سخن اول
یکی از الزامات واگذاری پروژه‌های زیرساختی به بخش غیردولتی از طریق روش‌های متنوع مشارکتی، تهیه گزارش توجیهی فنی- مالی پروژه، به‌عنوان ابزار تصمیم‌گیری محسوب می‌گردد.
به‌منظور ایجاد وحدت رویه در تهیه گزارش مذکور، کمیته‌ای متشکل از برخی صاحب‌نظران و کارشناسان امر تشکیل و "چهارچوب گزارش توجیهی فنی- مالی در پروژه‌های BOO/BOT/ROT" در قالب نشریه شماره (01) و "راهنمای تهیه گزارش توجیهی مالی در پروژه‌های" BOO/BOT/ROT در قالب نشریه شماره (03) تهیه گردید.
در نشریه شماره (01) چکیده‌ای از اطلاعات به‌روز شده پروژه با سرفصل‌های مشخص درج گردیده و تلاش تهیه‌کنندگان آن طراحی جداول، نمودارها و سؤال‌هایی بسیار شفاف بوده که با تکمیل آن‌ها امکان تصمیم‌گیری توسط مدیران را برای واگذاری یک پروژه در بخش آب و فاضلاب تسهیل می‌نماید.
نشریه (03) به‌عنوان راهنمایی برای تکمیل جداول، نمودارها و سؤال‌های مالی نشریه (01) است که در کنار اطلاعات فنی احصا شده از گزارش مشاور فنی پروژه، می‌تواند گزارش توجیهی فنی- مالی پروژه‌های قابل‌واگذاری را تکمیل نماید. هدف نشریه (03) ارائه مراجع قانونی و مستندات موردنیاز و نحوه محاسبات مالی با در نظر گرفتن شرایط و نوع پروژه‌ها به‌منظور ایجاد شفافیت و یکسان‌سازی روش‌های تخمین و محاسبات مالی پروژه‌های مذکور می‌باشد.
بر خود لازم می‌دانم، از تمامی افرادی که در جلسه‌های تهیه و تدوین این مجموعه شرکت نموده‌اند و اسامی آن‌ها در انتهای این نشریه درج‌شده است، تشکر و قدردانی می‌نمایم.
ارتقا سطح آگاهی متخصصان و ذینفعان و تجربه‌های حاصل از قراردادهای منعقده، بازنگری دوره‌ای مطالب این نشریه‌ها و تهیه ویرایش‌های جدید را الزامی می‌نماید. در این راستا باکمال تواضع خواهشمندم ما را در شناخت نقاط ضعف و بهره‌گیری از روش‌های بهبود مطالب یاری رسانده و از نظرات خود بهره‌مند سازید، تا همان‌گونه که پیشنهادهایتان مشوق ما در تهیه این نشریه‌ها بوده، نظرها و انتقادهای شما راهگشای ادامه استوارتر این مسیر باشد.
سیدحمیدرضا کشفی- زمستان 1395
گزارش توجیهی احداث/ نوسازی و تکمیل پروژه
به روش BOT,BOO,ROT .......................... شهر/ مجتمع روستای ......................
1-سابقه پروژه
-تاریخ و شماره مجوز دفتر تجهیز منابع مالی و گسترش مشارکت بخش غیردولتی آبفای کشور:
-تاریخ تهیه گزارش توجیهی پروژه:
-عنوان دستگاه اجرایی:
-موضوع پروژه:
-مهندس مشاور تهیه‌کننده گزارش توجیهی پروژه:
-تاریخ تهیه گزارش توجیهی پروژه:
-مهندس مشاور مطالعات مرحله اول پروژه:
-تاریخ و شماره مصوبه مطالعات مرحله اول از دفتر مطالعات و برسی های فنی آبفای کشور:
-مهندس مشاور مطالعات مرحله دوم (در صورت وجود):
-شماره و تاریخ مصوبه مطالعات مرحله دوم از دفتر مطالعات و بررسی‌های فنی آبفای کشور (در صورت وجود):
-شماره و تاریخ مجوز سارمان محیط‌زیست:
-وضعیت تملک اراضی موردنیاز پروژه:
2-وضعیت موجود و ضرورت اجرای پروژه
3-مبانی و مفروضات و اطلاعات‌پایه‌ای پروژه
- سال مبنای پروژه بر اساس وضعیت موجود:
- سال شروع عملیات اجرایی پروژه:
- مدت‌زمان پیش‌بینی‌شده برای احداث پروژه: .......................... ماه
- جمعیت تحت پوشش، مصرف سرانه، ضرایب مصرف و نیاز آبی:
1- بر اساس آخرین اطلاعات و بررسی‌های بروز شده سرمایه پذیر یا مشاور طرح
2- در خصوص طرح‌های فاضلاب، سرانه فاضلاب به همراه سرانه نشتاب و رواناب نیز به جداول فوق اضافه می‌گردد.
