بخشنامه ها و آئین نامه های نظام فنی و اجرایی کشور

شرایط عمومی، ساختار و الگوی قراردادهای بالادستی نفت و گاز

تاریخ تصویب: 1395/05/13 شماره ابلاغیه: ۵۷۲۲۵/ت ۵۳۳۶۷ هـ تاریخ ابلاغیه: 1395/۵/16

وزارت نفت ـ وزارت امور اقتصادی و دارایی

سازمان برنامه‌وبودجه کشور

هیأت وزیران در جلسه ۱۳95/۵/13 به پیشنهاد وزارت نفت و به استناد جز (۳) بند (ت) ماده (۳) و ماده (۷) قانون وظایف و اختیارات وزارت نفت ـ مصوب ۱۳۹۱ ـ و با توجه به مفاد سیاستهای ابلاغی بخش انرژی، بندهای (۱۲)، (۱۳) و (۱۴) سیاستهای اقتصاد مقاومتی و بندهای (۱۲)، (۱۷) و (۱۸) سیاستهای کلی برنامه ششم توسعه، ابلاغی از سوی مقام معظم رهبری و باهدف توسعه میدانها/ مخزنها با اولویت میادین مشترک، اجرای طرحهای توسعه میادین/ مخازن جدید از اکتشاف تا بهره برداری و اجرای طرح های صیانت از مخازن (بهبود و افزایش ضریب بازیافت) تا سقف تولید اضافه روزانه یک‌میلیون بشکه نفت خام و دویست و پنجاه میلیون مترمکعب گاز طبیعی، شرایط عمومی، ساختار و الگوی قراردادهای بالادستی نفت و گاز را به شرح زیر تصویب کرد:

شرایط عمومی، ساختار و الگوی قراردادهای بالادستی نفت و گاز

ماده ۱ ـ اصطلاحات زیر در این تصویب نامه در معانی مشروح مربوط به کار می روند و سایر اصطلاحاتی که در این تصویب نامه تعریف‌نشده است، تابع تعاریف مندرج در قانون نفت ـ مصوب ۱۳۶۶ ـ و قانون اصلاح قانون نفت ـ مصوب ۱۳۹۰ ـ بوده و در سایر موارد، تعاریف تابع قوانین و مقررات مربوط در ایران می باشند و در مواردی که در قوانین و مقررات تعاریفی وجود ندارد، تابع تعاریف و اصطلاحات معمول در صنعت جهانی نفت می باشد. قانون حاکم بر قراردادها، قانون جمهوری اسلامی ایران می باشد.

الف ـ شرایط عمومی: اصول و شرایط عمومی و ساختارهای حاکم بر قراردادهای بالادستی.

ب ـ نفت: هیدروکربورهایی که به‌صورت نفت خام، میعانات گازی، گاز طبیعی، قیر طبیعی، پلمه سنگ های نفتی و ماسه‏ های آغشته به نفت به حالت طبیعی یافت شده یا طی عملیات بالادستی به دست می آید.

پ ـ گاز طبیعی: هیدروکربورهایی که در سازندهای گازی مستقل، گنبدهای گازی مستقل یا محلول در نفت در شرایط متعارف به حالت گاز موجود است یا طی عملیات بالادستی همراه با نفت خام به دست می آید.

ت ـ میدان نفتی یا گازی: هر یک از منابع یا مخازن زیرزمینی یا روزمینی در تقسیمات داخل سرزمین، آب های داخلی، ساحلی، فلات قاره و بین المللی مجاور مرزهای کشور و آب های آزاد بین المللی که احتمال وجود نفت در آن است و مشخصات فنی و مختصات جغرافیایی آن توسط وزارت نفت مشخص می گردد.

ث ـ میدان یا مخزن تجاری: میدان یا مخزنی که با رعایت تولید صیانتی و با لحاظ نمودن قیمت های نفت و دیگر محصولات جانبی آن میدان یا مخزن بتواند کلیه هزینه‌های مستقیم، غیرمستقیم، بهره برداری و تأمین مالی پیش‌بینی‌شده جهت اکتشاف، توسعه، بهره برداری، همچنین دستمزد و سود طرف دوم و دیگر هزینه‌های جانبی مربوط در طول دوره قرارداد را پوشش داده و درآمد مورد انتظار برای هر یک از طرف های قرارداد را تأمین نماید. اثبات تجاری بودن میدان یا مخزن بر عهده پیمانکار است. مبانی و شاخص‌های متداول و خودکار جهت تعیین تجاری بودن میدان یا مخزن توسط وزارت نفت تعیین‌شده و در اسناد مناقصه حسب مورد به اطلاع متقاضیان رسیده و در قرارداد مربوط نیز منظور می‏ گردد.

ج ـ میدان کشف‌شد)هGreen Field(: میدان نفتی یا گازی کشف‌شده توسط شرکت ملی نفت ایران یا کشف‌شده توسط شرکت های دیگر برای شرکت ملی نفت ایران که آماده ورود به مرحله توسعه می‌باشد.

چ ـ میدان در حال تولی)Brown Field(: میدانی که قبلاً به بهره برداری و تولید رسیده است.

ح ـ مخزن: هرکدام از تاقدیس‌ها یا ساختمان‌های چینهای یا هرگونه تله ساختاری حاوی هیدروکربور یا ترکیبی از آن‌ها که دارای خواص سنگ، سیال و فشار مستقل باشد.

خ ـ مخزن در حال تولید (Brown Reservoir(: مخزنی که تاریخچه تولید تجاری هیدروکربور داشته باشد.

د ـ مخزن کشف‌شده و توسعه نیافته)Green Reservoir(: مخزن کشف‌شده‌ای که تاکنون تولید تجاری هیدروکربور در آن صورت نگرفته است.

ذ ـ طرف اول قرارداد: شرکت ملی نفت ایران یا شرکت‌های تابعه آن به نمایندگی از آن شرکت که در این تصویب نامه به‌عنوان «کارفرما» نیز نامیده می شود.

