شماره: 95/341800
تاریخ: 1395/10/28
"اقتصاد مقاومتي، اقدام
و عمل"
جهت اطلاع
مديران عامل محترم بانک‌های دولتي، غيردولتي (به‌استثنای بانک‌های قرض‌الحسنه)، شرکت دولتي
پست‌بانک، مؤسسات
اعتباري غیر بانکی و بانک مشترک ايران ـ ونزوئلا ارسال می‌شود.
با سلام؛
احتراماً، همان‌گونه که استحضار
دارند در حال حاضر بخش عمده‌اي از تأمين مالي نظام اقتصادي کشور توسط بانک‌ها انجام
مي‌پذيرد. اين موضوع به‌نوبه خود نشان از ناهنجاري و ضعف در کارکرد ساير نهادهاي
فعـال در بـازارهـاي پـول و سرمايه کشور دارد. بديهي است در چنين شرايطي لازم است
با اتخاذ تدابير و تمهيدات مقتضي، از تمـامي ظرفيـت‌هـاي موجود براي تأمين مالي
بهينه بخش‌هاي مختلف اقتصادي استفاده شود. در اين ميان ازجمله نهادهـاي مـالي
برخـوردار از خاستگاه قانوني که تاکنون به دلايلي همچون فقدان فضاي کسب‌وکار
مناسب، از تمامي ظرفيت‌هاي بـالقوه آن خاصـه در بخش تأمين مالي خرد به نحو شايسته استفاده‌نشده
است، شرکت‌های ليزينگ (واسپاري) می‌باشند. در همين راستا مـاده (14) قانون
ساماندهي و حمايت از توليد و عرضه مسکن مصوب 1387/٢/25 استفاده از شرکت‌های
ليزينـگ را در تـأمين منابع مالي مسکن الزام داشته است. همچنين بند «13» بخش «ج» سياست‌هاي
بانکي و اعتباري از مجموعه سياست‌هاي اقتصادي دولت براي خروج غيرتورمي از رکود،
ابلاغي مورخ 1393/٧/26 معاون اول محترم رئيس‌جمهور، توسعه فعاليـت ليزينگ را تکليف
نموده است. در اجراي تکاليف مزبور، تسهيل در احکام ناظر بر تأسيس و فعاليت شرکت‌های
ليزينـگ، از آن حيث که اقدامي اساسي در بهره‌مندي از ظرفيت‌هاي اين نهاد مالي به‌منظور
پاسخ‌گويي به نيازهاي تأمين مالي بخـش قابل‌توجهی از اقشار جامعه محسوب می‌شود، در
دستور کار اين بانک قرار گرفت. به همين منظور، با بهره‌گيري از ديدگاه‌ها و
تجربيات صاحب‌نظران و تشکل‌هاي تخصصي و صنفي صنعت ليزينگ در کشور، «دستورالعمل
اجرايـي تأسـيس، نحـوه فعاليت و نظارت بر شرکت‌های ليزينگ» مصوب جلسات مورخ 1386/٤/9
و 1386/٤/16 شوراي پول و اعتبار که متـأثر از شرايط و اقتضائات خاص حاکم بر بازار
غيرمتشکل پولي در سال١٣٨٦، نگارش يافته بود، مورد ويرايش و بـازنگري قـرار گرفت.
اجمالاً برخي مؤلفه‌هاي مهم در
اصلاح دستورالعمل يادشده به شرح ذيل است:
- اصلاح
دستورالعمل متناسب با ويژگي منحصربه‌فرد اين شرکت‌ها در بخش تجهيز منابع؛
- تسهيل شرايط
تأسيس و فعاليت شرکت‌های ليزينگ با رويکرد بهبود فضاي کسب‌وکار شرکت‌های مذکور؛
- امکان تعيين
نرخ سود تسهيلات اعطايي شرکت‌های ليزينگ حداکثر به ميزان ۳ واحد درصد بيشتر از نرخ سود تسهيلات اعطايي مصوب شوراي پول و اعتبار
براي بانک‌ها و مؤسسات اعتباري در عقود فروش اقساطي و اجاره به‌شرط تمليک؛
- محدود شدن بانک‌ها
و مؤسسات اعتباري براي تأسيس و يا تملک سهام صرفاً در يک شرکت ليزينگ؛
- تعيين سقف
دريافت تسهيلات توسط شرکت ليزينگ از بانک‌ها و مؤسسات اعتباري که در هر زمان نبايد
بيش از دو برابر مجموع حقوق صاحبان سهام مندرج در آخرين صورت‌های مالي حسابرسي شده
شرکت ليزينگ باشد؛
- تعيين سقف
تسهيلات قابل‌اعطا به هر مشتري که نبايد از ۵ درصد مجموع حقوق صـاحبان سـهام منـدرج در آخرين صورت‌های مالي حسابرسی
شده شرکت ليزينگ تجاوز نمايد؛
- ممنوعيت شرکت
ليزينگ در اخذ هر مبلغي خارج از قرارداد از مشتري؛
- تفکيک احکام ناظر
بر شرکت‌های ليزينگ غیر بانکی از بانکي در حوزه مسکن؛
- ارائه تعريف
مفهومي از عمليات ليزينگ به‌جای تعريف مصداقي قبلي حسب سرمايه لیزینگ‌ها؛
- اصلاح تعاريف
مربوط به مجوز تأسيس و فعاليت ليزينگ و ارائه تعريف موافقـت اصـولي، اجازه‌نامه
اوليـه و اجازه‌نامه تغييرات ثبتي همراه با سازوکارهاي مشخص مربوط به هريک از
تعاريف مزبور؛
- تصريح شرايط و
مشخصات مؤسسين و اعضاي هيأت مديره شرکت‌های ليزينگ؛
- تصريح شخصيت
حقوقي شرکت‌های ليزينگ؛
- وضع نسبت‌های
احتياطي و نظارتي براي شرکت‌های ليزينگ.