- سیمای پروژه (از محل تأمین تا محل مصرف):
- نقشه موقعیت پروژه (شامل تأسیسات موجود و طرح پیشنهادی به روش BOO.BOT,ROT):
- ظرفیت تأسیسات در بخش‌های مختلف همراه با پیش‌بینی توسعه‌های آتی مصوب برای تأسیسات آب یا فاضلاب باید به شرح جداول ذیل ارائه شود:
4- مشخصات اجزای مختلف پروژه و تعیین بخش‌هایی که امکان اجرای آن به روش BOO, BOT, ROT فراهم می‌باشد
[دستگاه اجرایی با توجه به پروژه درخواستی اطلاعات مربوطه را تکمیل می‌نماید]
- در پروژه‌های آب‌رسانی:
- محل تأمین آب (سد/ آبگیر/ چاه): ..................................... و فاصله تا محل مصرف ................................... کیلومتر
شرایط تخصیص آب در افق- لیتر بر ثانیه (متوسط سالانه)
اگر احداث این تأسیسات می‌تواند جزء حدود کار سرمایه‌گذار قرار گیرد، شرایط آن توضیح داده شود:
- اگر این تأسیسات در حال اجرا می‌باشد (از محل اعتبارات ......................)، مشخصات و شرایط آن توضیح داده شود (ازجمله درصد پیشرفت و برنامه‌ریزی صورت گرفته):
- اگر تأسیسات تأمین آب موجود می‌باشد و ملاحظات فنی، اجرایی جهت بهرهبرداری از آن‌ها وجود دارد، شرایط آن اعلام گردد:
- مشخصات فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی آب تأمین‌شده اعلام شود:
مشخصات تأسیسات انتقال آب (خام/ شرب):
- ثقلی/ تحت‌فشار قطر خط: mm .................... طول خط: KM .....................، تعداد ایستگاه پمپاژ: ........................... واحد و حجم مخازن: .............................. مترمکعب اگر احداث این تأسیسات می‌تواند جز حدود کار سرمایه‌گذار باشد، مشخصات و شرایط آن توضیح داده شود:
توضیح: از سال مینای پروژه تا پایان دوره طرح (اگر دوره قرارداد سرمایه‌گذاری بیش از دوره طرح می‌باشد، تا پایان دوره قرارداد پیش‌بینی‌شده برای سرمایه‌گذار) به‌صورت سالیانه ذکر گردد:
- اگر این تأسیسات در حال احداث می‌باشند (از محل اعتبارات .........................)، مشخصات و شرایط آن توضیح داده شود (ازجمله درصد پیشرفت و برنامه‌ریزی صورت گرفته، ظرفیت و مشخصات اجزای مختلف):
- اگر این تأسیسات موجود می‌باشند و شرایط و ملاحظات فنی و اجرایی در بهرهبرداری از آن‌ها وجود دارد، اعلام شود:
مشخصات تأسیسات تصفیه آب:
نوع فرآیند: ................... ظرفیت: ........................... مترمکعب در شبانه‌روز و فاصله تا محل مصرف: KM .......................