ر ـ طرف دوم قرارداد: شرکت/ شرکت های صاحب صلاحیت نفتی که جهت انجام هریک از عملیات اکتشاف، توصیف، توسعه و بهره برداری و اجرای طرح های بهبود یا افزایش ضریب بازیافت یا همه آن‌ها به‌صورت پیوسته همراه با تأمین همه منابع مالی موردنیاز، طی فرآیند قانونی انتخاب و قرارداد مربوط را امضا کرده و در این تصویب نامه به‌عنوان «پیمانکار» نیز نامیده می شود.

ز ـ بلوک یا محدوده اکتشافی: منطقه جغرافیایی تعریف‌شده توسط شرکت ملی نفت ایران که به تأیید وزارت نفت رسیده و جهت انجام عملیات اکتشافی نفت انتخاب‌شده و منطقه قرارداد با طرف دوم قرارداد جهت کشف میدان یا مخزن تجاری می باشد.

ژ ـ حداقل تعهدات اکتشافی)Minimum Exploration Obligation(: حداقل عملیات اکتشافی شامل انواع عملیات لازم مانند مطالعات زمین‌شناسی، ثقل سنجی، لرزه نگاری، حفاری، ارزیابی مخازن باهدف کشف میدان یا مخزن تجاری و انجام حداقل هزینه های لازم جهت عملیات مذکور در مدت مقرر در قرارداد که توسط طرف دوم قرارداد تعهد می‌گردد.

س ـ برنامه توسعه Development Plan (DP))(: برنامه توسعه میدان یا مخزن که در شروع مرحله توسعه اعم از میدان ها یا مخزن های کشف‌شده، انجام عملیات بهبود و افزایش ضریب بازیافت میدان ها یا مخزن های در حال تولید مورد تأیید طرفین قرارداد واقع‌شده و متناسب با یافته‌های جدید در هنگام توسعه و رفتار واقعی میدان یا مخزن در مراحل تولید قابل‌بازنگری می‌باشد.

ش ـ تولید اولیه)First Production(: میزان تولید تعریف‌شده در برنامه توسعه میدان یا مخزن که در مرحله اول عملیات توسعه میدان/مخزن کشف‌شده)Green Field(حاصل‌شده یا میزان تولید اولیه اضافی حاصل از عملیات بهبود یا افزایش ضریب بازیافت که بر اساس برنامه مربوط حاصل می‌گردد.

ص ـ هزینه‌های مستقیم سرمایه ای ((DCC) Direct Capital Cost): کلیه هزینه‌های سرمایه‌ای لازم جهت توسعه، بهبود یا افزایش ضریب بازیافت مخزن، ازجمله کلیه هزینه‌های مدیریتی، مهندسی، حفاری، احداث تمام تأسیسات روزمینی و زیرزمینی لازم برای قابل بهره برداری کردن میدان یا مخزن نظیر تأسیسات فرآوری، انتقال، تزریق، تأسیسات فرآیندی و جنبی و راه اندازی کلیه واحدها، هزینه انجام‌شده در مرحله اکتشاف در صورت تجاری بودن میدان و نیز انجام مرمت، بازسازی ها و نوسازی های لازم در میدان ها یا مخزن های در حال تولید.

ض ـ هزینه‌های غیرمستقی) (IDC)(indirect Cost : کلیه هزینه‌هایی که به دولت، وزارتخانه ها و مؤسسات عمومی ازجمله شهرداری ها از قبیل انواع مالیات‌ها، عوارض‎، گمرک و بیمه تأمین اجتماعی پرداخت می شود.

تبصره ـ پرداخت مالیات، عوارض و سایر پرداخت های قانونی بر عهده و از تکالیف طرف دوم قرارداد و به‌تبع آن، تسویه‌حساب با دستگاه های ذیصلاح نیز از تکالیف وی می باشد. این پرداخت ها بر پایه اعلام مراجع قانونی دریافت کننده عیناً به‌عنوان هزینه های غیرمستقیم پذیرفته‌شده و به ترتیب مقرر در این تصویب نامه، در وجه طرف دوم قرارداد بازپرداخت خواهد شد.

ط ـ هزینه تأمین مالی ((COM) Cost Of Money): هزینه‌های تأمین مالی طرف دوم قرارداد به میزان و شرایطی که در قرارداد تعیین می‌شود.

ظ ـ هزینه‌های بهره برداری ((Opex) Operating Costs): کلیه مبالغی که طرف دوم قرارداد طبق قرارداد، برای انجام عملیات بهره برداری و بر اساس شرایط مندرج در قرارداد و استانداردهای حسابداری هزینه می کند.

ع ـ دستمزد (Fee): رقمی که متناسب با هر بشکه تولید اضافی نفت خام) یا هر هزار فوت مکعب استاندارد اضافی گاز طبیعی همراه) از میدان‌ها یا مخزن های نفتی یا هر هزار فوت مکعب استاندارد تولید اضافی گاز از میدان‌ها یا مخزن های گازی و حسب مورد هر بشکه میعانات گازی اضافی، ناشی از عملیات طرف دوم قرارداد تعیین می‌شود.

غ ـ خط پایه تخلیه (Depletion Base Line): عبارت است از خط یا منحنی فرایند تخلیه میدان یا مخزن بامنظور کردن تأسیسات موجود و در حالت عدم اجرای طرح های جدید بهبود یا افزایش ضریب بازیافت (EOR,EGR,IOR&IGR) که موردپذیرش طرف های اول و دوم قرارداد قرار می گیرد و به‌عنوان خط پایه تخلیه در قرارداد تعریف می شود.

خط پایه مذکور باید به تأیید شورای عالی مهندسی مخازن نفت برسد. وظایف، ترکیب و نحوه انتخاب اعضا و تصمیم‌گیری این شورا به پیشنهاد وزیر نفت به تصویب هیأت وزیران خواهد رسید.

