نحوه مشارکت و سرمایه‌گذاری بخش غیردولتی در ارائه خدمات الکترونیکی (بخشنامه به کلیه دستگاه‌های اجرایی مشمول قانون مدیریت خدمات کشوری)
بخشنامه به کلیه دستگاه‌های اجرایی مشمول قانون مدیریت خدمات کشوری
در راستای اجرای ماده (۸) آیین‌نامه گسترش کاربری فناوری اطلاعات و ارتباطات مصوبه شماره ۸۹۶۰۴/ت ۵۲۳۳۳ هـ مورخ 1394/۰۷/11 هیئت محترم وزیران، مبنی بر لزوم استفاده از ظرفیت مشارکت بخش خصوصی در حوزه خدمات الکترونیکی و حصول اطمینان از رشد و توسعه متوازن فناوری اطلاعات در کشور منطبق باسیاست‌ها و راهبردهای توسعه دولت الکترونیکی، «دستورالعمل مشارکت و سرمایه‌گذاری بخش غیردولتی (بخش خصوصی و تعاونی) در ارائه خدمات الکترونیکی دولت جمهوری اسلامی ایران» (پیوست شماره ۱) و همچنین «طرح‌ها و پروژه‌های پیشنهادی دارای اولویت در ارائه خدمات الکترونیکی جهت مشارکت با بخش غیردولتی (خصوصی و تعاونی)» (پیوست شماره ۲) که در جلسه یازدهم کمیسیون توسعه دولت الکترونیکی مورخ 1394/۱۰/15 به تصویب رسید، جهت اجرا ابلاغ می‌گردد.
محمدباقر نوبخت- رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور
پیوست یک
دستورالعمل مشارکت و سرمایه‌گذاری بخش غیردولتی
(خصوصی و تعاونی) در ارائه خدمات الکترونیکی دولت جمهوری اسلامی ایران
مصوب یازدهمین جلسه کمیسیون توسعه دولت
الکترونیکی مورخ 1394/۱۰/15
مقدمه
این دستورالعمل در
راستای اجرای ردیف‌های (3)، (13)، (20) و (22) سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی
ابلاغی 1392/11/29 و اعمال مواد (7) و (12) قانون رفع موانع تولید رقابت‌پذیر و
ارتقای نظام مالی کشور مصوب 1394/02/27، ماده (27) قانون الحاق برخی مواد به قانون
تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت (2) مصوب 01393/12/6، بند (ب) ماده (214) قانون برنامه
پنج‌ساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران مصوب 1389/10/15، مواد (8) و (17) آیین‌نامه
توسعه و گسترش کاربری فناوری اطلاعات مصوب هیئت‌وزیران به شماره 89604/ت 52333 هـ
مورخ 1394/07/11 و ماده (15) ضوابط فنی و اجرایی توسعه دولت الکترونیکی مصوب شورای
عالی فناوری اطلاعات ابلاغی به شماره 200/145 مورخ 1393/06/11 در جهت تسهیل مشارکت
بخش خصوصی در پیاده‌سازی خدمات الکترونیکی، ایجاد روشی نظام‌مند و شفاف باهدف
ایجاد فرصت و رفتار برابر در قبال بخش غیردولتی (بخش خصوصی و تعاونی) و رقابت‌پذیر
توأم با استفاده بهینه از منابع مالی، مسئولیت‌پذیری طرفین مشارکت، کاهش مخاطرات
قراردادهای مشارکتی و نیز صیانت از حقوق مصرف‌کننده‌ها در حوزه خدمات الکترونیکی، تدوین‌شده
است.
ماده ۱- تعاریف
الف- کمیسیون
کمیسیون توسعه دولت الکترونیکی موضوع
ماده (۳) ضوابط فنی اجرایی توسعه دولت الکترونیکی
مصوب شورای عالی فناوری اطلاعات
ب- دستگاه اجرایی
دستگاه‌های موضوع ماده ۵ قانون مدیریت خدمات کشوری
ج- مشارکت
مشارکت اختصار از هرگونه مشارکت عمومی
خصوصی بوده و عبارت از رابطه‌ای قراردادی میان دستگاه اجرایی با بخش غیردولتی (بخش
خصوصی و تعاونی) است که در آن بخش غیردولتی (بخش خصوصی و تعاونی) نسبت به سرمایه‌گذاری
و ارائه هرگونه خدمات الکترونیکی هم‌راستا با اهداف دستگاه اجرایی اقدام کرده و
مخاطره‌ها بر اساس قرارداد منعقده بین طرفین پوشش داده می‌شود. سرمایه‌گذاری و
مشارکت بر اساس روش‌های شناخته‌شده ازجمله ساخت، بهره‌برداری و انتقال (BOT)،
ساخت، بهره‌برداری، پرداخت اجاره به سرمایه پذیر و انتقال
(BOLT)، ساخت، انتقال،
پرداخت اجاره به سرمایه‌گذار (BTL)، ساخت، مالکیت و بهره‌برداری (BOO)، تجهیز و بازسازی، مالکیت و بهره‌برداری (ROO)،
بهره‌برداری و نگهداری (O&M)، تجهیز و بازسازی، بهره‌برداری و انتقال
(ROT) و... قابل انجام است.
