اینرو در کنار مفهوم «تامین مالی فراگیر» یک مفهوم دیگر تحت عنوان «مسئولانه بودن تامین مالی» مطرح می‌شود. به این معنی که گیرندگان منابع مالی (یا وام گیرندگان) می‌بایست بصورت مسولانه تلاش نمایند اقساط وامهای دریافتی را به موقع پرداخت نمایند. مکانیسمی که حلقه واسط میان تامین مالی فراگیر و تامین مالی مسولانه محسوب می‌گردد عبارت است از «اعتبارسنجی و گزارشگری و رتبه‌بندی اعتباری»
تامین مالی فراگیر (inclusive finance) و برخورد مسئولانه با آن (responsible lending) امروزه جزو مهمترین استراتژیهای توسعه ای محسوب می‌شود که «گزارشگری اعتباری و مکانیزمهای آن» حلقه واسط میان این دو هستند. به عبارت دیگر ضمانت اجرایی برای برخورد مسئولانه با تسهیلات دریافتی از بانکها در فضای تامین مالی فراگیر، ایجاد سامانه ملی و متمرکز اعتبارسنجی و گزارشگری اعتباری است.
منافع گزارشگری اعتباری در این زمینه آنقدر زیاد بوده است که سازمانهای بین المللی متولی توسعه اقتصادی را به سمت ارائه مشوقها و برنامه های کمکی و تبلیغی برای توسعه صنعت گزارشگری اعتباری سوق داده است. جایگاه گزارشگری اعتباری و ضرورت و اهمیت آن به اندازه ای پیشرفت کرده است که تقریبا هر ساله یک کنفرانس بین المللی فراگیر در مورد آن با هدایت و نظارت بانک جهانی یا موسسه IFC برگزار می‌شود. کتاب حاضر از دو بخش تشکیل شده است: بخش اول کتاب تامین مالی فراگیر و مسئولانه را از دیدگاه پیر استین (مسئول برنامه سرمایه گذاری موسسه مالی بین المللی IFC) درسطح دنیا مطرح نموده و بخش دوم ماحصل نتایج مطالعات شرکت رتبه‌بندی اعتباری ایران دراین زمینه می‌باشد.
کتاب حاضر توسط آقای دکتر محمد جلیلی (استادیار و عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ابهر) و دکتر موسی احمدی (استادیار و عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ابهر) و با همکاری انتشارات موسسه فرهنگی هنری رایحه تسنیم در سال 1393 در 131 صفحه منتشر شده است.