ف ـ نفت، گاز یا میعانات گازی اضافی

)Incremental Oil, Gas& Condensate(: میزان تولید نفت، گاز یا میعانات گازی از میدان یا مخزن کشف‌شده )Green Field(یا میزان نفت، گاز یا میعانات گازی تولیدشده مازاد بر خط پایه تخلیه از میدان یا مخزن در حال تولید)Brown Field(موضوع قرارداد.

تبصره ـ در مواردی نظیر میدان ها یا مخزن های گازی در حال تولید و برای عملیات بهبود یا افزایش ضریب بازیافت حسب مورد میعانات گازی اضافی نسبت به خط پایه تخلیه می تواند مبنای محاسبه قرار گیرد.

ق ـ عملیات بهبود ضریب بازیافت

((IOR/IGR)Improved Oil /Gaz Recovery ): مجموعه ای از عملیات که منجر به نگهداشت سطح تولید یا بهبود ضریب بازیافت یا سرعت در بهره‌برداری (افزایش نرخ تخلیه) می گردد و می تواند در همه مراحل تولید در طول عمر میدان یا مخزن حسب مورد انجام شود (از قبیل انجام مطالعات تکمیلی زمین شناسی، مهندسی نفت و مخازن، اجرای طرح های ژئوفیزیک و لرزه نگاری های سه یا چهاربعدی حسب نیاز، طراحی و اجرای پروژه ‏هایی نظیر حفاری های جدید (infill Drilling)، به‌کارگیری فناوری های پیشرفته حفاری نظیر استفاده از حفاری‏ های چندجانبه و هوشمند، فرازآوری با گاز (Gas Lift) در میدان ها یا مخزن ها، ایجاد شکاف در مخزن (Fracturing)، استفاده از پمپ‏ های درون‌چاهی، بهبود روش های حفاری و استفاده حداکثر از حفاری های افقی و نظایر آن).

ک ـ عملیات افزایش ضریب بازیافت:

ـ افزایش ضریب بازیافت نفت (Enhanced Oil Recovery): به‌کارگیری انواع فناوری ‏های پیشرفته روز دنیا شامل مطالعات و طراحی روش های بهینه مهندسی مخازن و بهره برداری، به‌کارگیری انواع تزریق ها حسب نیاز میدان یا مخزن مانند تزریق گاز، آب، بخار، مواد شیمیایی، پلیمرها، تزریق CO۲و نظایر آن، کاربرد فناوری های تکمیلی در هر مرحله حسب ضرورت و نظایر آن‌که منجر به افزایش ضریب بازیافت و صیانت از منابع نفت، گاز یا میعانات گازی در طول عمر میدان یا مخزن می گردد.

ـ افزایش ضریب بازیافت گاز ( Enhanced Gaz Recovery): به‌کارگیری انواع فناوری‏ های پیشرفته روز دنیا که منجر به فشار افزایی یا تثبیت فشار مخزن یا میدان و همچنین حداکثر جابه جایی (Displacement) و درنتیجه افزایش ضریب بازیافت گاز از مخزن یا میدان می گردد.

گ ـ منطقه قراردادی (Contract Area): منطقه جغرافیایی با مختصات معین که در قرارداد برای انجام عملیات موضوع قرارداد تعیین می گردد.

ل ـ سقف باز هزینه های سرمایه ای (Open Capex): انعطاف پذیر بودن میزان هزینه های سرمایه ای نسبت به رفتار و واقعیت های میدان، تحولات واقعی بازار در چارچوب برنامه مالی عملیاتی سالانه تصویب‌شده و همچنین نیاز به سرمایه ‏گذاری های ضروری بعدی جهت بهبود راندمان و بهره وری میدان.

م ـ برنامه مالی عملیاتی سالانه: برنامهای که در چارچوب طرح های عملیاتی و اصلاحات و بازنگری های لازم ناشی از واقعیت‏ های پروژه و رفتار واقعی میدان توسط طرف دوم قرارداد تهیه و به تصویب طرف اول قرارداد می رسد. تصویب این برنامه از سوی طرف اول قرارداد نهایی بوده و جهت اجرا به‌طرف دوم قرارداد ابلاغ می گردد. این برنامه شامل جزئیات هزینه ‏ها و عملیات لازم سالانه برای توسعه و بهره‌برداری می‌باشد.

ماده ۲ ـ قراردادهای موضوع این تصویب نامه به سه دسته تقسیم می شوند:

الف ـ دسته اول: قراردادهای اکتشاف و در صورت کشف میدان یا مخزن تجاری، توسعه میدان یا مخزن و در ادامه، بهره برداری از آن به ترتیب و تا مدت مقرر در قرارداد می باشد. در این دسته واگذاری عملیات توسعه و بهره برداری، به‌صورت پیوسته با عملیات اکتشاف در صورت کشف میدان یا مخزن تجاری توسط طرف دوم قرارداد و با در نظر گرفتن برنامه های برداشت صیانتی از مخازن نفت و گاز مجاز می باشد. در این دسته از قراردادها حداقل تعهدات شرکت های پیشنهاددهنده برای عملیات و سرمایه گذاری در محدوده اکتشافی موردنظر به‌روشنی تعیین و از سوی طرف دوم قرارداد تعهد می شود.

ب ـ دسته دوم: قراردادهای توسعه میدان ها یا مخزن های کشف‌شده و در ادامه، بهره برداری از آن‌ها به ترتیب و تا مدت مقرر در قرارداد می باشد.

پ ـ دسته سوم: قراردادهای انجام عملیات بهبود یا افزایش ضریب بازیافت (EOR/IOR/EGR/IGR) در میدان‌ها یا مخزن های در حال بهره برداریBrown Field)(بر پایه مطالعات مهندسی مخزن و در ادامه، بهره‌برداری از آن‌ها به ترتیب و تا مدت مقرر در قرارداد می باشد.