د- مشارکت‌کننده
منظور از مشارکت‌کننده، اشخاص حقوقی
(شامل بخش خصوصی و تعاونی) طرف مشارکت با دستگاه اجرایی است، به‌گونه‌ای که این
موضوع نیاز به انجام سرمایه‌گذاری مالی، توان تخصصی، عملیات اجرایی و یا ترکیبی از
آن‌ها از طرف مشارکت‌کننده داشته باشد.
هـ- شرکت پروژه
شرکتی که مشارکت‌کننده برای انجام پروژه
در صورت لزوم تأسیس می‌کند.
و- طرح مشارکت
عبارت است از طرح‌هایی که موضوع مشارکت
قرار می‌گیرند و کارکرد آن‌ها تأمین خدمات دولتی بر اساس مقررات و ضوابط نقشه جامع
دولت الکترونیکی و از منظر فنی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی توجیه‌پذیر باشند.
طرح‌های مشارکتی از دو نوع خودگردان و غیر
خودگردان هستند. طرح خودگردان طرحی است که دارای توجیه اقتصادی برای مشارکت‌کننده
بوده و عواید ناشی از آن، هزینه‌ها و سود موردنظر را پوشش می‌دهد. طرح غیر
خودگردان طرحی است که در صورت عدم‌حمایت )اعم از تضمین خرید خدمات، تضمین حداقل
تقاضا و سایر مشوق‌ها) دارای توجیه اقتصادی برای مشارکت‌کننده نیست.
ز- وجوه تکمیلی
منابع مالی تعهد شده دستگاه اجرایی در
راستای توجیه‌پذیری اقتصادی طرح، به استناد مدل مالی نهایی مصوب در مرحله انتخاب
طرف بخش غیردولتی (بخش خصوصی و تعاونی) مشارکت.
ماده ۲- دستگاه‌های اجرایی می‌توانند با شناسایی زمینه‌های مشارکت، از
بین خدمات اعلام‌شده توسط کمیسیون نسبت به تعریف طرح، انجام امکان‌سنجی، مطالعه
اولیه، تهیه درخواست برای پیشنهاد (RFP)، انتخاب مشارکت‌کننده و سایر ملزومات را با رعایت قانون برگزاری
مناقصات و رعایت مقررات مربوط به مزایده مندرج در آیین‌نامه معاملات دولتی، جهت
دریافت گواهی مشارکت از کمیسیون اقدام نمایند. این روش نافی سایر روش‌های مندرج در
سایر قوانین و مقررات نمی‌باشد و دستگاه‌های اجرایی حسب صلاحدید می‌توانند از این
روش استفاده نمایند.
تبصره ۱- علاوه بر فهرست اعلامی کمیسیون، دستگاه‌های اجرایی می‌توانند
فهرست خدمات و طرح‌های قابل مشارکت (اعم از پیشنهادی طرف مشارکت و یا خود دستگاه
اجرایی) را جهت تصویب به کمیسیون اعلام نمایند.
تبصره ۲-در مورد طرح‌هایی که توسط گروهی از شرکت‌ها انجام می‌شوند،
انعقاد قرارداد در قالب شرکت پروژه و یا اشخاص حقوقی دارای موافقت‌نامه مشارکت یا
شرکت‌نامه با ذکر وظایف و مسئولیت‌های هر یک از اشخاص به‌تنهایی و همه آن‌ها به‌طور
جمعی در قبال دستگاه اجرایی، مطابق پیوست بخشنامه شماره 100/67285 مورخ 13۸۹/۰۹/۱۳
سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور امکان‌پذیر است. استفاده از توان گروهی شرکت‌ها
در این قالب از اولویت انتخاب برخوردار است.