با عنايت به‌مراتب مذکور، «دستورالعمل
اجرايي تأسيس، نحوه فعاليت و نظارت بر شرکت‌های ليزينگ» پس از طرح و بررسي در یک
هزار و دويست و بيست و هفتمين جلسه مورخ ١395/١٠/14 شوراي محترم پول و اعتبار مورد
تصويب قـرار گرفت.
در پايان، ضمن تأکيد بر این‌که در
حال حاضر، نرخ سود تسهيلات اعطايي شرکت‌های ليزينگ نبايـد از ۲۱ درصـد تخطي نمايد و همچنين آن بانک /مؤسسه اعتباري و يا
واحد تابعه مشمول، بايد در اسرع وقت نسبت به انتقـال سـهام خود در بيش از يک شرکت
ليزينگ اقدام نمايد، به پيوست نسخه‌ای از «دستورالعمل اجرايي تأسـيس، نحـوه
فعاليـت و نظارت بر شرکت‌های ليزينگ (واسپاري)» ايفاد می‌شود. خواهشمند است دستور
فرمايند مراتب به قيد تسريع به‌تمامی شرکت‌های ليزينگ تابعه و ديگر واحدهاي ذی‌ربط
ابلاغ گردد./۳۱۳۱۲۱۲
مديريت کل مقررات، مجوزهاي بانکي و
مبارزه با پول‌شویی
اداره مطالعات و مقررات بانکي
عبدالمهدي
ارجمندنژاد حميدرضا غني‌آبادي
دستورالعمل اجرايي تأسيس، فعاليت و نظارت بر شرکت‌های ليزينگ (واسپاري(
مقدمه
بر اساس قانون
تنظيم بازار غيرمتشکل پولي مصوب 22/۱۰/1383 و آیین‌نامه‌های اجرايـي آن، "دستورالعمل اجرايي تأسيس، فعاليت و نظارت بر شرکت‌های
ليزينگ (واسپاري)" که ازاین‌پس به‌اختصار
”دستورالعمل “
ناميده می‌شود، به شرح ذيل تصويب می‌گردد.
فصل اول- تعاريف و کلیدواژه‌ها
ماده 1- در اين دستورالعمل عناوين ذيل به‌جای عبارات مربوط به
كار می‌روند:
1-1- بانک
مرکزي: بانک مرکزي
جمهوري اسلامي ايران؛
2-1- مؤسسه
اعتباري: بانک يا مؤسسه
اعتباري غیر بانکی که به‌موجب قانون و يـا بـا اجازه‌نامه بانک مرکزي تأسیس‌شده و
تحت نظارت بانک مرکزي قرار دارد؛
3-1- واحد
تابعه مؤسسه اعتباري: شخص حقـوقي کـه بـيش از ٥٠درصـد سـهام آن متعلق به مؤسسه اعتباري
است؛
4-1- شرکت
ليزينگ (واسپاري): شرکت داراي
مجـوز از بانـک مرکـزي کـه موضـوع فعاليت آن انجام عمليات ليزينگ می‌باشد؛
5-1- عمليات
ليزينگ: تأمين مالي
مشتري از طريق تهيه کالا اعم از منقول و غيرمنقول توسط شرکت ليزينگ و واگذاري آن
به مشتري در قالب يکـي از قراردادهـاي اجاره به‌شرط تمليک و فروش اقساطي؛
6-1- مشتري: اشخاص حقيقـي و حقـوقي متقاضـي
اسـتفاده از تسـهيلات شـرکت ليزينگ؛
7-1- مؤسسين: اشخاص حقيقي و
حقوقي واجد شـرايط متقاضـي تأسـيس شـرکت ليزينگ؛
8-1- موافقت اصولي:
موافقت کتبي بانک مرکزي با تقاضاي
اوليه متقاضيان تأسـيس شرکت ليزينگ؛
9-1- اجازه‌نامه
اوليه: موافقت کتبي بانک مرکزي بـا
تشـکيل پرونـده ثبتـي توسـط مؤسسين در مرجع ثبت شرکت‌ها؛
10-1- اجازه‌نامه
تأسيس: موافقت کتبي بانک مرکزي با ثبت
شرکت ليزينـگ در مرجـع ثبتي؛
11-1- اجازه‌نامه
فعاليت: موافقت کتبي بانک مرکزي بـراي
شـروع يـا ادامـه فعاليـت شرکت ليزينگ؛
12-1- اجازه‌نامه
تغييرات ثبتي: موافقت کتبي بانک مرکزي بـا ثبـت
تغييـرات شـرکت ليزينگ در مرجع ثبتي.