ماده ۳ ـ در تمامی قراردادهایی که بر اساس این تصویب نامه منعقد می گردند، اصول زیر حاکم می باشد:

الف ـ اعمال حق حاکمیت و مالکیت عمومی برکلیه منابع و ذخایر نفت و گاز طبیعی کشور از طریق وزارت نفت به نمایندگی از طرف جمهوری اسلامی ایران.

ب ـ عدم تضمین تعهدات ایجادشده در قرارداد توسط دولت، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و بانک های دولتی.

پ ـ منوط کردن بازپرداخت کلیه هزینه های مستقیم، غیرمستقیم، هزینه‌های تأمین مالی و هزینه های بهره‌برداری و پرداخت دستمزد طبق قرارداد از طریق تخصیص بخشی (به ترتیب مقرر در بند (پ) ماده (۶) این تصویب نامه) از محصولات اضافی میدان یا عواید حاصل از اجرای قرارداد بر پایه قیمت روز فروش محصول. تشخیص پرداخت به پیمانکار از طریق تحویل محصولِ میدان یا مخزن یا عواید آن به‌جای محصول (تا پایان بازپرداخت/پرداخت مطالبات پیمانکار) با شرکت ملی نفت ایران میباشد.

ت ـ کلیه مخاطرات، ریسک ها و هزینه‌ها در صورت عدم کشف میدان یا مخزن تجاری بر عهده طرف دوم قرارداد می باشد.

ریسک های عدم دستیابی به اهداف موردنظر قراردادی یا ناکافی بودن محصول میدان یا مخزن برای استهلاک تعهدات مالی ایجادشده بر عهده طرف دوم قرارداد می باشد.

تبصره ـ در صورت عدم‌کفایت میزان تولید تخصیص داده‌شده برای پرداخت یا بازپرداخت مطالبات تأییدشده پیمانکار در دوره قرارداد، هزینه های بازپرداخت نشده و دستمزد متعلقه پرداخت‌نشده در دوره طولانی تری که در قرارداد تعریف خواهد شد، از همان مخزن و در سقف مقرر در بند (پ) ماده (۶) این تصویب نامه حسب مورد بازپرداخت یا پرداخت می گردد.

ث ـ پذیرش دستمزد متناسب با شرایط هر طرح باهدف تأمین نرخ بازگشت سرمایه مورد انتظار منطقی، جبران ریسک و ایجاد انگیزه برای طرف دوم قرارداد در به‌کارگیری روش‌های بهینه و فناوری های نوین و پیشرفته در اکتشاف، توسعه و

بهره برداری.

ج ـ تعهد طرف دوم قرارداد به برداشت صیانتی از مخازن نفت و گاز در طول دوره قرارداد با به‌کارگیری فناوری های نوین و پیشرفته و سرمایه گذاری های لازم ازجمله اجرای طرح های بهبود یا افزایش ضریب بازیافت متناسب با پیچیدگی های میدان یا مخزن.

چ ـ تمام عملیات پیمانکار از تاریخ شروع قرارداد به نام و از طرف کارفرما انجام خواهد شد و کلیه اموال اعم از ساختمان‌ها‏، کالاها، تجهیزات، چاه ها و تأسیسات سطح الارضی و تحت الارضی از همان تاریخ متعلق به کارفرما می‌باشد.

ح ـ انجام مطالعات ارزیابی زیست‌محیطی و رعایت مقررات و ملاحظات ایمنی، بهداشتی، زیست‌محیطی و اجتماعی در اجرای طرح ها.

خ ـ در صورت وقوع شرایط فورس ماژور (قوه قاهره) در هرکدام از دوره‌های توسعه و بهره برداری که ممکن است موجب سقوط تعهد، تعلیق یا فسخ قرارداد نیز گردد، تسویه‌حساب در مورد مطالباتی که پیمانکار طبق قرارداد مستحق دریافت آن‌ها می باشد تا زمان رفع شرایط فورس ماژور معلق گردیده و پس از رفع این شرایط در چارچوب ضوابط قرارداد صورت می‏ پذیرد.

د ـ چنانچه وزارت نفت تصمیم به کاهش سطح تولید به دلیلی جز دلایل فنی مربوط به میدان یا مخزن داشته باشد، اولویت اعمال چنین کاهشی از سطح تولید میدان‌ها یا مخزن هایی که متعهد به بازپرداخت نیستند، می‏ باشد و درصورتی‌که این تصمیم در مورد میدان یا مخزن موضوع قرارداد اتخاذ شود، نباید در بازپرداخت مطالبات سررسید شده و پرداخت دستمزد متعلقه به پیمانکار تاثیر بگذارد.

ماده ۴ ـ به‌منظور انتقال و ارتقای فناوری ملی در حوزه عملیات بالادستی نفت و اجرای طرح‌های بزرگ و توانمندسازی شرکت‌های ایرانی برای اجرای پروژه‌های بزرگ داخلی و نیز حضور در بازارهای منطقه‌ای و بین‌المللی، موارد زیر در قراردادهای موضوع این تصویب نامه اعمال می گردد:

الف ـ در هر قرارداد برحسب شرایط شرکت/ شرکت‌های ایرانی اکتشاف و تولید E&P) ـ (Exploration&Productionکه صلاحیت آن ها طبق ضوابط و شرایطی که وزارت نفت ابلاغ می کند، به تأیید شرکت ملی نفت ایران می رسد، به‌عنوان شریک شرکت یا ‏شرکت‌های معتبر نفتی خارجی حضور دارد/ دارند و با حضور در فرآیند اجرای قرارداد، امکان انتقال و توسعه دانش فنی و مهارت‌های مدیریتی و مهندسی مخزن به آن‌ها میسر می گردد. طرف دوم قرارداد موظف به ارایه برنامه انتقال و توسعه فناوری به‌عنوان بخشی از برنامه مالی عملیاتی سالانه می‌باشد. در هر قرارداد سیاست های اجرایی و اقدامات عملیاتی برای تحقق مفاد این بند باید به‌عنوان پیوست فناوری قرارداد آورده شود.

