سازمان برنامهوبودجه کشور
جمهوري اسلامی ایران
راهنماي تهیه گزارشهای فنی و مالی و نحوه
ارجاع کار در پروژههای مشارکتی در بخش
آب و فاضلاب
نشریه شماره 763
معاونت فنی، امور زیربنایی و تولیدی - وزارت نیرو
امور نظام فنی و اجرایی - دفتر استانداردها و طرحهای آب و آبفا
nezamfanni.ir - http://seso.moe.gov.ir
1397
اصلاح مدارك فنی
خواننده گرامی:
امور نظام فنی و اجرایی معاونت فنی، امور زیربنایی و تولیدي سازمان برنامهوبودجه کشور، با استفاده ازنظر کارشناسان برجسته مبادرت به تهیه این نشریه کرده و آن را براي استفاده به جامعهی مهندسی کشور عرضه نموده است. باوجود تلاش فراوان، این اثر مصون از ایرادهایی نظیر غلطهای مفهومی، فنی، ابهام، ایهام و اشکالات موضوعی نیست.
ازاینرو، از شما خوانندهی گرامی صمیمانه تقاضا دارد در صورت مشاهده هرگونه ایراد و اشکال فنی، مراتب را بهصورت زیر گزارش فرمایید:
1- در سامانه مدیریت دانش اسناد فنی و اجرایی (سما) ثبتنام فرمایید sama.nezamfanni.ir
2- پس از ورود به سامانه سما و براي تماس احتمالی، نشانی خود را در بخش پروفایل کاربري تکمیل فرمایید.
3- به بخش نظرخواهی این نشریه مراجعه فرمایید.
4- شماره بند و صفحه موضوع موردنظر را مشخص کنید.
5- ایراد موردنظر را بهصورت خلاصه بیان دارید.
6- در صورت امکان متن اصلاحشده را براي جایگزینی ارسال کنید.
کارشناسان این امور نظرهاي دریافتی را بهدقت مطالعه نموده و اقدام مقتضی را معمول خواهند داشت.
پیشاپیش از همکاري و دقت نظر جنابعالی قدردانی میشود.
نشانی براي مکاتبه: تهران، میدان بهارستان، خیابان صفی علی شاه -مرکز تلفن33271
سازمان برنامهوبودجه کشور، امور نظام فنی و اجرایی
Email: nezamfanni @mporg.ir web: nezamfanni.ir
باسمهتعالی
پیشگفتار
بهمنظور ایجاد وحدت رویه در فرآیند ارجاع کار در قراردادهاي سرمایهگذاری با مشارکت بخش غیردولتی بر آن شدیم تا با توجه به تجربیات موفق کسب شده در پروژههای BOO, BOT, ROT و بیع متقابل، تهیه «راهنمای تهیه گزارشهای فنی و مالی و نحوه ارجاع کار در پروژههای مشارکتی در بخش آب و فاضلاب را دستور کار خود قرار دهیم.
با توجه به اهمیت مبحث فوقالذکر، امور آب وزارت نیرو در قالب طرح تهیه ضوابط و معیارهاي فنی صنعت آب راهنماي تهیه گزارشهای فنی و مالی و نحوه ارجاع کار در پروژههای مشارکتی در بخش آب " کشور، تهیه دستورالعمل را با هماهنگی امور نظام فنی و اجرایی سازمان برنامهوبودجه کشور در دستور کار قرار داد و پس از تهیه، " و فاضلاب آن را براي تائید و ابلاغ به عوامل ذینفع نظام فنی و اجرایی کشور به این معاونت ارسال نمود که پس از بررسی، بر اساس نظام فنی اجرایی یکپارچه، موضوع ماده 34 قانون احکام دائمی برنامههای توسعه کشور، ماده 23 قانون برنامهوبودجه و آییننامه استانداردهاي اجرایی مصوب هیات محترم وزیران تصویب و ابلاغ گردید.