اگر احداث این تأسیسات می‌تواند جز حدود کار سرمایه‌گذار باشد، مشخصات و شرایط آن توضیح داده شود:
- اگر ملاحظاتی در خصوص محل تصفیه آب/ فرآیند تصفیه/ مشخصات آب/ شرایط تملک زمین/ تأمین برق و ... وجود دارد، اشاره شود:
- اگر این تأسیسات در حال احداث می‌باشند (از محل اعتبارات ........................)، مشخصات و شرایط آن توضیح داده شود
- اگر این تأسیسات موجود می‌باشند و شرایط و ملاحظات فنی و اجرایی در بهرهبرداری از آن‌ها وجود دارد اعلام شود:
مشخصات تأسیسات ذخیره و انتقال آب تصفیه‌شده (ثقلی/ تحت‌فشار/ تعداد و ظرفیت ایستگاه‌های پمپاژ/ تعداد و حجم مخازن/ قطر و مشخصات خط/ تأسیسات کنترلی):
اگر احداث این تأسیسات می‌تواند جز حدود کار سرمایه‌گذار باشد، مشخصات و شرایط آن توضیح داده شود:
- اگر این تأسیسات در حال احداث می‌باشند (از محل اعتبارات ......................)، مشخصات و شرایط آن توضیح داده شود (ازجمله درصد پیشرفت و برنامه‌ریزی صورت گرفته، ظرفیت و مشخصات اجزای مختلف):
- اگر این تأسیسات موجود می‌باشند و شرایط و ملاحظات فنی و اجرایی در بهرهبرداری از آن‌ها وجود دارد اعلام شود:
مشخصات تأسیسات توزیع آب (طول، قطر، زون‌های فشاری، تجهیزات کنترلی، مخازن ذخیره و ...):
اگر احداث این تأسیسات می‌تواند جز حدود کار سرمایه‌گذار باشد، مشخصات و شرایط آن توضیح داده شود:
- اگر این تأسیسات در حال احداث می‌باشند (از محل اعتبارات ......................)، مشخصات و شرایط آن توضیح داده شود (ازجمله درصد پیشرفت و برنامه‌ریزی صورت گرفته، ظرفیت و مشخصات اجزای مختلف):
- اگر این تأسیسات موجود می‌باشند و شرایط و ملاحظات فنی و اجرایی در بهرهبرداری از آن‌ها وجود دارد اعلام شود:
آیا امکان احداث تأسیساتی در پروژه وجود دارد که موجب درآمدزایی یا کاهش قیمت تمام‌شده برای سرمایه‌گذار گردد؟
آیا امکان ارائه مجوز فروش بخشی از آب انتقالی/ آب تصفیه‌شده یا حق امتیاز خاصی به سرمایه‌گذار وجود دارد؟
جمع‌بندی سناریوهای مختلف پیشنهادی مشاور و انتخاب روش BOO, BOT, ROT:
- سناریوهای انتقال آب خام:
- سناریوهای تصفیه آب:
- سناریوهای انتقال آب تصفیه‌شده:
- سناریوهای توزیع آب:
در پروژه‌های جمع‌آوری و تصفیه فاضلاب:
مشخصات تأسیسات جمع‌آوری و انتقال فاضلاب (طول، قطر، جنس، تعداد انشعابات و ...):
- اگر احداث این تأسیسات می‌تواند جز حدود کار سرمایه‌گذار باشد، مشخصات و شرایط آن توضیح داده شود:
- اگر این تأسیسات در حال احداث می‌باشند (از محل اعتبارات ........................)، مشخصات و شرایط آن توضیح داده شود (ازجمله درصد پیشرفت و برنامه‌ریزی صورت گرفته، ظرفیت و مشخصات اجزای مختلف):
- اگر این تأسیسات موجود می‌باشند و شرایط و ملاحظات فنی و اجرایی بهرهبرداری از آن‌ها وجود دارد اعلام شود (میزان فاضلاب موجود، تعداد انشعابات نصب‌شده، برنامه‌ریزی‌های مربوط به توسعه آتی و ...):
مشخصات تأسیسات تصفیه فاضلاب (وضعیت موجود، نوع فرآیند، کیفیت پساب خروجی و ...):
- وضعیت تأسیسات تصفیه موجود (ظرفیت/ نوع فرآیند/ مشکلات/ پتانسیل‌ها):
- اگر احداث یا ارتقای این تأسیسات می‌تواند جز حدود کار سرمایه‌گذار باشد، مشخصات و شرایط آن توضیح داده شود (شماره و تاریخ مجوز ضرورت ارتقای تصفیه‌خانه دریافتی از معاونت بهرهبرداری شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور .................................)