تبصره ۱ ـ هرگاه شرکت / شرکت های ایرانی اکتشاف و تولی (E&P) صلاحیت دار ایرانی، به تشخیص وزارت نفت برای بر عهده گرفتن نقش راهبری در اجرای طرح هایی توانمند شناخته شوند، این شرکت‌ها می‌توانند با انتخاب شریک صاحب صلاحیت خارجی به ترتیبی که وزارت نفت مقرر می‌کند یا به‌طور مستقل (و در صورت نیاز با انتخاب MC و مشاور معتبر همکار)، به عقد قرارداد با شرکت ملی نفت ایران و اجرای آن با رعایت مفاد این تصویب‌نامه اقدام نمایند.

تبصره ۲ ـ طرف دوم قرارداد ملزم به اعمال بندهای انتقال و توسعه فناوری قرارداد اصلی در قراردادهای منعقده با پیمانکاران فرعی خود حسب مورد می‌باشد.

ب ـ طرف دوم قرارداد، ملزم به حداکثر استفاده از توان فنی و مهندسی، تولیدی، صنعتی و اجرایی کشور بر اساس قانون حداکثر استفاده از توان تولیدی و خدماتی در تأمین نیازهای کشور و تقویت آن‌ها در امر صادرات و اصلاح ماده (۱۰۴) قانون مالیات های مستقیم ـ مصوب ۱۳۹۱ ـ و دستورالعمل ها و آیین نامه های مربوط می‌باشد.

پ ـ طرف دوم قرارداد متعهد به استفاده حداکثری از نیروی انسانی داخلی در اجرای قرارداد و ارایه برنامه جامع آموزشی جهت ارتقای کیفی این نیروها و انجام سرمایه‌گذاری‌های لازم در قالب هزینه‌های مستقیم سرمایهای برای انجام برنامه‌های آموزشی و تحقیقاتی ازجمله ارتقا و بهروزرسانی مراکز تحقیقاتی موجود و ایجاد مراکز تحقیقاتی مشترک و یا اجرای طرح‌های تحقیقاتی مشترک مرتبط می شود. این برنامه‌ها باید متناسب با عملیات (اکتشاف، ارزیابی، توسعه اولیه، توسعه آتی مشتمل بر بهبود تولید و افزایش ضریب بازیافتEGR/ EOR و IGR/IOR) با توافق شرکت ملی نفت ایران در هر مرحله از عمر مخزن با زمانبندی مشخصِ متناسب در هر قرارداد ارایه شود.

ت ـ در شرکت بهره برداری موضوع‌بند (الف) ماده (۱۱)، سمت های مدیریتی، حسب مورد و شرایط موردتوافق که در قرارداد خواهد آمد، چرخشی می باشد. در سازمان مدیریتی این شرکت، سمت های مدیریت اجرایی به‌تدریج به اتباع ایرانی واگذار می شود تا امکان انتقال دانش فنی و مهارت های مدیریتی به‌طرف ایرانی به‌خوبی میسر گردد.

ماده ۵ ـ قراردادهای موضوع این تصویب نامه با رعایت قوانین و مقررات حاکم بر معاملات شرکت ملی نفت ایران و پس از کسب مجوزهای لازم از مراجع ذیصلاح قانونی در هر مورد توسط شرکت یادشده با طرف دوم قرارداد منعقد می گردد.

ماده ۶ ـ نحوه اجرای قراردادهای موضوع این تصویب نامه به شرح زیر می باشد:

الف ـ شرکت ملی نفت ایران برای انجام عملیات اکتشافی در یک منطقه قراردادی و عملیات توسعه ای متعاقب آن (دسته اول قراردادها)، حداقل تعهدات اکتشافی موردنظر خود را تعیین و با رعایت قوانین و مقررات مربوط از شرکت های معتبر و صاحب صلاحیت نفتی دعوت به ارایه پیشنهاد می نماید. برای انجام عملیات توسعه یک میدان یا مخزن کشف‌شده یا انجام اقدامات به‌منظور بهبود یا افزایش ضریب بازیافت در یک میدان یا مخزن موجود (دسته های دوم و سوم قراردادها) شرکت ملی نفت ایران، با انجام مطالعات مهندسی مخزن یک چارچوب مقدماتی برای توسعه ارایه کرده و از شرکت های معتبر و صاحب صلاحیت نفتی دعوت به ارایه پیشنهاد می نماید. چنین طرحهایی در هر دو دسته قراردادها به‌عنوان راهنما برای پیشنهاددهندگان بوده و مانع از دریافت و بررسی پیشنهادهای جدید از شرکت های نفتی نمی باشد.

تبصره ۱ ـ عملیات توسعه میدان یا مخزن یا انجام عملیات بهبود یا افزایش ضریب بازیافت (EGR/EOR//IGR IOR) در چارچوب برنامه توسعه به‌صورت مرحله بندی (پلکانی) و برای هر مرحله بر اساس نتایج حاصله از رفتار مخزن در مرحله قبل انجام می شود.

تبصره ۲ ـ تشخیص صلاحیت فنی و مالی شرکت‌های داخلی و خارجی با شرکت ملی نفت ایران خواهد بود.

ب ـ دستمزد پروژه (Fee)، به یکی از ارزهای موردقبول بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران به تشخیص وزارت نفت برای هر بشکه نفت اضافی در میدان ها یا مخزن های نفتی و برای هر هزار فوت مکعب استاندارد گاز یا هر بشکه میعانات گازی اضافی در میدان ها یا مخزن های گازی می باشد.

این دستمزد با توجه به بند (ث) ماده (۳) این تصویب نامه، باهدف ایجاد انگیزه برای به‌کارگیری روش های بهینه در اکتشاف، توسعه، تولید و بهره‌برداری حسب شرایط هر طرح، به‌صورت تابعی از عواملی نظیر سطح توان تولید هر میدان یا مخزن و نیز رعایت ضرایب ریسک مناطق اکتشافی، شناور بوده و متناسب باقیمت‌های بین المللی نفت و میعانات گازی و نیز قیمت های منطقه یا قراردادی گاز به‌صورت نقدی یا تحویل محصول تعیین می شود و به قیمت روز از شروع تولید اولیه تا پایان دوره قرارداد پرداخت خواهد شد. این دستمزد (Fee)، یکی از مبانی اصلی تعیین شرکت برنده با رعایت قوانین و مقررات مربوط می باشد.