علیرغم تلاش، دقت و وقت زیادي که براي تهیه این مجموعه صرف گردید، این مجموعه مصون از وجود اشکال و ابهام در مطالب آن نیست. لذا در راستاي تکمیل و پربار شدن این نشریه از کارشناسان محترم درخواست میشود موارد اصلاحی را به امور نظام فنی و اجرایی سازمان برنامهوبودجه کشور ارسال کنند. کارشناسان سازمان پیشنهادهاي دریافت شده را بررسی کرده و در صورت نیاز به اصلاح در متن نشریه، با همفکري نمایندگان جامعه فنی کشور و کارشناسان مجرب این حوزه، نسبت به تهیه متن اصلاحی، اقدام و از طریق پایگاه اطلاعرسانی نظام فنی و اجرایی کشور براي بهرهبرداری عموم، اعلام خواهند کرد. به همین منظور و براي تسهیل در پیدا کردن آخرین ضوابط ابلاغی معتبر، در بالاي صفحات، تاریخ تدوین مطالب آن صفحه درجشده است که در صورت هرگونه تغییر در مطالب هر یک از صفحات، تاریخ آن نیز اصلاح خواهد شد. ازاینرو همواره مطالب صفحات داراي تاریخ جدیدتر معتبر خواهد بود.
بدینوسیله معاونت فنی، امور زیربنایی و تولیدي از تلاشها و جدیت رئیس امور نظام فنی و اجرایی کشور جناب آقاي مهندس غلامحسین حمزه مصطفوي و کارشناسان محترم امور نظام فنی و اجرایی، نماینده مجري محترم طرح تهیه ضوابط و معیارهاي فنی صنعت آب کشور وزارت نیرو، جناب آقاي مهندس تقی عبادي، مدیرکل محترم دفتر تجهیز منابع مالی و توسعه مشارکت شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور جناب آقاي مهندس کشفی و متخصصان همکار در امر تهیه و نهایی نمودن این نشریه، تشکر و قدردانی مینماید.
حمیدرضا عدل
معاون فنی، امور زیربنایی و تولیدي
بهار 1379
تهیه و کنترل "راهنماي تهیه گزارشهای فنی و مالی و نحوه ارجاع کار در پروژههای مشارکتی در بخش آب و فاضلاب (نشریه شماره 763)
اعضاي گروه تهیهکننده:
ملیحه اسکندري
مجید امین
شهابالدین بختیار
مهدي جوادي
داود حبیباللهی
غزاله خوشرو
مجید رضایی
مریم زرنگ
مالک شمسی
سید علی طباطبایی
رامین علیپور
علیرضا قدیمی
سید حمیدرضا کشفی
فریبا گلریزان
مجید محمود زاده
اعضاي گروه نظارت:
سید حمیدرضا کشفی
جواد حاجیانی بوشهري
اعضاي گروه هدایت و راهبري (سازمان برنامهوبودجه کشور(:
علیرضا توتونچی معاون امور نظام فنی و اجرایی
مقدمه
در سالیان اخیر سیاست دولت کاهش تصدیگری در امور اجرایی و واگذاري این امور به بخش خصوصی بوده است.
در این راستا وزارت نیرو و شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور از پیشگامان جذب منابع مالی موردنیاز پروژههای آب و فاضلاب در قالب انعقاد قرارداد با بخش غیردولتی میباشند. ازجمله روشهای مشارکت بخش غیردولتی که در این بخش مورداستفاده قرار میگیرد میتوان ساخت، بهرهبرداری، انتقال (BOT)؛ ساخت مالکیت، بهرهبرداری (BOO) بازسازي، بهرهبرداری، انتقال؛ (ROT)؛ و بیع متقابل (BUYBACK) اشاره نمود.
به استناد دستورالعمل ماده (20) قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت (2) ابلاغی شوراي اقتصاد به شماره 1810378 مورخ 96/12/28 به وزارت نیرو و شرکتهای زیرمجموعه اجازه دادهشده است، نسبت به خرید تضمینی آب و پساب تصفیهشده، آب مازاد ناشی از صرفهجویی حقابه داران و پروژههای انتقال آب از سرمایهگذاران بخش غیردولتی اقدام نمایند. همچنین به استناد ماده (37) قانون برنامه پنجساله ششم توسعه دولت مکلف گردیده است تمهیدات لازم را با استفاده از انواع روشها ازجمله سازوکارهاي استفاده از سرمایهگذاری بخش خصوصی داخلی و خارجی و سازمانهای بینالمللی در ازاي واگذاري پساب استحصالی و استفاده از منابع حاصل از فروش پساب فاضلاب جهت توسعه و تکمیل طرحهای فاضلاب شهري تا پایان اجراي قانون برنامه، علاوه بر وضع موجود جهت افزایش حداقل بیستوپنج (25) درصد پوشش شبکه فاضلاب شهري کشور را فراهم نماید.
