بسمه تعالی
مصوبات هیئت‌امنای صندوق توسعه ملی در خصوص سپرده‌گذاری ریالی منابع صندوق و قانون و مقررات مربوطه
(ضوابط پرداخت تسهیلات از محل سپرده‌گذاری ریالی منابع صندوق)
با استناد به ماده (16) قانون احکام دائمی برنامه‌های توسعه کشور، مصوبات هیئت‌امنای صندوق توسعه ملی در خصوص سپرده‌گذاری ریالی منابع صندوق و قانون و مقررات مربوطه، ضوابط پرداخت تسهیلات ریالی از محل منابع توسعه ملی در قالب (11) بخش، (46) بند و (9) تبصره به شرح ذیل می‌باشد:
بخش اول) تعاریف و مفاهیم
1- اساسنامه: موضوع ماده (16) قانون احکام دائمی برنامه‌های توسعه کشور
2- صندوق: صندوق توسعه ملی.
3- هیئت‌امنا: هیئت‌امنای صندوق (موضوع‌بند (ب) ماده (16) قانون احکام دائمی برنامه‌های توسعه کشور).
4- هیئت عامل: هیئت عامل صندوق (موضوع‌بند (ت) ماده (16) قانون احکام دائمی برنامه‌های توسعه کشور).
5- بانک مرکزی: بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.
6- بانک عامل (سپرده پذیر): هریک از بانک‌های دولتی و غیردولتی که دارای قرارداد عاملیت (سپرده‌گذاری) با صندوق می‌باشد.
7- نظام‌نامه: نظام‌نامه ضوابط و شرایط اعطای تسهیلات ریالی.
8- قرارداد عاملیت (سپرده‌گذاری): قراردادی است که بر اساس مفاد اساسنامه، نظام‌نامه و ضوابط پرداخت تسهیلات از محل سپرده‌گذاری ریالی منابع صندوق، میان صندوق و بانک عامل (سپرده پذیر) منعقد و مطابق آن منابع صندوق برای پرداخت تسهیلات در اختیار بانک عامل (سپرده پذیر) قرار می‌گیرد.
9- توجیه: توجیه فنی، مالی، اقتصادی طرح.
10- مناطق مشمول اعمل نرخ ترجیحی: مناطق موضوع مصوبه شماره 262650/ت/48874 مورخ 1391/12/28 هیئت‌وزیران و اصلاحات و الحاقات بعدی آن به همراه کلیه نقاط استان‌های خراسان شمالی، کرمانشاه، کهکیلویه و بویراحمد، آذربایجان غربی، ایلام، سیستان‌و‌بلوچستان، کردستان، خراسان جنوبی، چهارمحال و بختیاری و لرستان
بخش دوم) مقررات عام
1- بانک مرکزی پس از اعلام صندوق، نسبت به فروش منابع تخصیصی اقدام نموده و معادل ریالی آن را به‌حساب صندوق نزد خود واریز می‌نماید.
2- منابع صندوق در قالب قرارداد عاملیت (سپرده‌گذاری) که با شرط رعایت اساسنامه، مفاد نظام‌نامه و ضوابط حاضر و قوانین بودجه سنواتی توسط هیئت عامل با بانک‌های عامل (سپرده پذیر) منعقد می‌شود. به متقاضیان سرمایه‌گذاری در بخش‌های خصوصی، تعاونی و بنگاه‌های اقتصادی متعلق به موسسات عمومی غیردولتی اختصاص می‌یابد.
3- بازپرداخت اصل و سود تسهیلات پرداختی از محل منابع صندوق (در روش عاملیت) و اصل سود سپرده صندوق نزد بانک عامل سپرده پذیر (در روش سپرده‌گذاری) به‌حساب صندوق نزد بانک مرکزی واریز و مجددا در جهت اهداف صندوق به کار گرفته شد.
4- متقاضیان استفاده از منابع صندوق نسبت به ارائه طرح‌های خود به بانک‌های عامل (سپرده پذیر) اقدام می‌نمایند. بانک‌های عامل (سپرده پذیر) بر اساس اولویت‌های اعلامی از طرف صندوق نسبت به پذیرش، بررسی و تصویب (قبول یا رد) طرح‌ها در ارکان اعتباری خود اقدام می‌نمایند.