فصل دوم- ضوابط تأسيس
ماده ۲- تأسيس، ثبت و فعاليت شرکت ليزينگ در چارچوب مفاد اين
دسـتورالعمل، قـوانين و مقررات ذی‌ربط، مصوبات شوراي پول و اعتبار و بخشنامه‌های بانک مرکزي
می‌باشد.
ماده 3- تأسيس شرکت ليزينگ، صرفاً در قالب شرکت سهامي امکان‌پذیر
است.
ماده 4- مؤسسه اعتباري و يا واحد تابعه مؤسسه اعتباري، صرفاً
مجاز به تأسيس و يـا تملـک سهام در يک شرکت ليزينگ می‌باشند.
ماده 5- ايجاد شعبه و يا نمايندگي توسط شرکت ليزينگ بلامانع است.
شرکت ليزينگ موظـف است مراتب ايجاد شعبه و يا نمايندگي را به اطلاع بانک مرکزي
برساند.
ماده 6-مؤسسين شرکت ليزينگ بايد از شرايط زير برخوردار باشند:
1-6- دارا
بودن تابعيت ايران؛
2-6- پيرو
دين اسلام يا يکي از اقلیت‌های ديني مصّرح در قانون اساسي جمهـوري اسلامي ايران*؛
3-6- داشتن
صلاحيت فردي بنا بر تشخيص مراجع ذی‌ربط؛
4-6- نداشتن
سابقه محکوميت کيفري؛
5-6- نداشتن سابقه چک برگشتي رفع
سوءاثرنشده در شبکه بانکي کشور؛
6-6- نداشتن
بدهي غیر جاری به مؤسسات اعتباري؛
7-6- دارا
بودن حداقل سه دوره صورت‌های مالي حسابرسی شده فاقـد زيـان انباشـته براي اشخاص
حقوقي.
ماده 7- مؤسسين بايد مدارک و اطلاعات زير را به بانک مرکزي ارائه
و اعلام نمايند:
1-7- تقاضاي
تأسيس؛
2-7- پرسشنامه
تکمیل‌شده بانک مرکزي؛
3-7- نسخه‌ای
از اساسنامه و صورت‌های مالي سـه سـال گذشـته اشـخاص حقـوقي متقاضي؛
4-7- اساسنامه
و برنامه عملياتي پيشنهادي؛
5-7- صورت‌جلسه
هيأت مؤسس؛
6-7- نام و
مشخصات و ميزان تحصيلات مؤسسين با ذکر ميزان سرمايه در شـرکت ليزينگ، به‌ضمیمه
مدارک مثبته؛
7-7- نام و
مشخصات، ميزان تحصيلات، سابقه فعاليت و سمت‌های قبلـي اعضـاي هيأت مديره پيشنهادي به‌ضمیمه
مدارک مثبته؛
8-7- گواهي
عدم سوءپيشينه کيفري مؤسسين؛
9-7- تعهدنامه
هريک از مؤسسين مبني بر صـحت اظهـارات، مـدارک و مسـتندات تسليمي؛
10-7- ساير
مدارک و اطلاعات ضروري به تشخيص بانک مرکزي.
فصل سوم- شرايط و مدارک موردنیاز براي
اعضاي هيأت‌مديره، مديرعامل و قائم‌مقام مديرعامل
ماده 8- اعضاي هيأت‌مديره،
مديرعامل و قائم‌مقام مديرعامل شرکت ليزينگ بايـد از شـرايط ذيل برخوردار باشند:
1-8- دارا
بودن تابعيت ايران براي مديرعامل و قائم‌مقام مديرعامل؛
2-8- داشتن
صلاحيت فردي بنا بر تشخيص مراجع ذی‌ربط؛
3-8- نداشتن
سابقه محکوميت کيفري؛
4-8- نداشتن منع تصدي عضويت در
هيأت مديره يا مديرعاملي مؤسسات اعتبـاري ناشي از محکوميت قطعي در هيأت انتظامي بانک‌ها؛
5-8- نداشتن
سابقه چک برگشتي رفع سوءاثرنشده در شبکه بانکي کشور؛
6-8- نداشتن
بدهي غیر جاری به مؤسسات اعتباري؛
7-8- دارا بودن
حداقل مدرک تحصيلي کارشناسي مرتبط به تشخيص بانک مرکـزي براي مديرعامل و قائم‌مقام
مديرعامل و اکثريت اعضاي هيأت مديره؛
8-8- داشتن
صلاحيت تخصصي مديرعامل و قائم‌مقام مديرعامل پيشنهادي.