نشریه حاضر بهمنظور ایجاد وحدت رویه با محوریت شفافیت و یکسانسازی فرآیندهاي اولویتبندی پروژهها، نحوه و فرآیند ارجاع کار و واگذاري و مبادله قرارداد با سرمایهگذاران پرداختهشده و جامعه هدف آن سرمایهگذاران، مشاوران و دستگاههای اجرایی زیرمجموعه وزارت نیرو میباشد.
این نشریه شامل چهارفصل است. در فصل اول با عنوان «چهارچوب گزارش توجیهی فنی -مالی در پروژههای BOO/BOT/ROT» چکیدهای از اطلاعات بهروز شده پروژه به همراه جداول، نمودارها و سؤالهایی در خصوص مباحث فنی و مالی پروژه درج گردیده که با تکمیل آنها امکان تصمیمگیری بهمنظور واگذاري یک پروژههای آب و فاضلاب تسهیل میگردد.
در فصل دوم با عنوان «چهارچوب گزارش توجیهی فنی -مالی اجراي طرحهای فاضلاب به روش بیع متقابل» چکیدهای از اطلاعات فنی و مالی پروژه به همراه جداول، نمودارها درجشده که با تکمیل آنها امکان تصمیمگیری در خصوص واگذاري امتیاز برداشت پساب به سرمایهگذار در یک مدتزمان مشخص تسهیل میگردد.
در فصل سوم با عنوان «راهنماي تهیه گزارش توجیهی مالی در پروژههای BOO/BOT/ROT» بهعنوان راهنمایی براي تکمیل جداول، نمودارها و سؤالهای مالی فصلهای یکم و دوم میباشد. کاربرد این فصل ارائه مراجع قانونی و مستندات موردنیاز و نحوه محاسبات مالی با در نظر گرفتن شرایط و نوع پروژهها بهمنظور ایجاد شفافیت و یکسانسازی روشهای تخمین و محاسبات مالی پروژههای مذکور میباشد
در فصل چهارم با عنوان «دستورالعمل شرکت در مناقصه قراردادهاي سرمایهگذاری با مشارکت بخش غیردولتی به روش BOO/BOT/ROT» به مباحثی نظیر نحوه تهیه پیشنهاد توسط مناقصه گران، مدارك تشکیلدهنده پیشنهاد نحوه تسلیم پیشنهادها، مهلت تسلیم پیشنهادها، چگونگی گشایش و ارزیابی پیشنهادها، واگذاري و مبادله قرارداد پرداختهشده است.
1 فصل 1
چهارچوب گزارش توجیهی فنی- مالی در پروژههای BOO / BOT / ROT
1-1- گزارش توجیهی احداث / نوسازي و تکمیل پروژه
به روش BOO/BOT/ROT .................................. شهر/ مجمتع روستایی .....................................
1-1-1- سابقه پروژه
– تاریخ و شماره مجوز دفتر تجهیز منابع مالی و توسعه مشارکت شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور
– تاریخ تهیه گزارش توجیهی پروژه
– عنوان دستگاه اجرایی
– موضوع پروژه
– مهندس مشاور تهیهکننده گزارش توجیهی پروژه
– تاریخ تهیه گزارش توجیهی پروژه
– مهندس مشاور مطالعات مرحله اول پروژه
– تاریخ و شماره مصوبه مطالعات مرحله اول از دفتر مطالعات و بررسیهای فنی شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور
– مهندس مشاور مطالعات مرحله دوم (در صورت وجود(
– شماره و تاریخ مصوبه مطالعات مرحله دوم از دفتر مطالعات و بررسیهای فنی شرکت مهندسی آب و فاضلاب
کشور (در صورت وجود(
– شماره و تاریخ مجوز تخصیص آب از دستگاه ذیربط (با ذکر عنوان دستگاه(
– شماره و تاریخ مجوز سازمان محیطزیست
– وضعیت تملک اراضی موردنیاز پروژه:
2-1-1- وضعیت موجود و ضرورت اجراي پروژه
3-1-1- مبانی و مفروضات و اطلاعاتپایهای پروژه
– سال مبناي پروژه[1] بر اساس وضعیت موجود: .....................................
– سال شروع عملیات اجرایی پروژه: ....................................
– مدتزمان پیشبینیشده براي احداث پروژه: ............. ماه
– جمعیت تحت پوشش، مصرف سرانه، ضرایب مصرف و نیاز آبی:
1- بر اساس آخرین اطلاعات و بررسیهای بروز شده سرمایه پذیر یا مشاور طرح
2- د ر خصوص طرحهای فاضلاب، سرانه فاضلاب به همراه سرانه نشتاب و رواناب نیز به جدول فوق اضافه میگردد.