5- صندوق توسعه ملی موظف است از منابع ورودی به صندوق توسعه ملی در هرسال:
الف) ده درصد (10%) را به جهت پرداخت تسهیلات به بخش‌های خصوصی و تعاونی و بنگاه‌های اقتصادی متعلق به موسسات عمومی غیردولتی به طرح‌های دارای توجیه فنی، زیست‌محیطی و مالی و اهلیت متقاضی به‌صورت پرداخت و بازپرداخت ریالی در بخش آب، کشاورزی، صنایع تبدیلی و تکمیلی، منابع طبیعی و محیط‌زیست و صادرات محصولات کشاورزی در بانک‌های دولتی و خصوصی داخلی سپرده‌گذاری کند. سود سپرده‌گذاری و اقساط وصولی مجددا جهت پرداخت تسهیلات طرح‌های موضوع این بند اختصاص می‌یابد. تبدیل ارز به ریال موضوع این بند زیر نظر بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران صورت می‌گیرد.
ب) ده درصد (10%) را جهت پرداخت تسهیلات به بخش‌های خصوصی و تعاونی و بنگاه‌های اقتصادی متعلق به موسسات عمومی غیردولتی به طرح‌های دارای توجیه فنی، زیست‌محیطی و مالی و اهلیت متقاضی به‌صورت پرداخت و بازپرداخت ریالی در بخش صنعت، معدن، گردشگری و صادرات کالاهای صنعتی و معدنی به‌استثنای بخش ساخت مسکن در بانک‌های دولتی و خصوصی داخلی سپرده‌گذاری کند. سود سپرده‌گذاری و اقساط وصولی مجددا جهت پرداخت تسهیلات طرح‌های موضوع این بند اختصاص می‌یابد. تبدیل ارز به ریال موضوع این بند زیر نظر بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران صورت می‌گیرد.
تبصره 1: پنج درصد (5/0) از منابع این ماده با سیاست‌گذاری شورای عالی اشتغال و با معرفی کمیته امداد امام خمینی (ره)، سازمان بهزیستی و سایر دستگاه‌های اجرایی مرتبط جهت پرداخت اشتغال‌زایی و کمک به توسعه کسب‌وکارهای خرد، کوچک و متوسط تخصیص می‌یابد و بانک‌های عامل (سپرده پذیر) مکلف‌اند علاوه بر منابع مذکور، حداکثر تا یک برابر آن را از محل منابع داخلی پرداخت کنند. بانک عامل (سپرده پذیر) مجاز است با اخذ تعهد محضری پرداخت مبلغ نقدی هدفمندی یارانه‌ها را به‌عنوان ضمانت بپذیرد و همچنین پانزده درصد (%15) از منابع مذکور به طرح‌های مربوط به افراد ایثارگر اختصاص می‌یابد.
تبصره 2: به‌منظور ساماندهی تولید و افزایش بهره‌وری تولید گوشت قرمز سالم و عرضه مناسب به بازار مصرف در قالب طرح پرواربندی دام عشایر با اصلاح و افزایش بهره‌وری زنجیره تامین و تولید، یک درصد (%1) از منابع بند (ب) این ماده به‌صورت یک جا در اختیار بانک کشاورزی قرار می‌گیرد تا با معرفی صندوق حمایت از توسعه سرمایه‌گذاری عشایر و تشکل‌های عشایری به‌صورت تسهیلات به طرح‌های سرمایه‌گذاری و پرواربندی عشایر و تشکل‌های مربوط پرداخت شود.
بخش سوم) واحد پولی
واحد پولی محاسبات، واحد رسمی پول کشور (ریال) است.
بخش چهارم) فعالیت‌های قابل‌قبول
فعالیت‌های واجد اولویت پرداخت تسهیلات ریالی صندوق توسعه ملی به شرح ذیل می‌باشد:
1- صنعت و معدن
-سرمایه در گردش طرح‌ها و فعالیت‌های تولیدی
-طرح و فعالیت صادراتی
-طرح‌های سرمایه‌گذاری جدید و توسعه‌ای (طرح‌های ایجادی)
2-گردشگری
احداث و تامین تجهیزات هتل، مراکز اقامتی، مراکز تفریحی و مجتمع‌های رفاهی و بین‌راهی
3-آب و کشاورزی، محیط‌زیست و منابع طبیعی
-سرمایه در گردش طرح‌ها و فعالیت‌های تولیدی
- صادرات محصولات کشاورزی
- احداث گلخانه و تولید محصولات گلخانه‌ای
- طرح‌ها و فعالیت‌های
زیر بخش شیلات: پرورش ماهیان دریایی در قفس، گرم آبی، سرد آبی، خاویاری، میگو و
تجهیزات
صیادی.