پ ـ دستمزد برای تولید هر بشکه نفت از میدان‌ها یا مخزن های نفتی یا هر هزار فوت مکعب استاندارد گاز و هر بشکه میعانات گازی از میدان‌ها یا مخزن های گازی و بازپرداخت هزینه‌های مستقیم، هزینه های غیرمستقیم و هزینه های بهره‏ برداری به همراه هزینه‌های تأمین مالی متعلقه بر اساس قرارداد حسب مورد جهت اجرای طرح از محل حداکثر پنجاه‌درصد از نفت خام یا میعانات گازی تولیدی اضافی و تا هفتادوپنج درصد از گاز طبیعی اضافی و دیگر محصولات و یا عواید آن‌ها بر پایه قیمت روز فروش محصول پس از رسیدن به تولید اولیه انجام می شود. پایان دوره قرارداد مانع از بازپرداخت هزینه‌های باقیمانده، با شرایط مندرج در قرارداد نمی گردد.

تبصره ـ درصورتی‌که بخشی از محصولات میدان های موضوع قرارداد که باید صرف بازپرداخت تعهدات یا پرداخت دستمزد به‌طرف دوم قرارداد شود، به تشخیص وزیر نفت برای مصرف در بازار داخل موردنیاز باشد، شرکت ملی نفت ایران مجاز است نسبت به معاوضه (Swap) آنها اقدام نماید.

ت ـ در طرف دوم قرارداد، هیچ‌یک از اشخاص طرف قرارداد مجاز به واگذاری (Assignment) تمام یا بخشی از سهم / سهام (انتقال حقوق و تعهدات) خود در قرارداد به اشخاص دیگر، بدون موافقت شرکت ملی نفت ایران نخواهند بود.

ماده ۷ ـ در قراردادهای موضوع این تصویب نامه وزارت نفت مجاز است دوره قرارداد را متناسب بازمان موردنیاز اجرای طرح ها و حداکثر به مدت بیست سال از تاریخ شروع عملیات توسعه در نظر بگیرد. دوره مزبور در صورت اجرای طرح های افزایش ضریب بازیافت مخازن و یا افزایش تولی)/EGR EOR / IOR/IGR(، متناسب با نیازهای عملیاتی و اقتصادی هر طرح تا مدت پنج سال قابل تمدید می باشد. در مورد طرح‏ های پیوسته اکتشاف ـ توسعه و بهره برداری، دوره اکتشاف حسب مورد به دوره یادشده قرارداد اضافه می گردد.

ماده ۸ ـ نحوه هزینه کرد برای رسیدن به اهداف قراردادی مطابق موارد زیر می باشد:

الف ـ هزینه های عملیات اکتشافی یا توصیفی با استفاده از اصل حداقل تعهدات اکتشافی یا توصیفی در فرآیند تعیین طرف دوم قرارداد تعریف و تعیین می شود.

ب ـ هزینه ها و شرح کار عملیات اکتشافی یا توصیفی، توسعه و بهره برداری، حسب مورد بر اساس برنامه مالی عملیاتی سالیانه مصوب جهت تحقق اهداف نهایی طرح متناسب با شرایط و رفتار مخزن با توافق طرفین قرارداد تعیین می شود.

پ ـ در هر قرارداد طرف دوم عملیات خود را در چارچوب فرایندهای منضم به قرارداد انجام می دهد.

ت ـ در هر قرارداد کارگروه مشترک مدیریت قرارداد تشکیل می شود که نظارت بر کلیه عملیات طرح را بر عهده داشته و تصمیمات فنی، مالی و حقوقی در چارچوب قرارداد، واگذاری پیمان های دست‌دوم و نیز برنامه مالی عملیاتی سالانه را اتخاذ می نماید. مسئولیت اجرای عملیات در چارچوب برنامه مالی عملیاتی مصوب بر عهده طرف دوم قرارداد می باشد. این کارگروه از تعداد مساوی نمایندگان طرف های اول و دوم قرارداد با حق رای مساوی تشکیل می گردد. تصمیمات این کارگروه به‌اتفاق آرا می باشد و باید به تأیید مقام مجاز در شرکت ملی نفت ایران برسد.

ث ـ تمام عملیات اجرایی طرف دوم در چارچوب برآورد کلی طرح و نیز برنامه مالی عملیاتی سالانه مصوب و با مسئولیت و ریسک وی به انجام می‌رسد. اجرای این عملیات پس از تصویب کارگروه مشترک مدیریت و تأیید کارفرما، در چارچوب فرایندهای عملیاتی منضم به قرارداد و حسب مورد به شرکت‌های صاحب صلاحیت واگذار می شود. این نوع از قرارداد به لحاظ ماهیت آن سقف هزینه ثابت در هنگام انعقاد قرارداد نداشته و سقف باز هزینه های سرمایه ای (Open Capex) است و ارقام ابتدایی صرفاً جنبه برآوردی و پیش‌بینی دارد، هزینه های واقعی تأییدشده بر اساس برنامه های مالی عملیاتی سالانه که منطبق با رفتار میدان و شرایط بازار مصوب می شود، به‌حساب طرح منظور می گردد.

ج ـ انجام تمامی اقدامات مندرج در قرارداد (به‌جز مدیریت مجموعه پیمان و انجام مطالعات مهندسی مخزن) به پیمانکاران و سازندگان صاحب صلاحیت واگذار می‏ گردد. انتخاب این پیمانکاران فرعی یا دست‌دوم طبق شیوه نامه ای که منضم به قرارداد است، توسط پیمانکار انجام و به ترتیب مقرر دربند (ت) همین ماده به تأیید کارفرما می رسد.