ماده 9- شرکت ليزينگ به هنگام معرفي اعضاي هيأت‌مديره، مديرعامل
و قائم‌مقام مديرعامل به بانک مرکزي، بايد مدارک و اطلاعات زير را ارائه نمايد:
1-9- پرسشنامه
تکمیل‌شده بانک مرکزي؛
2-9- صورت‌جلسه
مجمع عمومي (در خصوص معرفي اعضاي هيأت مديره)؛
3-9- گواهي
عدم سوءپيشينه کيفري؛
4-9- ارائه
تعهدنامه مبني بر صحت اظهارات، مدارک و مسـتندات تسـليمي و عـدم شمول قانون
ممنوعيت تصدي بيش از يک شغل؛
5-9- ساير
مدارک و اطلاعات ضروري به تشخيص بانک مرکزي.
فصل چهارم- سرمايه
ماده 10- حداقل سرمايه لازم جهت تأسيس و
فعاليت شرکت ليزينگ مبلغ ١٠٠ميليـارد ريـال تعيين می‌گردد.
تبصره-
سرمايه موردنیاز شرکت ليزينگ صرفاّ
در مرحله تأسيس بايد به‌صورت نقد و پول رايج کشور پرداخت شود.
ماده ١١- منشأ سرمايه و آورده نقدي
مؤسسين بايد قابل احراز بوده و از محل تسهيلات دريافتي از مؤسسات اعتباري نباشد.
ماده ١٢- هرگاه زيان انباشته شرکت ليزينگ
از ۵۰ درصد سرمايه ثبت‌شده بيشتر شود، هيـأت مديره مکلف است
بلافاصله مجمع عمومی فوق‌العاده صاحبان سهام را دعوت تا نسـبت به يکي از موارد ذيل
اتخاذ تصميم نمايد:
١٢ـ١ـ افزايش
سرمايه حداقل به ميزان زیان‌های وارده؛
١٢ـ٢ـ کاهش
سرمايه ثبتي به ميزان سرمايه موجود، مشروط بر آنکـه سـرمايه فعلـي کمتر از حداقل
سرمايه موردنیاز براي تأسيس و فعاليت شرکت ليزينگ نباشد؛
١٢ـ٣ـ انحلال
شرکت ليزينگ.
فصل پنجم- فرآيند صدور اجازه‌نامه‌ها
ماده ١٣- متقاضيان بايد تقاضاي اوليه خود
را به همراه مدارک موضوع ماده ) (٧اين دستورالعمل به بانک مرکزي ارائه دهند.
ماده ١٤- بانك مركزي پــس از دريافت
تمامي مدارك لازم، احراز صلاحيت فردي متقاضـيان و بررسي شرايط آن‌ها از حيـث
انطبـاق بـا الزامـات قـانوني و تأييـد برنامـه عمليـاتي و پیش‌نویس اساسنامه
پيشنهادي، نسبت به صدور موافقت اصولي اقدام می‌نماید.
ماده 15- چنانچه متقاضيان، حائز شرايط موردنظر بانک مرکزي نباشند،
بانـک يادشـده صـرفاً براي یک‌بار مراتب را به‌طور مکتوب جهت انجام اصلاحات لازم
بـه متقاضـيان اعـلام می‌نماید. درصورتی‌که متقاضيان ظرف دو ماه پس از تاريخ اعلام
بانک مرکزي، نسـبت به رفع کامل ايرادات و نواقص اقدام ننمايند، تقاضاي تسلیم‌شده
کـان‌لـم‌يکـن تلقـي خواهد شد. در هر حال، در صورت مخالفت بانک مرکزي، لازم است
مراتب با ذکر دلايل به متقاضيان اعلام شود.
ماده ١٦- مؤسسين شرکت ليزينگ در قالب
سهامي خاص موظف‌اند پس از صدور موافقت اصولي، ضمن تسليم تقاضاي تأسيس خود، حداکثر
ظرف يک ماه، معادل صـد درصـد سـرمايه موردنیاز براي تأسيس شرکت ليزينگ را به‌صورت
نقدي نزد يکي از مؤسسات اعتباری توديع نمايند. در غير اين صورت، موافقت اصولي
صادره از درجه اعتبار ساقط می‌شود.
ماده 17- رأی تأسيس شرکت ليزينگ در قالب سهامي عام:
١٧ـ١ـ پس از
صدور موافقت اصولي، مؤسسين ضمن تسليم تقاضاي تأسيس، موظف‌اند ظرف يک ماه، حداقل
معادل پنجاه‌درصد سـرمايه موردنیاز بـراي تأسـيس شرکت ليزينگ را نزد يکي از مؤسسات
اعتبـاري توديـع کننـد. در غيـر ايـن صورت، موافقت اصولي صادره از درجه اعتبار
ساقط می‌شود.