تبصره ۲-در مواردی که پیشنهاد مشارکت توسط مشارکت‌کننده به دستگاه
اجرایی با رعایت تبصره ۱ ارائه شود، مشارکت
در چارچوب بندهای (الف)، (ج) و یا (هـ) ماده (۲۹) قانون برگزاری مناقصات یا در چارچوب ترک تشریفات مناقصه موضوع
ماده (۲۷) قانون یادشده یا ترک تشریفات مزایده
موضوع ماده (۸۳) قانون محاسبات عمومی
از طریق روش‌های کارشناسی و بدون نیاز به برگزاری تشریفات مناقصه یا مزایده، امکان‌پذیر
است. موضوع طرح پس از تصویب در کمیسیون، توسط عالی‌ترین مقام دستگاه اجرایی و یا
مقام‌های مجاز صلاحیت‌دار جهت اجرا ابلاغ می‌شود. در خصوص طرح‌های استانی استاندار
مربوط مسئول ابلاغ طرح محسوب می‌شود.
ماده ۳- مشارکت‌کننده باید شرایط زیر را دارا باشد:
۱- توان مالی و تخصصی بر
اساس بخشنامه نظام‌مهندسی و استانداردهای تولید و توسعه نرم‌افزار (نماتن) سازمان
مدیریت و برنامه‌ریزی کشور مورخ 1383 یا قوانین و مقررات به‌روزآوری شده آن
۲- رتبه موردنیاز از
دبیرخانه شورای عالی انفورماتیک کشور و مجوز فعالیت از سازمان نظام صنفی رایانه‌ای
کشور
تبصره ۱- درصورتی‌که مشارکت‌کننده در قالب گروهی
از شرکت‌ها (شرکت پروژه/موافقت‌نامه مشارکت یا شرکت‌نامه) تعریف‌شده باشد، دارا
بودن حداقل رتبه موردنیاز با تعهد یکی از شرکت‌ها کفایت می‌کند.
تبصره ۲- دستگاه اجرایی می‌تواند علاوه بر ضوابط
فوق، معیارهای اجرایی، مالی و فنی دیگری را جهت ارزیابی و رتبه‌بندی شرکت‌ها (شرکت
پروژه/موافقت‌نامه مشارکت یا شرکت‌نامه) جهت انتخاب اعمال نماید.
ماده ۴- دستگاه اجرایی طرف مشارکت در صورت نیاز و فقدان تعرفه یا دستورالعمل
قیمت‌گذاری موظف است ظرف مدت یک ماه پس از اعلام موافقت کمیسیون برای اجرای به
شیوه مشارکت (ماده ۲)،
مدل قیمت‌گذاری طرح را جهت تعیین و تصویب تعرفه، کارمزد، حق‌الزحمه و سایر وجوه
درآمدی طرح به کمیسیون تنظیم مقررات و ارتباطات و سایر مراجع ذی‌ربط حسب مورد
ارسال نماید و کمیسیون تنظیم مقررات و ارتباطات ظرف مدت دو ماه مراتب را به تصویب می‌رساند.
ماده ۵- کمیسیون مرجع اصلی تصمیم‌گیری در خصوص طرح‌های مشارکتی حوزه
خدمات الکترونیکی است و می‌تواند برای تسهیل در اجرای این دستورالعمل و تسریع در
انجام وظایف کارشناسی، کارگروه تخصصی تشکیل دهد. اقدامات کمیسیون در این زمینه به
شرح زیر است:
الف - تعیین خط‌مشی اجرای طرح‌های
مشارکتی خدمات الکترونیکی
ب-
اعلان عمومی فهرست طرح‌های قابل مشارکت
با بخش غیردولتی (بخش خصوصی و تعاونی) در حوزه پیاده‌سازی خدمات الکترونیکی بر
اساس پیشنهاد دستگاه‌های اجرایی
ج- اعلام فهرست طرح‌های دارای اولویت
دستگاه‌های اجرایی جهت انجام به روش‌های مشارکتی به‌صورت دوره‌ای
هـ- نظارت و پایش کلان بر اجرای طرح‌های مشارکتی و تدوین الگوها و چارچوب‌ها،
دستورالعمل قیمت‌گذاری و سایر مستندات موردنیاز جهت پیشبرد طرح‌های مشارکتی
و- صدور و ابلاغ گواهی مشارکت برای
اجرای طرح¬های مصوب با مشارکت‌کننده انتخابی دستگاه
اجرایی
تبصره ۱- گواهی مشارکت برای طرح‌هایی صادر می‌شود
که طرح مشارکت شامل طرح کسب‌وکار (BP) توسط مشاور دارای صلاحیت در حوزه فناوری اطلاعات تهیه شود و یا
توسط دستگاه اجرایی مربوط تدوین و به تائید مشاور دارای صلاحیت در حوزه فناوری
اطلاعات برسد.