تبصره ـ انجام مطالعات مهندسی مخزن و هزینه‌های انجام این عملیات از سوی طرف دوم قرارداد به ترتیبی که در قرارداد توافق خواهد شد، قابل‌پذیرش بوده و به‌عنوان هزینههای مستقیم منظور می گردند.

ماده ۹ ـ تمام هزینه های مستقیم، هزینه های غیرمستقیم، هزینه های تأمین مالی متعلقه بر اساس قرارداد (حسب مورد) و هزینه های بهره برداری طرح اعم از عملیات اکتشافی، توسعه ای، طرح‏ های بهبود یا افزایش ضریب بازیافت از ابتدا تا انتها توسط پیمانکار تأمین و به‌موقع پرداخت می گردد.

ماده ۱۰ ـ نحوه بازپرداخت هزینه ها به شرح زیر می باشد:

الف ـ از زمان رسیدن میدان یا مخزن به تولید اولیه یا اضافی، به ترتیب توافق شده در مورد میدان ها یا مخزن های کشف‌شده و میدان ها یا مخزن های در حال تولید، بازپرداخت هزینه‌های مستقیم سرمایه‏ای، هزینه های غیرمستقیم و هزینه های تأمین مالی قراردادی (حسب مورد) طبق دوره تعیین‌شده در قرارداد، محاسبه، تقسیط و بازپرداخت می شود.

ب ـ هزینه های بهره برداری و هزینه های غیرمستقیم دوره بهره برداری از شروع تولید اولیه به‌صورت جاری محاسبه و بازپرداخت می گردد. همچنین پرداخت دستمزد متعلقه به پیمانکار نیز طبق شرایط مندرج در قرارداد از همان زمان آغاز می شود.

پ ـ کلیه پرداخت‌های مندرج در بندهای (الف) و (ب) این ماده از محل منابع موضوع‌ بند (پ) ماده (۶) از محصولات یا عواید حاصل از تولیدات مخزن یا میدان موضوع قرارداد، به قیمت روز یا به‌صورت نقدی در سررسیدها به پیمانکار تحویل یا پرداخت می شود.

ماده ۱۱ ـ بهره برداری از طرح های قراردادهای موضوع این تصویب نامه مطابق بندهای زیر می باشد:

الف ـ از زمان شروع بهره برداری در مورد طرح های توسعه میدان های کشف‌شده یا به نتیجه رسیدن تولید اضافی ناشی از عملیات پیمانکار در طرح های بهبود (IGR IOR/) یا افزایش ضریب بازیافت (EGR EOR/) تولید و بهره برداری از تأسیسات به‌نحوی‌که در قرارداد توافق می شود، با حفظ مسئولیت های طرف دوم قرارداد، توسط شرکتی ایرانی (که ازنظر صلاحیت حرفهای به تأیید کارفرما می رسد)، انجام می گردد.

تبصره ـ در مورد میدان ها یا مخزن های در حال تولید و بهره برداری، درصورتی‌که طرف اول برای مرحله بهره برداری، انجام عملیات بهره برداری را با مشارکت یکی از شرکت های تابعه خود ضروری دانسته و این موضوع به تأیید وزارت نفت نیز برسد، بین طرف دوم قرارداد و شرکت تابعه شرکت ملی نفت ایران یک موافقت‌نامه عملیاتی مشترک امضا می شود. این عملیات با حفظ مسئولیت پشتیبانی و نظارت کامل فنی، مالی، حقوقی و تخصصی طرف دوم قرارداد، همراه با تأمین تجهیزات، قطعات و مواد مصرفی لازم توسط وی، به‌صورت مشترک انجام می شود. شرکت تابعه ذی ربط موظف است در بهره برداری از تأسیسات موضوع قرارداد، کلیه دستورالعمل های فنی، حرفهای و برنامه های عملیاتی طرف دوم قرارداد را که به تأیید شرکت ملی نفت ایران رسیده است، رعایت و اجرا نماید.

ب ـ هزینه های بهره برداری بر اساس برنامه مالی عملیاتی سالانه تعیین و توسط پیمانکار پرداخت و از محل منابع ناشی از تولید نفت، گاز یا میعانات گازی و دیگر محصولات تولیدی میدان یا مخزن به ترتیب مقرر در این تصویب نامه بازپرداخت می‏ گردد.

پ ـ پیمانکار در دوره بهره برداری ضمن این‌که موظف به انجام تعهدات خود به‌موجب قرارداد توسعه، بهبود یا افزایش ضریب بازیافت میدان یا مخزن می‌باشد، مکلف است با توجه به اطلاعاتی که از حضور در بهره‌برداری میدان کسب می‏ کند و در پی آن با انجام مطالعات لازم برای اصلاح طرح توسعه و در صورت نیاز، به ارایه پیشنهاد طرح های اصلاحی باهدف حفظ ظرفیت، بهبود یا افزایش بازیافت نفت یا گاز از میدان یا مخزن بپردازد. درصورتی‌که کارفرما این طرح ها را تصویب نماید، با اعمال همان روش ها و شیوه ها و شرایط موجود در قرارداد اصلی این طرح ها نیز با انجام اصلاحات در برآورد هزینه ها، زمان‏بندی قرارداد، دستمزد مربوط و نیز بامنظور نمودن هزینه‌های مربوط در برنامه مالی عملیاتی سالانه طرح به اجرا درمی‌آید.

ت ـ در جریان بهره برداری، هرگونه اجرای طرح جدید در منطقه قراردادی باید به تصویب کارفرما برسد و طرف دوم قرارداد طبق قرارداد موظف به بهره برداری با بهترین شیوه های متعارف کار در صنعت جهانی نفت با تشخیص وزارت نفت از کلیه تأسیساتی است که طبق مقررات همین ماده برای بهره برداری در اختیار وی قرار می گیرد.