١٧ـ٢ـ بانک
مرکزي پس از اخذ رسيد مربوط به واريز معادل ريالي سهم مؤسسـين در سرمايه پيشنهادي،
نسبت به صدور اجازه‌نامه اوليه به‌منظور تشـکيل پرونـده ثبتي و انجام مقدمات مربوط
به تأمين مابقي سرمايه از طريـق پذیره‌نویسی عمومي، اقدام می‌نماید.
١٧ــ٣ـ
مؤسسين موظف‌اند پس از صدور اجازه‌نامه اوليه، حداکثر ظرف شش ماه نسـبت به پذیره‌نویسی
اقدام نمايند. در غير اين صورت، اجازه‌نامه اوليه از درجه اعتبار ساقط می‌شود.
١٧ـ٤ـ پس از
انقضاي مدت‌زمانی كه براي پذیره‌نویسی تعیین‌شده اسـت، درصورتی‌که بخشي از سـرمايه
از طريـق پذیره‌نویسی تـأمين نشـده باشـد، مؤسسين موظف‌اند ظرف دو ماه پس از اعلام
بانک مرکزي، نسبت به تـأمين آن اقدام نمايند. در غير اين صورت، موافقت اصولي و اجازه‌نامه
اوليه ملغي و بانک مرکزي اجازه استرداد وجوه توديعي مؤسسين را صادر مي‌کند.
ماده 18- بانک مرکزي پس از تأييد اساسنامه، احراز صلاحيت تخصصي
مديرعامل و قائم‌مقام مـديرعامل پيشـنهادي، توديـع کامـل سـرمايه و احـراز سـاير
شـرايط موضـوع ايـن دستورالعمل، نسبت به صدور اجازه‌نامه تأسيس شرکت ليزينگ اقدام می‌نماید.
ماده 19- ثبت شرکت ليزينگ در مرجع ثبتي موکول به ارائه اجازه‌نامه
تأسيس صـادره از بانـک مرکزي است.
ماده ٢٠- اجازه‌نامه تأسيس شرکت ليزينگ
صرفاً به‌منظور انجام امور ثبتـي صـادر می‌شود و شروع به فعاليت شرکت ليزينگ منوط
به کسب اجازه‌نامه فعاليت از بانک مرکزي است.
تبصره-
شرکت ليزينگ تا قبل از اخذ اجازه‌نامه
فعاليت، مجاز به استفاده از هر عبارت و عنواني که مفهوم تحت نظارت بودن بانک مرکزي
را تداعي کند، نمی‌باشد.
ماده 21- مدت اعتبار اجازه‌نامه تأسيس، حداکثر شش ماه پس از صدور
است.
ماده 22- در مواردي كه بانك مركزي تشخيص دهد مؤسسين تعهدات لازم
را انجام نداده‌اند و يا قادر به انجام تعهدات لازم و يا تأسيس و راه‌اندازی شـرکت
ليزينـگ نيسـتند و يـا اطلاعات ناقص ارائه نموده‌اند، بايد ضمن صدور اخطاريه براي
مؤسسين، مهلتي دو ماهه را براي انجام تعهدات آن‌ها تعيين نمايد. پس از انقضاي مهلت
مذکور و در صورت عدم اقدام لازم از سوي مؤسسين براي ايفاي تعهداتشان، تقاضاي تسلیم‌شده،
کأن‌لم‌يکن تلقي و تمامي اجازه‌نامه‌هاي صادره لغو می‌شود.
درصورتی‌که شرکت ليزينگ در مرجـع ثبتي به ثبت رسيده باشد، بانک مرکزي می‌تواند
انحلال شرکت را از دادگاه درخواسـت نمايد.
ماده 23- واگذاري موافقت اصولي، اجازه‌نامه اوليه و اجازه‌نامه
تأسيس به غير ممنوع است.
ماده 24- شرکت ليزينگ موظف است پس از ثبت و تأسيس، حداکثر طـي
مـدت شـش مـاه از تاريخ ثبت، نسبت به اخذ اجازه‌نامه فعاليت از بانک مرکزي اقدام
نمايد.
تبصره-
درصورتی‌که شرکت ليزينگ پس از
گذشت مدت مقرر در اين ماده، نسبت به اخذ اجازه‌نامه فعاليت از بانک مرکزي اقدام
ننمايد و يا موجبات اخذ اجازه‌نامه فعاليت از بانک مرکزي را فراهم نسازد؛ ضمن کأن‌لم‌يکن
تلقي شدن اجازه‌نامه تأسيس، بانک مرکزي می‌تواند انحلال شرکت را از دادگاه درخواست
نمايد.
ماده 25- بانک مرکزي پس از دريافت نسخه‌ای
از گواهي ثبـت مرجـع ثبتـي و آگهـي ثبـت در روزنامه رسمي يا رسيد روزنامه رسمي
مبني بر دريافت آگهي ثبت و ساير مدارک لازم و اسامي صاحبان امضاي مجاز، نسبت به
صدور اجازه‌نامه فعاليت اقدام می‌نماید.