- طرح‌ها و فعالیت‌های صنایع تبدیلی و تکمیلی کشاورزی
- افزایش بهره‌وری مصرف آب از طریق روش‌های نوین آبیاری و فناوری‌های روزآمد و نیز طرح‌های تامین، تصفیه و انتقال آب
- خدمات مکانیزه کشاورزی
- طرح‌های زیست‌محیطی و منابع طبیعی
بخش پنجم) اشخاص مجاز
اشخاص مجاز به‌عنوان متقاضی استفاده از تسهیلات صندوق عبارت‌اند از:
1- تمام اشخاص حقیقی ایرانی دارای اهلیت و مجوزهای قانونی لازم از مراجع ذی‌ربط که بر اساس مقررات بانک مرکزی منعی برای دریافت تسهیلات بانکی ندارند.
2- تمام اشخاص حقوقی خصوصی و تعاونی ثبت‌شده در ایران و بنگاه‌های اقتصادی متعلق به موسسات عمومی غیردولتی دارای اهلیت که مطابق اساسنامه خود فعالیت نموده و بر اساس مقررات بانک مرکزی منعی برای دریافت تسهیلات بانکی ندارند.
تبصره 1: پرداخت تسهیلات به موسسات و شرکت‌هایی مجاز است که حداقل هشتاد درصد (%80) سهام یا سهم‌الشرکه که آن‌ها مستقیم و یا باواسطه اشخاص حقوقی متعلق به اشخاص حقیقی باشد.
تبصره 2: پرداخت تسهیلات به اشخاص حقوقی و بنگاه‌های اقتصادی که صرف‌نظر از نوع مالکیت، بیش از بیست درصد (%20) اعضا هیئت‌مدیره آن‌ها توسط مقامات دولتی تعیین می‌شوند، ممنوع است.
تبصره 3: موسسات و شرکت‌هایی که اکثریت مطلق سهام آن‌ها متعلق به موسسات عمومی و عام‌المنفعه نظیر موقوفات، صندوق‌های بیمه‌ای و بازنشستگی و موسسات خیریه عمومی است، د حکم موسسات و شرکت‌های متعلق به نهادهای عمومی و غیردولتی هستند.
1- موسسات و شرکت‌هایی که به‌صورت مشترک با سرمایه‌گذاران خارجی فعالیت می‌نمایند.
2- استفاده مجدد از منابع صندوق توسط اشخاص حقیقی و حقوقی منوط به بازپرداخت اقساط و تسویه کامل تسهیلات اعطایی قبلی می‌باشد.
بخش ششم) نرخ بازده مورد انتظار
نرخ بازده (IRR) طرح‌های تولیدی و سرمایه‌گذاری برای بخش آب و کشاورزی، صنایع تبدیلی و تکمیلی، منابع طبیعی و محیط‌زیست و گردشگری حداقل شانزده درصد (%16) و برای بخش صنعت و معدن حداقل بیست‌ویک درصد (%21) تعیین می‌گردد.
بخش هفتم) سود، وجه التزام
1- نرخ سود تسهیلات ریالی (در شیوه سپرده‌گذاری منابع ریالی صندوق نزد بانک‌ها) برای اعطای تسهیلات بخش‌های آب و کشاورزی، منابع طبیعی، محیط‌زیست و گردشگری 14% (چهارده درصد) و برای بخش صنعت و معدن 16% (شانزده درصد) و مناطق محروم چهار (4) واحد درصد تخفیف از نرخ‌های فوق تعیین شد.
2- نرخ سود تسهیلات ریالی از محل منابع صندوق توسعه ملی برای صادرکنندگان کالاهای صنعتی و کشاورزی، یازده درصد (%11) و برای مناطق مشمول اعمال نرخ ترجیحی چهار واحد درصد کمتر از این نرخ تعیین شد.
3- شرکت‌های دانش‌بنیان مشمول چهار (4) واحد درصد تخفیف تسهیلات همانند مناطق محروم گردیدند.
4- نرخ کارمزد بانک‌ها با هماهنگی صندوق، بانک مرکزی و دبیرخانه هیئت‌امنا تعیین می‌شود.
5- اولویت پرداخت تسهیلات سرمایه در گردش خواهد بود.