– سیماي پروژه ) از محل تأمین تا محل مصرف(
–نقشه موقعیت پروژه (شامل تأسیسات موجود و طرح پیشنهادی به روش BOO/BOT/ROT)
– ظرفیت تأسیسات در بخشهای مختلف همراه با پیشبینی توسعههای آتی مصوب براي تأسیسات آب یا فاضلاب باید به شرح جدول ذیل ارائه شود:
4-1-1- مشخصات اجزای مختلف پروژه و تعیین بخشهایی که امکان اجرای آن به روش BOO,BOT,ROT فراهم میباشد
[دستگاه اجرایی با توجه به پروژه درخواستی اطلاعات مربوطه را تکمیل مینماید]
1-4-1-1- در پروژههای آبرسانی
– محل تأمین آب (سد/آبگیر/چاه):: ............................ و فاصله تا محل مصرف ...................... کیلومتر
– اگر احداث این تأسیسات میتواند جزء حدود کار سرمایهگذار قرار گیرد، شرایط آن توضیح داده شود.
– اگر این تأسیسات در حال اجرا میباشد (از محل اعتبارات...................)، مشخصات و شرایط آن توضیح داده شود (ازجمله درصد پیشرفت و برنامهریزی صورت گرفته(.
– اگر تأسیسات تأمین آب موجود میباشد و ملاحظات فنی - اجرایی جهت بهرهبرداری از آنها وجود دارد، شرایط آن اعلام گردد.
– مشخصات فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی آب تأمینشده اعلام شود.
- مشخصات تأسیسات انتقال آب (خام/شرب(
* ثقلی/ تحتفشار قطر خطر: mm ..................، طول خط: KM ................، تعداد ایستگاه پمپاژ: ......................... واحد و حجم مخازن: .............................. مترمکعب
اگر احداث این تأسیسات میتواند جز حدود کار سرمایهگذار باشد، مشخصات و شرایط آن توضیح داده شود:
- اگر این تأسیسات در حال احداث میباشند (از محل اعتبارات ........................)، مشخصات و شرایط آن توضیح داده شود. (ازجمله درصد پیشرفت و برنامهریزی صورت گرفته، ظرفیت و مشخصات اجزای مختلف)
- اگر این تأسیسات موجود میباشند و شرایط و ملاحظات فنی و اجرایی در بهرهبرداری از آنها وجود دارد، اعلام شود.
- مشخصات تأسیسات تصفیه آب:
نوع فرآیند: ..........، ظرفیت ..................... مترمکعب در شبانهروز و فاصله تا محل مصرف: KM ..................
اگر احداث این تأسیسات میتواند جز حدود کار سرمایهگذار باشد، مشخصات و شرایط آن توضیح داده شود:
-اگر ملاحظاتی در خصوص محل تصفیه آب / فرآیند تصفیه / مشخصات آب/ شرایط تملک زمین/ تامین برق و ... وجود دارد، اشاره شود.
-اگر این تاسیسات در حال احداث میباشند (از محل اعتبارات ..........)، مشخصات و شرایط آن توضیح داده شود. (از جمله درصد پیشرفت و برنامهریزی صورت گرفته، ظرفیت و مشخصات اجزای مختلف)
-اگر این تاسیسات موجود میباشند و شرایط و ملاحظات فنی و اجرایی در بهرهبرداری از آنها وجود دارد اعلام شود.
-مشخصات تأسیسات ذخیره و انتقال آب تصفیهشده (ثقلی/ تحتفشار/ تعداد و ظرفیت ایستگاههای پمپاژ/ تعداد و حجم مخازن/ قطر و مشخصات خط/ تأسیسات کنترلی):
اگر احداث این تأسیسات میتواند جز حدود کار سرمایهگذار باشد، مشخصات و شرایط آن توضیح داده میشود:
-اگر این تأسیسات در حال احداث میباشند (از محل اعتبارات ........................)، مشخصات و شرایط آن توضیح داده شود. (ازجمله درصد پیشرفت و برنامهریزی صورت گرفته، ظرفیت و مشخصات اجزای مختلف)
-اگر این تأسیسات موجود میباشند و شرایط و ملاحظات فنی و اجرایی در بهرهبرداری از آنها وجود دارد، اعلام شود.