تبصره
- بانک مرکزي پس از اخذ مدارک فوق،
بلافاصله نسبت بـه صـدور نامـه رفـع مسدودي سرمايه تودیع‌شده شرکت ليزينگ اقدام می‌نماید.
ماده 26- اجازه‌نامه فعاليت براي بار اوّل با مدت اعتبار دو سال
صادر می‌گردد و براي دفعات بعد، در صورت تأييد عملکرد شرکت ليزينگ توسـط بانـک
مرکـزي و ارائـه گـواهي از اداره امور مالیاتی ذی‌ربط مبني بر پرداخت يا ترتيب
پرداخت بدهي مالياتي قطعی شده، با مدت اعتبار حداکثر پنج سال قابل تمديد می‌باشد.
ماده 27- تمديد اجازه‌نامه فعاليت شرکت ليزينگ در چـارچوب مفـاد
ايـن دسـتورالعمل انجـام می‌شود.
فصل ششم- فعاليت
ماده 28- هرگونه فعاليت در زمينه عمليات ليزينگ، موکول به اخذ
مجوز از بانک مرکـزي اسـت.
شرکت ليزينگ صرفاً مجاز به فعاليت
در چـارچوب مفـاد ايـن دسـتورالعمل، قـوانين و مقررات مربوط، مفاد اساسنامه مصوب و
بخشنامه‌های بانک مرکزي می‌باشد.
ماده 29- شرکت ليزينگ موظف است حداکثر ظرف مدت یک ماه از تـاريخ
صـدور «اجازه‌نامه فعاليت»، نسبت به شروع فعاليت اقدام و مراتب را به‌صورت کتبي به
بانک مرکزي اعلام نمايد.
ماده 30- انجام عمليات ليزينگ، در خارج از نشاني منـدرج در
اساسـنامه ثبت‌شده شـرکت ليزينگ و اجازه‌نامه فعاليت شرکت ليزينگ يا مجوز شعبه،
ممنوع می‌باشد.
ماده 31- شرکت ليزينگ موظف است صرفاً در قالب عقود اجـاره به‌شرط
تمليـک و فـروش اقساطي در چارچوب قانون عمليات بانکي بدون ربا، آیین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌های
مربوط ازجمله ضوابط ابلاغي مربوط به نحوه محاسبه اقساط، نسبت به اعطاي تسـهيلات
بـه مشتريان خود اقدام نمايد.
ماده 32- شرکت ليزينگ مجاز به انجام اجاره کالا اعم از منقول و
غيرمنقول بـه مشـتري بـدون شرط انتقال مالکيت به وي (اجاره عملياتي) نمی‌باشد.
ماده 33- واگذاري عامليت انعقاد قرارداد و اعطاي تسهيلات از ناحيه
شرکت ليزينـگ بـه سـاير اشخاص، مجاز نمی‌باشد.
ماده 34- نرخ سود تسهيلات اعطايي شرکت ليزينگ حداکثر به ميزان
٣واحد درصـد بيشـتر از نرخ سود تسهيلات اعطايي مصوب شوراي پول و اعتبار براي
مؤسسات اعتباري خواهـد بود.
ماده 35- اعطاي تسهيلات مسکن توسط شرکت ليزينگ که مؤسسـه اعتبـاري
و واحـد تابعـه مؤسسه اعتباري در آن سهامدار است، تـابع تصـميمات شـوراي پـول و
اعتبـار بـراي مؤسسات اعتباري می‌باشد و در خصوص ساير شرکت‌های ليزينگ، حـداکثر
بـه ميـزان ۷۰ درصد ارزش ملک موضوع ليزينگ امکان‌پذیر است.
ماده 36- شرکت ليزينگ موظف است قبل از انعقاد قرارداد تسـهيلات،
اطلاعـات لازم ازجمله موارد ذيل را به‌صورت شفاف و بدون ابهام و به‌طور مکتوب در
سربرگ شرکت بـا درج تاریخ و ممهور به مهر شرکت به مشتري ارائه نمايد:
1-36- مبلغ
تسهيلات؛
2-36- نرخ
سود تسهيلات اعطايي؛
3-36- قيمت
نقدي فروش؛
4-36- ميزان پیش
دریافت؛
5-36- نحوه تسویه‌حساب با مشتري
در صورت انصراف قبل از تحويل کالا؛
6-36- نحوه
محاسبه قيمت فروش قسطي اموال در قراردادهاي فروش اقساطي؛
7-36- نحوه
محاسبه مال‌الاجاره در قراردادهاي اجاره به‌شرط تمليک؛
8-36- تاريخ
تحويل اموال به مشتري؛
9-36- زمان و
نحوه انتقال مالکيت اموال به مشتري؛
10-36- انواع
وثايق و تضامين مورد مطالبه شرکت ليزينگ؛
11-36- نحوه
محاسبه خسارت ناشي از عدم ايفاي تعهد طرفين؛
12-36- نحوه
رسيدگي به اعتراضات و شکايات مشتري.