6- بانک‌های سپرده پذیر از محل منابع صندوق تا زمان پرداخت تسهیلات به متقاضیان، نسبت به پرداخت سود سپرده‌ها بر اساس مصوبات شورای پول و اعتبار در زمینه نرخ سود تسهیلات، به صندوق اقدام نمایند.
7- هیئت عامل صندوق مجاز است با درخواست‌های بانک‌های عامل (سپرده پذیر) و به‌منظور رفع مشکلات زمان‌بندی طرح‌های تامین مالی شده از محل منابع صندوق، حداکثر دو سال به زمان طرح (اجرا، تنفس و بهره‌برداری) اضافه نماید.
تبصره 1: وجه التزام طبق آخرین مقررات و آیین‌نامه‌های ابلاغی از سوی بانک مرکزی خواهد بود.
تبصره 2: سود تسهیلات اعطایی از تاریخ برداشت منابع از حساب صندوق نزد بانک مرکزی محاسبه و توسط بانک عامل (سپرده پذیر) پرداخت می‌گردد.
بخش هشتم) سایر الزامات
1-اعطای تسهیلات به اشخاص حقوقی مجاز مشروط به آن است که نسبت حقوق صاحبان سهام به مجموع دارایی‌های شرکت (نسب مالکانه) در زمان تسلیم درخواست به بانک عامل (سپرده پذیر) و هر مقطع زمانی از بیست درصد کمتر نباشد.
2-بانک عامل (سپرده پذیر) ملزم به‌دقت در برآورد دقیق و صحیح از میزان کل هزینه موردنیاز یا طرح (در تمامی مراحل طراحی، ساخت و بهره‌برداری) می‌باشد به‌طوری‌که فعالیت یا طرح بااعتبار اختصاص‌یافته در مدت‌زمان پیش‌بینی‌شده در قرارداد فی‌مابین متقاضی و بانک عامل (سپرده پذیر) به اتمام برسد. در صورت عدم تکمیل طرح یا فعالیت، صندوق مسئولیتی در قبال تامین اعتبارات تکمیلی این‌گونه طرح‌ها و فعالیت‌ها نخواهد داشت.
3-پرداخت تسهیلات به بنگاه‌های اقتصادی متعلق به موسسات عمومی غیردولتی و شرکت‌های تابعه و وابسته در سقف بیست درصد منابع صندوق مجاز است.
بخش نهم) سهم آورده متقاضی
1-سهم آورده متقاضی اعم از شخص حقیقی در هر طرح حداقل معادل بیست‌وپنج درصد (%25) کل هزینه‌های ریالی و ارزی طرح بر مبنای ارزیابی فنی، مالی و اقتصادی بانک عامل (سپرده پذیر) خواهد بود.
2- سهم آورده متقاضی در طرح‌های تعاونی حداقل معادل بیست درصد (%20) کل هزینه‌های ارزی ریالی و ریالی خواهد بود.
3-سهم آورده متقاضی در طرح‌های بخش آب و کشاورزی حداقل بیست درصد (%20) کل هزینه‌های ارزی و ریالی طرح خواهد بود.
4-سهم آورده متقاضی برای طرح‌های صادراتی اعم از صادرات کالا و خدمات حداقل معادل بیست درصد خواهد بود.
5- سهم آورده برای بنگاه‌های اقتصادی متعلق به موسسات عمومی غیردولتی حداقل سی درصد کل هزینه‌های ارزی و ریالی طرح خواهد بود.
6- سهم آورده متقاضی در مناطق مشمول اعمال نرخ ترجیحی: پنج درصد کمتر از نرخ مذکور در بندهای (1)، (2)، (3)، (4)، (5) این بخش خواهد بود.
7- سهم آورده متقاضی جهت استفاده از تسهیلات سرمایه در گردش حسب مورد در قرارداد عاملیت (سپرده‌گذاری) با بانک‌های عامل (سپرده پذیر) توسط هیئت عامل مشخص می‌شود.
بخش دهم) مسئولیت‌ها و تعهدات بانک عامل (سپرده پذیر)
1- صندوق می‌تواند در قرارداد عاملیت (سپرده‌گذاری)، بانک‌های عامل (سپرده پذیر) را ملزم به رعایت موارد ذیل نماید:
1-1) ایجاد واحد پذیرش، بررسی و نظارت بر شرح‌های متقاضیان سرمایه‌گذاری.