تبصره ۲- دبیرخانه کمیسیون (سازمان فناوری اطلاعات ایران) با استفاده از
ظرفیت شرکت‌های مشاور معتبر موظف است طرح کسب‌وکار (BP)
مشارکت و سایر ضوابط و ملاحظات ابلاغی
را برای این اقدامات حداکثر ظرف مدت یک ماه از تاریخ درخواست بررسی نماید و جهت
صدور گواهی در کمیسیون/کارگروه تخصصی طرح نماید.
ماده ۶- منشأ اصلی کسب درآمد در طرح‌های مشارکتی دریافت بهای خدمات از
کاربر نهایی، تعرفه، کارمزد یا سایر وجوهی است که استفاده‌کنندگان از خدمات مشارکت
می‌پردازند. دستگاه اجرایی می‌تواند در خصوص طرح‌های غیر خودگردان حسب مورد با
خرید تضمینی خدمت، پیش‌پرداخت، پرداخت وجوه تکمیلی و پرداخت بخشی از اقساط تسهیلات
طرح، به توجیه‌پذیری طرح مشارکت برای مشارکت‌کننده کمک کند.
ماده ۷- مشارکت‌کننده داخلی می‌تواند از ظرفیت
طرف‌های خارجی در قراردادهای موضوع این دستورالعمل استفاده نماید. استفاده از
مزایا و حمایت‌های قانون تشویق و حمایت سرمایه‌گذاری خارجی –مصوب ۱۳۸۱- برای
متقاضیان خارجی طرح‌های مشارکتی با رعایت قانون یادشده مجاز است.
ماده ۸- در قرارداد مشارکت حداقل باید موارد زیر مشخص‌شده باشد:
-تعیین دوره اعتبار قرارداد مشارکت و چگونگی تمدید آن
-تعیین نحوه جبران خسارت ناشی از قصور هر یک از طرفین در انجام
دادن تعهدات قراردادی
-تعیین شرایط فسخ قرارداد
-تعیین شرایط انتقال سهام شرکت پروژه، واگذاری حق انتفاع پروژه
به غیر و جایگزینی طرفین قرارداد مشارکت
-تعیین شرایط تجدیدنظر (بهبود و یا به‌روزرسانی) در مدل مالی
قرارداد، نحوه تجدیدنظر و تعیین مراجع تصویب آن
-تعیین نحوه پایش قرارداد برای حصول اطمینان از رعایت ضوابط و
استانداردهای مربوط و تأمین سطح موردتوافق از کمیت و کیفیت خدمات در طول دوره
مشارکت
-تعیین ضوابط و استانداردهای کار
-تعیین نحوه برخورد با شرایط ویژه اقتصادی (نظیر تورم ریالی/
ارزی خارج از نرم ۳ سال گذشته، رکود
اقتصادی و...)
-تعیین تضامین قبل، حین و بعد از قرارداد
-تعیین نحوه حل اختلاف
تبصره- دستگاه اجرایی و مشارکت‌کننده می‌توانند
در متن قرارداد فی‌مابین، کمیسیون را به‌عنوان مرجع حل اختلاف تعیین نمایند.
کمیسیون در این صورت مرجع حل اختلافات احتمالی خواهد بود.
ماده ۹- در تهیه طرح‌های مشارکت، اجرا و بهره‌برداری باید کلیه ضوابط
امنیتی ابلاغی مرکز مدیریت راهبردی افتا رعایت شود.
ماده ۱۰- گزارش عملکرد این دستورالعمل و کلیه
مجوزهای صادره به همراه میزان مشارکت بخش غیردولتی (بخش خصوصی و تعاونی) در همکاری
با دولت به صورت سالانه اعلان عمومی می‌شود. دستورالعمل پس از ارزیابی عملکرد
سالانه اجرای آن درصورت نیاز توسط کمیسیون مورد بازنگری قرار می‌گیرد.
این دستورالعمل در یازدهمین جلسه
کمیسیون توسعه دولت الکترونیکی در تاریخ ۹۴/۱۰/۱۵
به تصویب رسیده است.