ماده 37- درصورتی‌که شرکت ليزينگ براي انجام عمليات ليزينگ اقدام
به دريافت مبلغي تحت عنوان پیش دریافت از مشتري نمايد، اين مبلغ تا زمان خريد کالا
توسط شرکت ليزينگ، عندالمطالبه می‌باشد.
تبصره
- پرداخت هر مبلغي تحت عناوين سود علی‌الحساب،
سود قطعي، سـود دوران مشارکت و غيره به مانده مبلغ پیش دریافت ممنوع است.
ماده 38- اخذ هر مبلغي خارج از قرارداد شرکت ليزينگ با مشتري تحت
عنوان وديعـه و نظـاير آن، ممنوع است.
ماده 39- شرکت ليزينگ موظف است در صورت عدم تحويل اموال موضوع
قرارداد تسهيلات به مشتري، نسبت به پرداخت خسارت به مأخذ وجوه پیش دریافت نگهداری
شده بر مبنـاي آخرين نرخ تورم اعلامي بانک مرکزي و تعداد روزهـاي مانـدگاري وجـه
نـزد شـرکت ليزينگ اقدام نمايد. خسارت موضوع اين ماده بايد در قرارداد منعقـده بـا
مشـتري درج شود.
ماده 40- شرکت ليزينگ مجاز به دريافت و نگهـداري سـپرده از
مشـتريان و سـاير اشـخاص نمی‌باشد.
ماده 41- شرکت ليزينگ نمی‌تواند سهام خود را براي تضمين تسهيلات
اعطايي به‌عنوان وثيقه بپذيرد.
ماده 42- شرکت ليزينگ مکلف است همواره حداقل ٨٥درصـد از منـابع در
اختيـار خـود را بـه عمليات ليزينگ و پیش‌پرداخت تهيه کالاهاي موضوع عمليات ليزينگ
تخصيص دهد. در صاحبان سهام مندرج در آخرين صورت‌های مالي حسابرسی شده شرکت ليزينگ
تجاوز نمايد.
ماده 43- حداکثر مجموع مانده تسهيلات اعطايي به هر مشتري نبايد از ۵ درصد مجموع حقـوق صاحبان سهام مندرج در آخرین صورت‌های مالی حسابرسی شده شرکت لیزینگ تجاوز نماید.
ماده 44- مانده تسهيلات دريافتي از مؤسسات اعتباري براي شرکت
ليزينگ در هر زمـان نبايـد بيش از دو برابر مجموع حقوق صاحبان سـهام منـدرج در
آخـرين صورت‌های مـالي حسابرسي شده باشد.
ماده 45- مانده پيش دريافت از مشتريان در هر زمان نبايد از ٥٠درصد
مجموع حقوق صـاحبان سهام مندرج در آخرين صورت‌های مالي حسابرسی شده شرکت ليزينگ
بيشتر شود.
فصل هفتم– نظارت
ماده 46 - شرکت ليزينگ موظف است امکان رسیدگی‌های لازم را براي
بازرسان بانـک مرکـزي فراهم نمايد و کليه سامانه‌ها، اسناد، مدارک و دفاتر خود را
جهت این‌گونه رسـيدگي‌هـا ارائه دهد.
ماده 47- شرکت ليزينگ موظف است سامانه اطلاعـاتي جـامعي را ايجـاد
نمايـد کـه هرگونـه اطلاعات و آمار موردنیاز بانک مرکزي اعم از مالي يا غيرمالي را
به‌صورت ادواري يـا موردي و همچنين انفرادي و تلفيقي فراهم نمايد.
ماده 48- بازرس قانوني و حسابرس شرکت ليزينگ بايد از ميان مؤسسـات
حسابرسـي عضـو جامعه حسابداران رسمي ايران مورد تأييد بانک مرکزي (در مورد شرکت‌های
ليزينـگ سهامي خاص) و مورد تأييد بانـک مرکـزي و سـازمان بـورس اوراق بهـادار (در
مورد شرکت‌های ليزينگ سهامي عام) انتخاب شوند.
ماده 49- شرکت ليزينگ موظف است کليه رويدادهاي مالي خود را بر
اساس قـوانين، مقـررات و ضوابط موجود و در چارچوب استانداردهاي حسابداري و الزامات
بانک مرکـزي، ثبـت و ضبط نمايد.
ماده 50- شـرکت ليزينـگ موظـف اسـت به‌صورت سـالانه گـزارش و صورت‌های
مـالی حسابرسی شده را تهيه و به بانک مرکزي ارسال نمايد.