-مشخصات تأسیسات توزیع آب (طول، قطر، زونهای فشاری، تجهیزات کنترلی، مخازن ذخیره و...):
اگر احداث این تأسیسات میتواند جز حدود کار سرمایهگذار باشد، مشخصات و شرایط آن توضیح داده شود:
-اگر این تأسیسات در حال احداث میباشند (از محل اعتبارات ...................)، مشخصات و شرایط آن توضیح داده شود. (ازجمله درصد پیشرفت و برنامهریزی صورت گرفته، ظرفیت و مشخصات اجزای مختلف)
-اگر این تأسیسات موجود میباشند و شرایط و ملاحظات فنی و اجرایی در بهرهبرداری از آنها وجود دارد اعلام شود.
-آیا امکان احداث تأسیساتی در پروژه وجود دارد که موجب درآمدزایی یا کاهش قیمت تمامشده برای سرمایهگذار گردد؟
-آیا امکان ارائه مجوز فروش بخشی از آب انتقالی/ آب تصفیهشده یا حق امتیاز خاصی به سرمایهگذار وجود دارد؟ (ازجمله نیروگاه، تولید برق و تأمین آب صنایع)
-جمعبندی
سناریوی مختلف پیشنهادی مشاور و انتخاب روش BOO/BOT/ROT
سناریوی انتقال آب خام
-سناریوی تصفیه آب
-سناریوی انتقال آب تصفیهشده
-سناریوی توزیع آب
2-4-1-1- در پروژههای جمعآوری و تصفیه فاضلاب:
-مشخصات تأسیسات جمعآوری و انتقال فاضلاب (طول، قطر، جنس، تعداد انشعابات و …)
- اگر احداث این تأسیسات میتواند جز حدود کار سرمایهگذار باشد، مشخصات و شرایط آن توضیح داده شود:
- اگر این تأسیسات در حال احداث میباشند (از محل اعتبارات .....................)، مشخصات و شرایط آن توضیح داده شود. (ازجمله درصد پیشرفت و برنامهریزی صورت گرفته، ظرفیت و مشخصات اجزای مختلف)
- اگر این تأسیسات موجود میباشند و ملاحظات فنی و اجرایی در بهرهبرداری از آنها وجود دارد اعلام شود (میزان فاضلاب موجود، تعداد انشعابات نصبشده، برنامهریزیهای مربوط به توسعه آتی و ....)
- مشخصات تأسیسات تصفیه فاضلاب (وضعیت موجود، نوع فرایند، کیفیت پساب خروجی و ….)
- وضعیت تأسیسات تصفیه موجود (ظرفیت/ نوع فرایند/ مشکلات/ پتانسیلها)
- اگر احداث یا ارتقاي این تأسیسات میتواند جز حدود کار سرمایهگذار باشد، مشخصات و شرایط آن توضیح داده شود (شماره و تاریخ مجوز ضرورت ارتقاي تصفیهخانه دریافتی از معاونت بهرهبرداری شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور: ........................................)
- فرآیند تصفیه
- تعداد مدول
- تعداد خط جریان در هر مدول
- میزان برق مصرفی
- کیفیت پساب خروجی
- منبع پذیرنده پساب
- آیا جهت انتقال پساب خروجی تصفیهخانه تا منبع پذیرنده نیاز به تأسیسات خاصی است؟ توضیح داده شود.
- آیا الزامات فنی و اجرایی و پروژه بر اساس مصوبه دفتر مطالعات و بررسیهای فنی شرکت مهندسی آب فاضلاب کشور لحاظ شده است؟ توضیح داده شود.
- آیا الزامات زیستمحیطی پروژه بر اساس قوانین و مقررات سازمان حفاظت از محیطزیست لحاظ شده است؟ توضیح داده شود.
- آیا برنامهریزی اجرایی در خصوص تکمیل خطوط جمعآوری و انتقال فاضلاب در سالهای آتی، میزان فاضلاب پیشبینیشده در جدول فوق را پوشش میدهد؟(این برنامهریزی باید با شرایط واقعی همخوانی داشته باشد(
- اگر ملاحظاتی در خصوص محل تصفیهخانه / فرآیند تصفیه / مشخصات پساب / مشخصات فاضلاب ورودي/ شرایط تملک زمین / تأمین برق / شرایط استفاده از پساب و... وجود دارد اشاره شود.
-مشخصات تأسیسات انتقال پساب) ثقلی / تحتفشار/ تعداد و ظرفیت ایستگاههای پمپاژ