1-2) تجهیز واحدهای پذیرش، بررسی و نظارت ازنظر تخصص‌های فنی، مالی و اقتصادی موردنیاز.
1-3) اطلاع‌رسانی به هنگام، کافی و عام دستورالعمل‌ها و مقررات مربوط به اعطا و بازپرداخت تسهیلات از منابع صندوق به متقاضیان و نیز اطلاع‌رسانی در خصوص طرح‌های مصوب از طریق تارنمای بانک عامل (سپرده پذیر).
1-4) اعتبار سنجی و احراز اهلیت متقاضیان دریافت تسهیلات از منابع صندوق.
1-5) تکمیل و ارسال خلاصه‌ای از اطلاعات طرح‌های مصوب دارای توجیه (در روش عاملیت).
2- ارزیابی گزارش توجیه طرح و تصویب یا رد آن در ارکان اعتباری بانک عامل (سپرده پذیر).
3- احراز کفایت بازدهی طرح‌ها به میزانی که از حداقل نرخ بازده مندرج در ضوابط سند حاضر کمتر نباشد.
4- درصورتی‌که تسهیلات پرداختی به‌صورت تلفیقی (منابع داخلی بانک عامل (سپرده پذیر) و منابع صندوق) باشد، شرایط و ضوابط موضوع سند حاضر، اعم از نرخ سود، سهم آورده، مدت‌زمان بازپرداخت و … صرفا ناظر به منابع صندوق بوده و بانک عامل (سپرده پذیر) می‌تواند در مورد بخشی از منابع که خارج از منابع صندوق تجهیز نموده است وفق ضوابط و مقررات عمل نماید.
5- نظارت بر نحوه مصرف تسهیلات اعطایی و حصول اطمینان از طرف آن در محل پیش‌بینی‌شده و همچنین نظارت بر پیشرفت فیزیکی و مالی طرح‌ها و ارسال گزارش‌های ادواری (سه‌ماهه، شش‌ماهه، سالانه و حسب مورد) به صندوق.
6- بانک عامل (سپرده پذیر) متعهد می‌شود در سررسید مقرر، اصل و سهم سود صندوق را بر اساس مفاد قرارداد عاملیت (سپرده‌گذاری) به‌حساب ریالی صندوق نزد بانک مرکزی واریز کند. در غیر این صورت مشمول وجه التزام زمان سررسید اقساط خواهد بود.
7- بانک عامل (سپرده پذیر) با امضای قرارداد عاملیت (سپرده‌گذاری) به صندوق وکالت می‌دهد در صورت تاخیر بانک عامل (سپرده پذیر) در بازپرداخت اصل بدهی و سود متعلقه به صندوق معادل مبلغ اصل، سود و وجه التزام تسهیلات پرداختی را از حساب/حساب‌های بانک عامل (سپرده پذیر) نزد بانک مرکزی برداشت نماید. بانک مرکزی موظف است در برداشت از حساب بانک‌های عامل (سپرده پذیر) و بدهکار نمودن آن‌ها، اولویت را به مطالبات صندوق دهد.
8- به‌منظور جلوگیری از تضییع منابع صندوق و حصول اطمینان از مصرف بهینه آن منطبق با درخواست‌های واصله، بانک عامل (سپرده پذیر) موظف است تمهیدات لازم را از طریق کارشناسان یا مشاوران ذیصلاح جهت اطمینان از مناسب بودن قیمت موضوع پیش فاکتور (پروفرما) به کار گرفته و ضمانت اجرایی لازم، اعم از دریافت سود و کلیه خسارت‌های وارده را در قرارداد خود با متقاضی پیش‌بینی نماید.
9- مدیرعامل و اعضای هیئت مدیر بانک عامل (سپرده پذیر) مسئولیت اجرای کلیه تعهدات مندرج در قرارداد عاملیت (سپرده‌گذاری) که بر اساس این ضوابط تنظیم می‌شود را داشته و نیز با امضا قرارداد عاملیت (سپرده‌گذاری) پاسخگویی نسبت به تصمیمات اتخاذشده در رابطه با منابع صندوق در دوره تصدی خود را پذیرفته و به عهده می‌گیرند.
بخش یازدهم) سایر
نحوه عمل در موارد غیر مصرح در این ضوابط، تابع اساسنامه صندوق سیاست‌های پولی، اعتباری و ارزی ابلاغی بانک مرکزی خواهد بود.
بخشنامه های سازمان برنامه و بودجه