ماده 51- در صورت وقوع هر يک از موارد ذيل توسط شرکت ليزينگ، بانک
مرکـزي می‌تواند حسب مورد نسبت به تذکر کتبي، اخطار کتبي، توقف برخي فعالیت‌های
شرکت ليزينـگ، سلب صلاحيت اعضاي هيأت‌مديره، مديرعامل و قائم‌مقام مـديرعامل،
تعليـق عمليـات ليزينگ يا ابطال اجازه‌نامه فعاليت و يا ساير اقدامات قانوني اقدام
نمايد:
1-51- تخطي
از مفاد اين دستورالعمل، ساير مقررات ذی‌ربط و تعهدنامه‌های ارائه‌شده؛
2-51- عدم
ايفاي بدهي‌ها و تعهدات نسبت به مشتريان؛
3-51- عدم ارائه
اطلاعات از سوي شرکت ليزينگ و يا ارائه اطلاعـات نادرسـت يـا گمراه‌کننده توسط
مديران شرکت ليزينگ به بانک مرکزي؛
4-51- عدم
فعاليت و يا ناتواني در انجام عمليات ليزينگ به تشخيص بانک مرکزي.
تبصره 1- در صورت سلب صلاحيت هر يک از اعضاي هيـأت‌مـديره و يـا
مـديرعامل، چنانچه شرکت ليزينگ ظرف مدت شصت روز کاري نسبت به معرفي اعضـاي جديد
هيأت‌مديره و يا مديرعامل جديد اقدام ننمايد، عمليات ليزينگ به مـدت سه ماه تعليق می‌شود.
در صورت گذشـت بـيش از سـه مـاه و عـدم معرفـی اشخاص مذکور، عمليات ليزينگ برای
مدت شش ماه تعليق و در صورت تکرار، اجازه‌نامه فعاليت شرکت ليزينگ ابطال می‌شود.
تبصره 2- در صورت سلب صلاحيت هر يک از اعضاي هيـأت‌مـديره و يـا
مـديرعامل شرکت ليزينگ، اشخاص مزبور نمی‌توانند تا مـدت دو سـال به‌عنوان عضـو هيأت‌مديره
و يا مديرعامل هیچ‌یک از شرکت‌های ليزينگ تعيين شوند.
تبصره 3- ضوابط مربوط به نحوه اعمال اقدامات منـدرج در ايـن مـاده
توسـط بانـک مرکزی تهيه می‌شود.
فصل هشتم– ساير موارد
ماده 52- اشخاصي که با عنوان ليزينگ فعاليت می‌نمایند و فاقد
مجـوز فعاليـت از بانـک مرکـزي می‌باشند، لازم است حداکثر ظرف مدت يک ماه پس از
ابلاغ اين دستورالعمل تقاضاي خـود را براي اخذ مجوز به بانک مرکزي تسليم نمايند و
حداکثر ظرف مدت يک سال، وضعيت خود را با مفاد دستورالعمل منطبق کرده و اجازه‌نامه
فعاليت از بانک مرکزي دريافت نمايند. در غير اين صورت، بانک مرکزي مراتب درخواست
توقف فعاليت و يا تعطيلي ايـن اشـخاص را حسب مورد به نيروي انتظامي جمهوري اسلامي
ايران و مراجع قضايي اعلام مي‌دارد.
ماده 53- صاحبان حِرَف داراي پروانه کسب از اتحاديه اصناف کشور که
کالاي مرتبط با پروانـه کسب خود را به‌صورت اقساطی واگذار می‌نمایند، مشـمول
مقـررات ايـن دسـتورالعمل نمي‌باشند.
ماده 54- انحلال اختياري شرکت ليزينگ موکول
به اعلام قبلـي و مکتـوب بـه بانـک مرکـزي و کسب موافقت بانک يادشده و طي مراحل
قانوني می‌باشد.
ماده 55- ترتيبات انحلال و ورشکستگي شرکت
ليزينگ در چارچوب قوانين و مقـررات ذی‌ربط بايد به نحوي انجام پذيرد که تعهدات
شرکت ليزينگ در مقابل مشتريان به‌طور کامـل انجام شود.
ماده 56- هرگونه تغييرات ثبتي شرکت ليزينگ ازجمله
تغيير در مفاد اساسنامه و ميزان سرمايه، منوط به موافقت قبلي بانک مرکزي و اخذ اجازه‌نامه
تغييرات ثبتي از آن بانک می‌باشد.
ماده 57- مواردي که در اين دستورالعمل پیش‌بینی‌نشده
است، تابع قـوانين و مقـررات جـاري کشور ازجمله قانون تجارت و مقررات و ضوابط
ابلاغي بانک مرکزي می‌باشد.
ماده 58- اين دستورالعمل از تاريخ تصويب لازم‌الاجرا
بوده و جايگزين «دسـتورالعمل اجرايـي تأسيس، نحوه فعاليت و نظـارت بـر شرکت‌های
ليزينـگ» مصـوب جلسـات مـورخ 1386/٤/9 و 138٦/٤/1٦ شوراي پول و اعتبار می‌گردد.
اين دستورالعمل مشتمل بر (58) ماده
و (8) تبصره در یک هزار و دويست و بيست و هفتمين جلسه مورخ 1395/١٠/١4 شوراي پول و
اعتبار به تصويب رسيد.
* موضوع مصوبه
يک هزار و دويست و سي و پنجمين جلسه مورخ ۱۳۹۶/۵/۳۱ شوراي پول و اعتبار؛
بخشنامه های سازمان برنامه و بودجه