ث ـ نفت، گاز یا میعانات گازی و دیگر مواد موجود در مخازن موضوع قرارداد کلا متعلق به جمهوری اسلامی ایران و نفت، گاز یا میعانات گازی و نیز هرگونه فرآورده جانبی حاصله از تولید کلاً متعلق به کارفرما می باشد.

ج ـ در صورت نیاز به انجام تعمیرات اساسی تجهیزات یا ورود مجدد به چاهها و انجام تعمیرات در آن‌ها (Over Work) یا هر‏گونه عملیات مربوط به حفظ و نگهداری تجهیزات و تأسیسات، این عملیات با مجوز کارفرما توسط و با هزینه طرف دوم قرارداد انجام‌شده و بازپرداخت آن از محل درآمدهای حاصل از نفت اضافی تولیدی میدان یا مخزن به‌علاوه هزینه تأمین مالی به میزان توافق شده در قرارداد بازپرداخت می گردد.

ماده ۱۲ ـ به شرکت ملی نفت ایران اجازه داده می شود در صورت ضرورت پس از اخذ مجوز موردی از وزیر نفت، با رعایت ماده (۱) (جز بند (ظ) این ماده)، ماده (۳) (جز بند (ث) این ماده) تبصره (۲) بند (الف) و بندهای (ب) و (پ) ماده (۴)، ماده (۵)، تبصره ذیل بند (پ) ماده (۶) و مواد (۸)، (۹) و (۱۰) نسبت به عقد قرارداد بیع متقابل برای توسعه میدان یا مخزن کشف‌شده و توسعه‌نیافته اقدام نماید. در این قراردادها شرکت ملی نفت ایران مجاز است با رعایت مفاد بند (پ) ماده (۶) نسبت به بازپرداخت هزینه‌های مستقیم، هزینه های غیرمستقیم به همراه هزینه‌های تأمین مالی و نیز پرداخت حق ‏الزحمه (Remuneration) متعلقه به‌طرف دوم قرارداد به روال معمول در قراردادهای منعقده مشابه، در جدول زمانی توافق شده در قرارداد اقدام نماید.

ماده ۱۳ ـ پیش از تحویل اطلاعات مخازن نفت و گاز به شرکت‌های طرف مذاکره با شرکت ملی نفت ایران و یا شرکت هایی که مایل به حضور در مناقصه‌های مربوط به اجرای طرح‌های موضوع این تصویب نامه می باشند (و صلاحیت اولیه ایشان به تأیید شرکت ملی نفت ایران رسیده)، این شرکت ها باید، سند رازداری و حفظ محرمانگی (Confidentiality Agreement) این اطلاعات را به امضا برسانند و طی آن متعهد شوند که مدیران، کارکنان، کارشناسان و دیگر افراد ذی‌ربط شرکت امضاکننده سند مذکور و نیز شرکت های تابعه آن‌که حسب ضرورت باید بدین اطلاعات دسترسی داشته باشند، اطلاعات دریافتی را مطابق با مفاد سند یادشده به شکل کاملاً محرمانه نگاه خواهند داشت و بدون مجوز شرکت ملی نفت ایران (و ترتیباتی که در سند یادشده مشخص می‌شود)، این اطلاعات را در اختیار هیچ شخص ثالثی قرار نخواهند داد و هرگاه مشخص شود که این اطلاعات به‌صورت غیرمجاز در اختیار اشخاصی قرارگرفته، طرف مقابل در برابر شرکت ملی نفت ایران، ملزم به جبران خسارات ناشی از عدم انجام تعهدات موضوع سند رازداری و حفظ محرمانگی خواهد بود.

ماده ۱۴ ـ در تنظیم متن هر قرارداد و پیوست های آن، علاوه بر مراعات مواردی که به‌صراحت در این تصویب نامه بدانها اشاره‌شده، باید حقوق، تعهدات و مسئولیت های طرفین قرارداد در زمینه های مختلف مانند فرآیند حسابداری و حسابرسی، روش انجام پرداخت یا بازپرداخت مالی، بازرسی فنی، تعمیر و نگهداری، روش های اندازه گیری تولید، آموزش نیروی انسانی، سلامت، ایمنی و محیط‌زیست، واردات و صادرات، بیمه، محرمانگی، شرایط خاتمه و فسخ قرارداد، فورس ماژور، رهاسازی منطقه قراردادی، نحوه حل‌وفصل اختلافات و زبان قرارداد نیز به‌روشنی در متون یادشده تعریف و مشخص گردد.

ماده ۱۵ ـ قراردادهایی مشمول مقررات این تصویب نامه می باشند که به‌طور مشخص مسوولیت عملکرد مخزن در دوره بهره ‏برداری و به‌تبع آن بازپرداخت هزینه های طرف دوم قرارداد و پرداخت دستمزد و حق‌الزحمه به‌طرف دوم قرارداد منوط به میزان موفقیت وی در تولید نفت و گاز می‌شود. لذا قراردادهایی که حسب نیازها و ضرورت های عملیاتی توسط شرکت ملی نفت ایران برای اکتشاف، نگهداشت تولید و یا دیگر عملیات نفتی که منجر به توسعه میدان ها یا مخزن ها و یا افزایش بازیافت از مخازن با شرکت های خدمات نفتی OSC (مانند شرکت های حفاری) و یا پیمانکاران ساخت و نصب (EPC / E&C) و دیگر عرضه کنندگان کالاها و خدمات موردنیاز منعقد می شود (اعم از این‌که پرداخت‌های به ایشان به‌صورت نقدی و یا همراه با تأمین مالی مانند قراردادهای EPCF باشد)، کماکان تابع مقررات مربوط به خود بوده و مشمول این تصویب‌نامه نمی باشند.

ماده ۱۶ ـ این تصویب نامه جایگزین تصویب نامه شماره ۱۰۴۰۸۹/ت ۵۲۴۴۵ هـ مورخ ۱۳۹۴/۸/۱۱ می شود.

معاون اول رئیس‎جمهور ـ اسحاق جهانگیری