- فرآیند تصفیه:
- تعداد مدول:
- تعداد خط جریان در هر مدول:
- میزان برق مصرفی:
- کیفیت پساب خروجی:
- منبع پذیرنده پساب:
- آیا جهت انتقال پساب خروجی تصفیه‌خانه تا منبع پذیرنده نیاز به تأسیسات خاصی است؟ توضیح داده شود:
- آیا الزامات فنی و اجرایی پروژه بر اساس مصوبه دفتر مطالعات و بررسی‌های فنی شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور لحاظ شده است؟ توضیح داده شود:
- آیا الزامات زیست‌محیطی پروژه بر اساس قوانین و مقررات سازمان حفاظت از محیط‌زیست لحاظ شده است؟ توضیح داده شود:
- آیا برنامه‌ریزی اجرایی در خصوص تکمیل خطوط جمع‌آوری و انتقال فاضلاب در سال‌های آتی، میزان فاضلاب پیش‌بینی‌شده در جدول فوق را پوشش می‌دهد؟ (این برنامه‌ریزی باید شرایط واقعی همخوانی داشته باشد)
- اگر ملاحظاتی در خصوص محل تصفیه‌خانه/ فرآیند تصفیه/ مشخصات پساب/ مشخصات فاضلاب ورودی/ شرایط تملک زمین/ تأمین برق/ شرایط استفاده از پساب و ... وجود دارد اشاره شود:
مشخصات تأسیسات انتقال پساب (ثقلی/ تحت‌فشار/ تعداد و ظرفیت ایستگاه‌های پمپاژ/ تعداد و حجم مخازن/ قطر و مشخصات خط/ تأسیسات کنترلی):
اگر احداث این تأسیسات می‌تواند جز حدود کار سرمایه‌گذار باشد، مشخصات و شرایط آن توضیح داده شود:
- اگر این تأسیسات در حال احداث می‌باشند (از محل اعتبارات ...............)، مشخصات و شرایط آن توضیح داده شود (ازجمله درصد پیشرفت و برنامه‌ریزی صورت گرفته، ظرفیت و مشخصات اجزای مختلف):
- اگر این تأسیسات موجود می‌باشند و شرایط و ملاحظات فنی و اجرایی در بهرهبرداری از آن‌ها وجود دارد اعلام شود:
جمع‌بندی سناریوهای مختلف پیشنهادی مشاور و انتخاب روش BOO, BOT, ROT:
- سناریوهای شبکه جمع‌آوری و انتقال فاضلاب:
- سناریوهای تصفیه فاضلاب:
- سناریوهای انتقال پساب:
5- حدود کار تعریف‌شده برای سرمایه‌گذار
- احداث/ ارتقای تأسیسات (در صورت نیاز در سناریوهای مختلف):
- تأمین زمین موردنیاز پروژه:
- تأمین برق/ انرژی موردنیاز در دوره ساخت و بهرهبرداری:
- احداث جاده‌های دسترسی:
- تأمین آب خام/ فاضلاب:
- طول دوره احداث (اگر مرحله‌بندی اجرایی مدنظر است اعلام گردد):
- طول دوره پیشنهادی بهرهبرداری، نگهداری و راهبری پروژه:
- سایر موارد:
6- تعهداتی که برای سرمایه پذیر پیش‌بینی‌شده است
- تأمین زمین و امکان دسترسی به سایت:
- تأمین آب خام/ فاضلاب:
- تأمین برق در دوره بهرهبرداری (هزینه برق مصرفی با سرمایه‌گذار است):
- خرید آب/ پساب در طول دوره بهرهبرداری تجاری:
- سایر موارد:
7- میزان آب/ پساب قابل‌برنامه‌ریزی جهت استفاده از اعتبارات ردیف خرید تضمینی
(به‌صورت سالیانه تا سال افق پروژه بر اساس نیاز آبی مصوب ارائه شود و سپس با توجه به شرایط اجرایی و حقوقی قراردادهای خرید تضمینی و ظرفیت‌های ایجادشده در تأسیسات، پیشنهاد ظرفیت‌های تضمین‌شده خرید آب/ پساب سالیانه داده شود.)
8- محل‌های تحویل و مشخصات آب خام/ فاضلاب و آب شرب/ پساب در پروژه
9- برآورد هزینه‌های سرمایه‌گذاری اولیه پروژه (در سناریوهای مختلف)
برآورد هزینه‌های بروز شده سرمایه‌گذاری اولیه:
- توضیح: این هزینه‌ها باید برای ارسال تهیه گزارش و شرایط و نوع قرارداد به‌روزرسانی شده باشند و به تفکیک اجزای مختلف پروژه و حداقل در بخش‌های خرید و اجرا به‌صورت مجزا ارائه شوند:
10- برآورد هزینه‌های بازسازی و نوسازی اساسی (Overhaul)
- توضیح: هزینه‌های بازسازی و نوسازی اساسی، می‌بایست در قالب جدول ذیل و بر اساس عمر مفید تجهیزات در سال‌های موردنیاز آورده شود. در برآورد زمان اعمال اورهال باید ضوابط و قوانین موجود در خصوص استهلاک تأسیسات مدنظر قرار گیرد و نحوه محاسبه و تعیین تعدیل سالیانه باید مشخص گردد.