پیوست دو
طرح‌ها و پروژه‌های پیشنهادی دارای
اولویت در ارائه خدمات الکترونیکی جهت مشارکت با بخش غیردولتی (خصوصی و تعاونی)
طرح‌های ارائه خدمات الکترونیکی دارای
اولویت که دستگاه‌های اجرایی می‌توانند به روش‌های مشارکتی پیاده سازی نمایند و در
یازدهمین جلسه کمیسیون توسعه دولت الکترونیکی در تاریخ 13۹۴/۱۰/۱۵ به تصویب رسیده است، به شرح زیر می‌باشد. بدیهی است در صورت پیشنهاد دستگاه‌های
اجرایی و پس از تصویب در کمیسیون موارد به روزرسانی و اعلام می‌شود:
۱. طرح سامانه یکپارچه
گمرک جمهوری اسلامی ایران- گمرک جمهوری اسلامی ایران
۲. طرح صدور ویزای
الکترونیکی- وزارت امور خارجه
۳. طرح سامانه متمرکز
مجوزهای جهاد کشاورزی- وزارت جهاد کشاورزی
۴. طرح سامانه صدور
مجوزهای صنعت، معدن و تجارت- وزارت صنعت، معدن و تجارت
۵. طرح سامانه متمرکز
مجوزهای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و دستگاه‌های تابعه- وزارت فرهنگ و ارشاد
اسلامی
۶. طرح سامانه جامع
دریایی و طرح صدور پروانه فعالیت- سازمان بنادر و دریانوردی
۷. طرح صدور پروانه بهره‌برداری
از منابع آبی- وزارت نیرو
۸. طرح راه‌اندازی نظام
یکپارچه صدور و تمدید پروانه موسسات پزشکی و راه اندازی داشبورد یکپارچه بهداشت-
وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
۹. طرح سامانه برخط صدور
انواع ضمانت‌نامه و بیمه‌نامه - صندوق ضمانت صادرات ایران
۱۰. طرح ارتقای سامانه
اعلامات و شکایات- سازمان بازرسی کل کشور
۱۱. طرح تکمیل و توسعه
سامانه بررسی و نظارت بر قیمت کالا و خدمات - سازمان حمایت از مصرف‌کننده و
تولیدکننده
۱۲. طرح صدور پروانه
زناشویی بانوان ایرانی با مردان خارجی و ارایه شناسنامه به فرزندان آن‌ها- وزارت
کشور
۱۳. طرح پذیرش و نگهداری
و اخراج اتباع خارجی غیرمجاز و متخلف- وزارت کشور
۱۴. صدور پروانه تأسیس و
فعالیت سازمان‌های مردم نهاد و نظارت بر عملکرد و مجامع عمومی آن‌ها - وزارت کشور
۱۵. طرح ارایه الکترونیکی
محصولات و خدمات آماری- مرکز آمار ایران
۱۶. طرح سامانه جامع
مدیریت موقوفات و اماکن متبرکه- سازمان اوقاف و امور خیریه
۱۷. طرح استعلام مدرک
تحصیلی- وزارت علوم، تحقیقات و فناوری
۱۸. طرح استعلام
الکترونیکی ارتباطات سببی و نسبی- سازمان ثبت احوال کشور
۱۹. طرح سامانه جامع
اموال دستگاه های اجرایی- وزارت امور اقتصادی و دارایی
۲۰. طرح خزانه‌داری
الکترونیکی- وزارت امور اقتصادی و دارایی
۲۱. طرح اطلاعات بیمه‌ای
ایرانیان- وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی
۲۲. طرح توسعه سامانه
جامع تخصصی دادرسی- سازمان تعزیرات حکومتی
۲۳. طرح سامانه جامع
خدمات اجتماعی- سازمان بهزیستی کشور
۲۴. طرح سامانه صدور
مجوزهای محیط زیست- سازمان حفاظت محیط زیست کشور
۲۵. طرح سامانه صدور
مجوزهای حوزه دامپزشکی- سازمان دامپزشکی کشور
۲۶. طرح سامانه صدور
مجوزها و ارایه تسهیلات- سازمان شیلات ایران
۲۷. طرح پورتال تعاون
کشور- وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی
۲۸. طرح سامانه متمرکز
ارایه خدمات الکترونیکی آب و فاضلاب- وزارت نیرو
۲۹. طرح بیمه سلامت
الکترونیکی روستاییان و عشایر- سازمان بیمه سلامت
۳۰. طرح بهره‌برداری از
خدمات تبادل داده بیمه سلامت- سازمان بیمه سلامت
بخشنامه های سازمان برنامه و بودجه