11- نحوه محاسبه استهلاک
درصورتی‌که ط.ل عمر تأسیسات، کمتر از دوره بهرهبرداری تجاری باشد محاسبه و اعمال استهلاک بر اساس ماده 151 قانون مالیات‌های مستقیم خواهد بود و درصورتی‌که طول عمر تأسیسات بیشتر از دوره بهرهبرداری تجاری باشد، محاسبه و اعمال استهلاک به نسبت سنوات دوره بهرهبرداری تجاری لحاظ خواهد گردید.
12- نحوه محاسبه ارزش اسقاط
با توجه به اینکه در پروژه‌های BOO، سرمایه‌گذار در پایان بهرهبرداری تجاری مالک تأسیسات و ساختمان‌های موجود می‌باشد، می‌بایست ارزش اسقاط محاسبه گردد و در درآمدهای سرمایه‌گذار در پایان دوره بهرهبرداری تجاری لحاظ شود. ارزش اسقاط موارد مذکور به شرح ذیل و به تفکیک برآورد می‌گردد:
13- برآورد هزینه‌های بهرهبرداری و نگهداری سالیانه پروژه
در این بخش باید هزینه‌های نیروی انسانی، مواد مصرفی، تعمیر و نگهداری، مدیریت و راهبری سالیانه پروژه همراه با مبانی برآورد برای سال تهیه گزارش در قالب جداول ذیل ارائه گردد.
14- شرایط و مبانی مدل مالی
- شرایط و مبانی مدل مالی بر اساس راهنمای ابلاغی شماره (03) تهیه و ارائه شو که نتایج آن به شرح زیر است:
مفروضات مدل مالی با احتساب تورم:
- نرخ تعدیل هزینه‌ها در دوران ساخت:
- نرخ رشد هزینه‌ها در دوران بهرهبرداری تجاری:
- نرخ رشد درآمدها:
- آیا پیش‌خرید محصول (معادل یک سال اول بهرهبرداری تجاری) در نظر گرفته‌شده است؟
نتایج مدل مالی:
- سهم بخش تعدیل‌پذیر و تعدیل ناپذیر قیمت محصول به‌صورت درصد:
- قیمت محصول پروژه (شامل تعدیل‌پذیر و تعدیل ناپذیر) به‌صورت جدول ذیل برای نرخ‌های مختلف بازده انتظاری و دوره‌های بهرهبرداری تجاری:
- ارائه تحلیل حساسیت برای انتخاب ضریب افزایش هزینه‌ها و درآمدها.
- ارائه تحلیل حساسیت برای تأثیر اعمال شرایط تعدیل‌پذیری بخشی از قیمت محصول.
- ارائه تحلیل حساسیت (مشابه جدول و نمودار ذیل) تأثیرات تغییرات هزینه‌های سرمایه‌گذاری اولیه و بهرهبرداری در قیمت محصول (شامل تعدیل‌پذیر و تعدیل ناپذیر).
- ارائه تحلیل‌های اقتصادی در سناریوهای مختلف. (در پروژه‌هایی که چند گزینه اجرایی برای آن‌ها قابل‌تصور است)
- ارائه تحلیل حساسیت برای انتخاب دوره بهرهبرداری تجاری.
- آیا
حدود قیمت برآورد شده خرید تضمینی محصول با توجه به قیمت واقعی تمام‌شده آب در محل
قابل توجیه
می‌باشد؟ توضیح داده شود:
پیشنهاد مشاور در خصوص دوره بهرهبرداری تجاری، نرخ بازده داخلی و نرخ رشد درآمدها و هزینه‌های بهرهبرداری با توجه به مفروضات مدل مالی:
نام کارشناس/ کارشناسان تهیه‌کننده گزارش توجیهی مالی پروژه به روش BOO, BOT, ROT:
عنوان/ نام، مهر و امضای تعهدآور مشاور تهیه‌کننده گزارش توجیهی احداث پروژه به روش BOO, BOT, ROT:
عنوان/ نام و مهر و امضای بالاترین مقام اجرایی در دستگاه ذی‌ربط:
با سپاس از نظرات کارشناسان ذیل که در تهیه این راهنما همکاری نمودند
اسامی به ترتیب حرف الفبا
- اسکندری، ملیحه
- امین، مجید
- بختیار، شهاب‌الدین
- جوادی، مهدی
- حبیب‌اللهی، داوود
- خوش‌رو، غزاله
- رضایی، مجید
- زرنگ، مریم
- شمسی، مالک
- طباطبایی، سید علی
- علیپور، رامین
- قدیمی، علیرضا
- کشفی، سید حمیدرضا
- گلریزان، فریبا
- محمود زاده، مجید
بخشنامه های سازمان برنامه و بودجه
